Soltústik Aral teńiziniń tartylýynan kúrish egisin qysqartýǵa májbúrmiz – depýtat
ASTANA. KAZINFORM – Májilis depýtaty Murat Ergeshbaev Aral teńiziniń tartylýyna alańdatýshylyq tanytty.
- Aral teńiziniń tartylýy barshamyzdy alańdatady. Teńizdi jobalyq kólemine jetkizý úshin bir rettik 5 mlrd tekshe metr sý qajet. Sondaı-aq, ony qalypty deńgeıde ustap turý úshin jyl saıyn 2,5 - 3 mlrd tekshe metr kóleminde sý quıý kerek. Bizdiń aldymyzda turǵan eń mańyzdy mindet - Soltústik Aral teńizin saqtap qalý arqyly Aral daǵdarysynyń qorshaǵan orta men teńiz mańynda turatyn adamdardyń ómirine tıgizetin zııandy áserin azaıtý. Jyl saıyn ásirese vegetatsııa kezeńinde Syrdarııa ózenimen tómenge jiberiletin sýdyń azaıtylýy Syr óńiriniń ekonomıkalyq jáne ekologııalyq jaǵdaıy men halqynyń tynys-tirshiligine qıyn tıip jatyr, - dedi Murat Ergeshbaev Úkimet basshysynyń orynbasary Qanat Bozymbaevtyń atyna depýtattyq saýal joldaı otyryp.
Halyq qalaýlysynyń paıymdaýynsha, memleketaralyq sý sharýashylyǵyn úılestirý komıssııasynyń otyrysynda Aral teńizin toltyrý máselesine basymdyq berý qajet.
-Jiberiletin sýdyń azaıtylýynan Soltústik Aral teńiziniń tartylýy kúrdeli máselege aınalyp keledi. Sýdyń az kelýi saldarynan sońǵy tórt jyl qatarynan turaqty sýarýǵa bekitilgen shek qaıta qaralyp keledi. Nátıjesinde, kúrish egisiniń kólemin qysqartýǵa májbúr boldyq. Mysaly, ótken jyly sýly jyl bolǵanymen, kúrishtiń egis kólemi 3,8 myń gektarǵa qysqartyldy. Kúrish egilmeı qatty tuzdalǵan topyraqta basqa daqyldardan joǵary ónim alý múmkin emes. Aımaqtyń bul ereksheligin de eskerýimiz qajet. 90-jyldary sharýashylyqtardyń qarjylyq jaǵdaıy tómen bolýynan kúrish egisi 64 myń gektarǵa egilgen kezde, aýyspaly egistiktiń 46 myń gektary tuzdaný saldarynan aınalymnan shyǵyp qaldy. Sol sebepten, kúrish ósirý ekologııalyq mańyzǵa ıe jáne kúrishtik alqaptardy sýǵa bastyrý arqyly topyraqtyń tuzdanýyn tómendetýge múmkindik beredi. Syr óńiriniń ekonomıkalyq jáne ekologııalyq jaǵdaıy, halqynyń tynys-tirshiligi Syrdarııa ózeni men Aral teńiziniń jaǵdaıyna tikeleı baılanysty. Joǵaryda aıtylǵandardyń negizinde Arnasaıǵa sý jiberýdi dereý toqtatyp, Shardaradan tómen tastalatyn sýdyń kólemin 650 tekshe metr jetkizýdi qoldaýyńyzdy suraımyn, - deıdi ol.
Eske sala ketsek, ótken jyldyń qazanynan osy jyldyń qańtaryna deıin Soltústik Aral teńizine 1 mıllıard tekshe metr sý jiberildi.