Sońǵy aılardaǵy eń qýatty geomagnıttik daýyl jaqyndap keledi

ASTANA. KAZINFORM — 8 tamyz kúni Jerde sońǵy eki aıdaǵy eń kúshti magnıttik daýyl bolady dep boljandy, dep jazdy AZƏRTAC. 

AZƏRTAC sheteldik BAQ-qa silteme jasaı otyryp habarlaǵandaı, 5 tamyz kúni Kún betinde M4.4 deńgeıindegi qýatty jarqyl tirkeldi. Bul – eń joǵary deńgeıge jaqyn, aldynǵy qatardaǵy deńgeıdegi jarqyl.

Jarqylmen birge plazmalyq zattar keńistikke laqtyrylǵan. Alaıda plazma bulty Jerge tike baǵyttalǵan joq, shamamen 45 gradýsqa buryshpen janamalaı ushyp ótti. Bastapqyda ǵalymdar bul oqıǵa Jerge qaýip tóndirmeıdi dep eseptegen.

Alaıda jańartylǵan derekter boıynsha, geomagnıttik áserler kútkennen áldeqaıda kúshti bolady. Joǵary jyldamdyqpen qozǵalatyn bult ıadrosy Jerdiń magnıt órisine soqtyǵysyp, aıtarlyqtaı kúshti soqqy beredi.

Kútilgen geomagnıttik ındeks – Kp 6 deńgeıine deıin kóteriledi. Bul kórsetkish sońǵy ret 13 maýsymda tirkelgen.

Mundaı oqıǵalar orta deńgeıli daýyl dep sanalǵanymen, olar:

• Energetıkalyq júıelerge,

• Jer mańyndaǵy ǵarysh apparattaryna,

• Radıotolqyndardyń taralýyna

  áser etýi múmkin.

Geomagnıttik jaǵdaıdyń nasharlaýy 8 tamyzǵa qaraǵan túni bastalady, óıtkeni Jer Kúndegi iri koronaldy tesiktiń áser etý aımaǵyna enedi.

Jalpy, Kúndegi jaǵdaı kúrdeli: tek 6 tamyz kúni ózinde 18 jarqyl tirkelgen.

Magnıttik daýyldardyń (geomagnıttik daýyldar) adam densaýlyǵyna áseri ǵylymı ortada jıi zertteletin taqyryp. Tolyq dáleldenbegenimen, kóptegen zertteýler keıbir adamdardyń aǵzasy geomagnıttik belsendilikke sezimtal bolýy múmkin ekenin kórsetedi.

Geomagnıttik daýyldyń densaýlyqqa yqtımal áseri qandaı:

 

Qan qysymy men júrek jumysyna áseri

• Keıbir zertteýler magnıttik daýyl kezinde qan qysymynyń kóterilýi nemese túsýi múmkin ekenin anyqtaǵan.

• Arıtmııa nemese júrek soǵysynyń buzylýy tirkelgen jaǵdaılar bar.

• Sozylmaly júrek aýrýy bar adamdarda bul ózgerister aıqynyraq baıqalýy múmkin.

Bas aýrýy, bas aınalý

• Adamdardyń keıbiri magnıttik daýyl kezinde bas aýrýy, bas aınalý, mıgren sııaqty belgilerge shaǵymdanady.

• Bul jaǵdaılar, ásirese, meteosezimtal adamdarda jıi kezdesedi.

Sharshaý, álsizdik, uıqynyń buzylýy

• Magnıttik daýyl kezeńinde uıqysyzdyq, túnde jıi oıaný, kúni boıy sharshaý sııaqty belgiler baıqalýy múmkin.Psıhologııalyq áser

• Keıbir adamdarda titirkengishtik, turaqsyz kóńil-kúı, alańdaýshylyq nemese tipti depressııalyq belgiler kúsheıýi múmkin.

Immýndyq júıege áser

• Uzaq merzimdi geomagnıttik belsendilik kezinde ımmýndyq júıeniń tejelýi baıqalýy múmkin — bul vırýstyq aýrýlarǵa beıimdilikti arttyrady.

Buǵan deıin eń kúshti magnıttik daýyl bıyl shilde aıynda baıqalatyny boljanǵan edi.