Tabıǵı ýran kólemi boıynsha Qazaqstan álemde birinshi orynda
«Táýelsizdik jyldarynda Qazaqstanda ýran óndirý kólemi 1997 jylǵy 796 tonnadan 2020 jylǵy 19,5 myń tonnaǵa deıin 24 esege artty. 2009 jyldan bastap óndiriletin tabıǵı ýran kólemi boıynsha Qazaqstan álemde birinshi orynda. Qazirgi kezde Qazaqstan tabıǵı ýrandy óndirýmen jáne jetkizýmen qatar, sapaly óńdelgen, qosylǵan quny joǵary ýran ónimin shyǵarýǵa jáne ótkizýge de múddeli», - dedi ol.
Mınıstrdiń aıtýynsha, osy maqsatta ıadrolyq-otyn tsıkliniń tiginen ıntegratsııalanǵan keshenin qurý kózdeledi. Ol úshin ıadrolyq-otyn tsıkliniń barlyq jetispeıtin býyndaryn qurý jáne olarǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń qatysýy boıynsha jumys júrgizilýde.
«Búgingi tańda «Úlbi metallýrgııa zaýyty» AQ atom energetıkasy, elektrondyq, aeroǵarysh, metallýrgııa ónerkásibi jáne basqa da qyzmet salalarynyń qajettilikteri úshin joǵary tehnologııalyq ýran, berıllıı, tantal ónimin óndiredi. Úlbi metallýrgııa zaýyty ýran dıoksıdiniń untaqtaryn, otyn tabletkalaryn shyǵarady jáne quramynda bólip alý qıyn ýran bar materıaldardy óńdeıdi», - dedi mınıstr.
Onyń dereginshe, osy zaýyttyń ýran óndirisinde qoldanylatyn tehnologııa quramynda ýran bar kóptegen materıaldardy óńdeý arqyly 235-ýran ızotopy boıynsha 5 paıyzǵa deıin baıytylǵan keramıkalyq surypty – ýran dıoksıdiniń untaǵyn óndirýge múmkindik beredi. Óndiristiń qazirgi qýaty jylyna 1 328 tonnany quraıdy. Úlbi metallýrgııa zaýyty shyǵaratyn ýran dıoksıdiniń untaqtary AQSh, Japonııa, Shvetsııa sııaqty kompanııalarda sertıfıkattalǵan. Ýran dıoksıdiniń untaǵy búkil álem boıynsha AQSh, Eýropa, Japonııa jáne Reseıge jetkizilýde. Búgingi tańda otyn tabletkalaryn óndirý qýaty jylyna 107 tonnany quraıdy. 2020 jyly 60 tonna ótkizildi. Bıyl óndiris qýatyn jylyna 400 tonnaǵa deıin ulǵaıtý kútilýde.
««Úlbi metallýrgııa zaýyty» AQ reaktorlarǵa arnalǵan otyn tabletkalarynyń sertıfıkattalǵan óndirýshisi bolyp tabylady. Frantsııanyń Framatome jáne Qytaıdyń CJNF kompanııalarymen sertıfıkattalǵan tabletkalar eksporttalady. Sondaı-aq, «Úlbi metallýrgııa zaýyty» AQ quramynda bólip alýy qıyn ýrandy materıaldardy óńdeýge múmkindik beretin tehnologııasy bar álemdegi azdaǵan kásiporyndardyń biri ekenin atap ótken jón. Onyń qazirgi óńdeý qýaty jylyna 180 tonnany quraıdy. 2020 jyly ýran dıoksıdine deıin 12,8 tonna kúl jáne ýrannyń totyǵy-shala totyǵyna deıin 43,6 tonna qaıta óńdeldi. 2001 jyldan bastap «Úlbi metallýrgııa zaýytynyń» ýran óndirisi mundaı materıaldardy kommertsııalyq negizde óńdeý qyzmetin kórsetýde», - dedi Nurlan Noǵaev.
