Sý basqan aýmaqtarda juqpaly aýrý juqtyrmaý úshin ne isteý kerek
ORAL. KAZINFORM — Batys Qazaqstan oblysynda sýǵa ketken aýmaqtarda juqpaly aýrýlardyń taralýy múmkin be? Mine, osyǵan oraı BQO sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamenti basshysynyń orynbasary Nurlybek Mustaev Kazinform tilshisine óńirdegi qazirgi ahýal, juqpaly aýrýlardyń aldyn alý joldary jóninde áńgimelep berdi.
- Nurlybek Ermekuly, Batys Qazaqstan oblysynda birneshe aýdanda eldi mekenderdi sý basqany belgili. Oral qalasynda da qaýip seıilgen joq. Osy rette juqpaly dertterdiń aldyn alý úshin ne isteý kerek, aldymen soǵan toqtalsańyz?
- Qazirgi tańda sý basqan eldi mekenderdegi sanıtarlyq-epıdemıologııalyq ahýalǵa kúndelikti monıtorıng júrgizilip, baqylaýda ustalýda. Sonyń ishinde toptyq ishek aýrýlaryn boldyrmaý erekshe mańyzdy. Bul úshin turǵyndar jeke gıgıena erejelerin saqtaýy kerek. Atap aıtqanda, qoldy sabynmen muqııat jýý qajet. Ásirese, ájethanaǵa barǵannan keıin nemese jeke ýchaskede jumys istep, tamaqtanar aldynda umytpaǵan jón. Tek qaınatylǵan nemese bótelkedegi sýdy iship, azyq-túlikti saqtaý jáne daıyndaý erejelerin saqtap, termııalyq óńdelgen taǵamdy jeý mańyzdy. Sol sekildi kókónis pen jemisti muqııat jýyp, qaınaǵan sýmen óńdeý artyq bolmaıdy. Tasqyn sýǵa malynǵan tamaq ónimderin paıdalanbaǵan durys. Jumys istegen kezde nemese turǵyn úıler men aýla aýmaqtaryn tazalaǵan ýaqytta qolǵap kıip, las qolmen tamaq ishpeý kerek.
Taǵy bir taralatyn aýrýdyń biri – A vırýstyq gepatıti. Bul dertti de adam ishek juqpalary sııaqty jeke bas gıgıenalaryn saqtamaǵan kezde juqtyrýy múmkin. Sondyqtan onyń aldyn alý úshin osynyń aldynda aıtylǵan talaptardy saqtaǵan abzal.
Eger dene qyzýynyń kóterilýi, qusý, ish ótý sekildi jedel juqpaly aýrýdyń belgileri paıda bolǵan jaǵdaıda onda dereý jergilikti medıtsınalyq uıymdardyń kómegine júginý qajet.
Jalpy, juqpaly jáne parazıttik aýrýlardyń aldyn alý maqsatynda departament jáne aýmaqtyq sanıtarlyq-epıdemıologııalyq baqylaý basqarmalarynyń mamandary ýaqytsha ornalastyrý pýnktterinde turǵyndar arasynda sanıtarlyq-aǵartý jumystaryn udaıy júrgizýde.
- Tasqyn kezinde oblys kóleminde mal molalary men sibir jarasy kómindileri sý astynda qaldy. Buǵan baılanysty ne aıtar edińiz?
- Iá, mal molalary men sibir jarasy kómindilerin basty nazarda ustamasa bolmaıdy. Qazirgi kezde ol jerlerden sý ketip jatyr. Aýdandarda jergilikti sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý basqarmalarynyń mamandary Oral obaǵa qarsy kúres stansasy qyzmetkerlerimen, veterınarlarmen birlesip, sol aýmaqtardan synmalar alyp, zertteý jumystaryn júrgizýde.
Qoryta aıtqanda, asa qaýipti juqpaly aýrýlar baqylaýda bola bermek.
Eske sala keteıik, budan buryn veterınarlar BQO-da tasqyn kezinde kómindilerden qaýip joq ekendigi týraly aıtqanyn jazǵan bolatynbyz.
