T. Dúısenova Aqtóbe oblysynyń medıtsınalyq qyzmetkerlerine medıtsınalyq saqtandyrýdy engizý máselelerin túsindirdi
Sharaǵa oblysyq máslıhattyk hatshysy Sánııa Qaldyǵulova, Respýblıkalyq sanıtarlyq avıatsııa ortalyǵynyń dırektory Nurjan Otarbaev, aımaqtaǵy 40 medıtsınalyq uıymnyń bas dárigerleri, QR DSÁDM Medıtsınalyq qyzmetke aqy tóleý komıteti aımaqtyq departamentiniń, densaýlyq saqtaý basqarmalarynyń, aımaqtyq densaýlyq saqtaý salasyn damytý basqarmalarynyń basshylary qatysty.
Medıtsınalyq qyzmetkerler aldynda sóz sóılegen Tamara Dúısenova MÁMS-ti engizý - damyǵan elder tájirıbesi boıynsha QR densaýlyq saqtaý salasynyń qarjylyq turaqtylyǵy júıesin, medıtsınalyq kómektiń qoljetimdiligin arttyryp, ambýlatorlyq-dárilik qamsyzdandyrýdy ulǵaıtýǵa baǵyttalatynyn, sonymen birge, memleket pen azamattardyń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy teń dárejedegi jaýapkershiligin qamtamasyz etetinin atap aıtty. Sondaı-aq, MÁMS jańa tehnologııalardy engizýge yqpal etip, medıtsınalyq qyzmetterdi usynýshylar arasyndaǵy básekelestikti arttyrý esebinen medıtsınalyq qyzmettiń sapasyn kóterýge, medıtsınalyq qyzmetkerlerdiń kásibı deńgeıi men jalaqysyn arttyrýǵa kómektesedi.
Jýyrda medıtsınalyq uıymdardyń basshylary MÁMS júıesiniń qaǵıdalary týraly óz qyzmetkerlerine aıtyp beredi. Jalpy alǵanda, 13 myń 290 medıtsınalyq qyzmetkerler, onyń ishinde 3 myń dáriger, 10,3 myńǵa jýyq orta medıtsınalyq qyzmetker oqýmen qamtylatyn bolady.
Sonymen birge, QR DSÁDM uıymdastyrǵan MÁMS-ti engizý aqparattyq-túsindirme jumystarynyń aıasynda búgin arnaıy mobıldik toptar Ońtústik Qazaqstan, Shyǵys Qazaqstan jáne Astana qalasyndaǵy 179 medıtsınalyq uıym (OQO - 105, Semeı - 40, Astana q.- 34) basshylary úshin semınarlar ótkizdi. Shara barysynda aýrýhanalar men emhanalardyń bas dárigerleri MÁMS-ti engizý boıynsha barlyq suraqtarǵa jaýap aldy.
Ári qaraı olar óz eńbek ujymdarynda aqparattyq-túsindirme jumystaryn júrgizetin bolady. Jalpy alǵanda Ońtústik Qazaqstan oblysynda - 7,2 myń dáriger men 22,2 myń orta medıtsınalyq qyzmetker, Semeıde 1,9 jáne 2,8 myń, Astanada - sáıkesinshe 5,8 jáne 9 myń adam oqýmen qamtylady.
Medıtsınalyq qyzmetkerlermen kezdesý - QR DSÁDM-niń bıyl ótkizetin keń kólemdi aqparattyq-túsindirme jumystarynyń alǵashqy kezeńi bolatyny aıtylǵan bolatyn. Ári qaraı MÁMS júıesiniń qaǵıdalary, medıtsınalyq saqtandyrýdy engizý kezeńderi men onyń utymdy jaqtary týraly turǵyndar men jumys berýshilerge túsindiriletin bolady.
Esterińizge sala keteıik, Qazaqstanda úzdik halyqaralyq tájirıbeni esepke ala otyryp memleket, jumys berýshi jáne árbir adamnyń yntymaqty jaýapkershiliginiń negizinde ázirlengen medıtsınalyq saqtandyrý júıesin engizý jumystary bastalady. Sonymen qatar, memleket ekonomıkalyq belsendiligi tómen halyq úshin jarna tóleıtin bolady. Jumys berýshiler - jaldamaly jumysshylar úshin, qyzmetkerler men salyq organdarynda tirkelgen ózin-ózi qamtyǵan azamattar ózderi úshin tóleıtin bolady.
Memleket azamattardy tegin medıtsınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemimen (ári qaraı - TMKKK) ári qaraı qamsyzdandyrýyn jalǵastyrady. Olardyń qataryna áleýmettik máni bar aýrýlar, shuǵyl jaǵdaılar, jedel medıtsınalyq kómek, sanıtarlyq avıatsııa men vaktsınalaý kiredi.
Azamattardyń densaýlyǵyn qorǵaýdyń jalpyǵa birdeı quqyǵyn qamtamasyz etý maqsatynda saqtandyrylmaǵan azamattarǵa 2020 jylǵa deıin TMKKK aıasynda ambýlatorlyq dárilermen qamsyzdandyrylǵan ambýlatorlyq-emhanalyq kómek kórsetiletin bolady.
MÁMS aıasynda saqtandyrylǵan azamattarǵa joǵarǵy tehnologııalyq medıtsınalyq qyzmetter, statsıonardy almastyratyn tehnologııalar, uzaq merzimdi meıirgerlik kútim, ambýlatorlyq dárilermen qamsyzdandyrylǵan ambýlatorlyq-emhanalyq kómek kórsetiletin bolady.
Sonymen qatar, eger azamattar erikti saqtandyrýǵa qatysatyn bolsa, MÁMS júıesinde qarastyrylmaǵan medıtsınalyq kómek ala alady. Ol jeke saqtandyrý kompanııalarymen bekitilgen kelisim shart negizine júzege asyrylady.
2017 jyldyń 1 qańtarynan bastap memleket, jumys berýshiler, ózin ózi jumyspen qamtyǵan azamattar Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qoryna (ári qaraı - ÁMSQ) jarna tóleýdi bastaıdy.
Erekshe sanattaǵy azamattar úshin memleket tóleıtin jarnanyń mólsherlemesi ortasha aılyq eńbekaqynyń 7% quraıdy. Sonymen qatar mólsherlemeniń kólemi 2017 jyly 4%, 2018 jyldan bastap 5%-ǵa, 2023 jyldan 6%-ǵa, 2024 jyldan 7%-ǵa satylaı ósetin bolady.
Jumys berýshiler jarnasy mólsherlemesiniń jalpy kólemi kiristiń 5%-yn quraıtyn bolady. Aýdarym 2017 jyly 2%-dy, 2018 jyly 3%-dy, 2019 jyly 4%-dy, 2020 jyly 5%-dy quraıtyn bolady.
Ózin-ózi jumyspen qamtyǵan azamattar jarnasynyń mólsherlemesi (jeke kásipkerler, jeke notarıýstar, jeke sot oryndaýshylary, advokattar, kásibı medıatorlar, azamattyq-quqyqtyq negizdegi kelisim boıynsha kiris tabatyn jeke tulǵalar) olardyń kirisiniń 7% quraıtyn bolady. Ol 2017 jyly 2%, 2018 jyly 3%, 2019 jyly 5%, 2020 jyldan bastap 7% bolady.
Jaldamaly jumysshylar jarnany 2019 jyldan bastap 1%, 2020 jyldan 2%-dyq mólsherde tóleıtin bolady.
Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý Qory (ári qaraı - ÁMSQ) jarnasyn tóleýden azamattardyń 15 sanaty bosatylady, onyń ishinde 12-si - halyqtyń áleýmettik turǵydan osal toby, sonymen qatar, áskerı qyzmetkerler, arnaıy memlekettik jáne quqyq qorǵaý organdarynyń jumyskerleri.
Halyqtyń áleýmettik turǵydan osal tobyna:
- balalar;
- «Altyn alqa», «Kúmis alqa» ıegerleri, buryn «Batyr Ana» ataǵyn alǵandar, sonymen qatar I jáne II dárejeli «Analyq dańq» ordenimen marapattalǵan kóp balaly analar;
- UOS ardagerleri men múgedekteri;
- múgedekter;
- jumyssyz retinde tirkelgen azamattar;
- ınternat mekemelerinde oqytylyp, tárbıelenip jatqan tulǵalar;
- tehnıkalyq, kásiptik, orta bilimnen keıingi jáne joǵarǵy bilim berý uıymdarynda kúndizgi bólimderde, sonymen qatar rezıdentýra formasyndaǵy JOO keıin bilim alyp jatqan tulǵalar;
- bala týýǵa, bala asyrap alýǵa, 3 jasqa deıingi bala kútimine baılanysty demalystaǵy tulǵalar;
- jumys istemeıtin ekiqabat áıelder, is júzinde 3 jasqa deıingi balany tárbıelep otyrǵan jumyssyz azamattar;
- zeınetkerler;
- eń tómengi deńgeıdegi qaýipsizdik mekemelerin eseptemegende sot sheshimimen QAJ mekemelerinde aıybyn óteýshiler;
- ýaqytsha ustaý ızolıatorlary men tergeý ızolıatorlaryndaǵy azamattar jatady.
Aıta ketý kerek, MÁMS aıasynda kórsetiletin medıtsınalyq kómektiń kólemi ÁMSQ-ǵa tólenetin jarna kólemine táýeldi emes. Eń bastysy, jarna ýaqytyly ári únemi tólenip turýy tıis.
Qazaqstanda qoldanystaǵy tájirıbege saı ÁMSQ-ǵa túsetin jarnalardy baqylaý isin QR Qarjy mınıstrligi Memlekettik kiris komıtetine júkteý usynylady.
Sarapshylardyń boljamy boıynsha MÁMS-ti engizgennen soń elimizdegi medıtsınalyq kómek kórsetýdiń deńgeıi aıtarlyqtaı ósetini, sondaı-aq, dárigerlerdiń jalaqysyn arttyrý múmkindigi paıda bolady. Aýrýhanalar joǵarǵy sanatty jabdyqtar men qymbat dári-dármekter ala alatyn bolady. MÁMS adamǵa tekserýden ótýine, qajet bolǵan jaǵdaıda óz qarjysyn jumsamaı em alýyna múmkindik beredi.