SQO turǵyny sırek kezdesetin taksıdermıst mamandyǵyn ózdiginen meńgerip aldy
PETROPAVL. KAZINFORM – Soltústik Qazaqstan oblysynyń turǵyny Aleksandr Gordeev sırek kezdesetin kásip ıesi. Ol – ań-qustyń tulybyn jasaıdy. Taksıdermıst óz kásibiniń ereksheligi jaıynda aıtyp berdi.
- Aldymen ózińizdi tanystyryp ketseńiz...
- Petropavldyń týmasymyn. Buryn «Jas natýralıster» degen úıirme bolatyn, soǵan birneshe jyl bardym, janýarlar álemine kishkentaı kezimnen qyzyǵamyn. Keıin elimizdiń ońtústigi – Taraz qalasyna kóshtim. Munda da úıde ıt, kógershinder, balyqtar asyradym. Toqsanynshy jyldary qaıtyp kelip, aýyl sharýashylyǵy tehnıkýmyna «Zootehnık» mamandyǵy boıynsha oqýǵa tústim. Ekinshi top múgedektigim bar.
- Nelikten taksıdermııamen aınalysa bastadyńyz? Sizge bul isti kim úıretti?
- Ózdigimnen úırendim. Ań-qustyń tulybyn jasap júrgenime bıyl on jyldan asty. Bul kásipti meńgerip alý armanym bolatyn. Adam bir nárseni qatty qalasa, tabandylyq tanytsa – qolynan kelmeıtin is joq. Arnaıy kitaptardy oqydym. Talaı ret qatelese otyryp, tájirıbemdi shyńdadym. Osylaısha hobbı tabys ákeletin kásipke aınaldy. 2015 jyly 1 mln teńge grant utyp alyp, jabaıy janýarlar men qustardyń tulybyn jasaıtyn sheberhana ashtym. Bergen aqshaǵa qajetti qondyrǵylardy, tońazytqysh aldym. Qazir eńbekterimdi oblystaǵy keı dámhanalardan, mýzeıden kórýge bolady.
- Taksıdermııadaǵy eń qıyny ne? Jalpy tulypty jasaý protsesin aıtyp berińizshi...
- Eń qıyny – tulypty barynsha jandy etip kórsetý. Anatomııany bilip, janýarlar týraly mol maǵlumatyń bolýy qajet. Eń aldymen ańnyń nemese qustyń terisi sypyrylyp alynady. Ol maı men dáneker tinderden tolyq tazartylýy tıis. Keıin búlinbes úshin arnaıy eritindimen óńdelip, ılenedi. Árıne, óte eptilikti qajet etetin tustary bar. Mysaly, basyn aına-qatesiz jasaý úshin erinderi men qulaqtaryn muqııat tazalap, qulaq shemirshegin alyp tastaý kerek, áıtpese terige zaqym kelýi múmkin. Bul isti atqarý úshin tájirıbe, uqyptylyq jáne ótkir quraldarmen jumys isteı bilý qajet. Keıin manekeni jasalady. Ony qazirgi ýaqytta arnaıy tapsyryspen de jasatýǵa bolady. Manekenge jelim jaǵylyp, teri kıgiziledi de, sodan keıin ol keptirilip, kózderi ornatylady.
- Bir eksponatty jasaýǵa qansha ýaqyt ketedi – kishkentaı qustan bastap iri ańǵa deıin?
- Mysaly, shildi bir aptanyń ishinde jasap shyǵýǵa bolady. Qabandy da keıde bir apta ishinde jasap shyǵatyn kezim bar. Ol kóp nársege baılanysty, máselen qolda qajetti materıaldar jetkilikti bolsa. Teriniń kebýi de ýaqyt alady. Eliktiń tulybyn jasaýǵa eki apta ýaqyt jumsaımyn. Dekoratıvti bezendirýi de bar.
- Eń erekshe nemese este qalǵan tapsyrysyńyz bar ma?
- Ádette ańshylar atyp alǵan ań-qusyn trofeı-estelik etip qaldyrǵysy keledi. Birde avtokólik júrgizýshisi eliktiń basynan tulyp jasap berýimdi surady. Onyń óz sebebi bar eken. Kóligin qymbatqa jóndetip shyqqannan keıin jolda elikpen soqtyǵysyp qalǵan. Janýar sol jerde ólip, ol mashınasyn qaıtadan jóndeýge kirgizýge májbúr bolǵan eken.
Tapsyrys túsip, aıýlardyń tulybyn jasaý úshin shetelge de barǵan kezim boldy.
- Qandaı materıaldar qoldanasyz?
- Buryn tulyp ishine jańqa salǵan eken. Men qolda bar materıaldardy - «sıntepon», sıntetıkalyq mamyq, porolon, maqta, gıps, penoplast, aǵash, orgshyny, sym qoldanamyn.
- Kóbine qandaı janýarlarmen jumys isteısiz?
- Ondatr, úırek jáne qasqaldaqtarmen jumys isteımin. Óıtkeni olar torǵa jıi túsedi. Túlki tymaqty qazir eshkim kıe qoımaıdy, sol sebepti ol shıkizat retinde kóp, sondyqtan túlki tulybyn da jıi jasaımyn. Al sırek kezdesetin nemese ekzotıkalyq túrlermen jumys istep kórmeppin. Birde tapsyrys berýshiniń tasbaqany ákelgeni bar. Mýzeıge sırek kezdesetin qyzyl jemsaýly qarashaqazdyń tulybyn jasap berdim.
- Jumystan bas tartqan sátterińiz bolady ma? Nelikten?
- Árıne, aýrý nemese terisi búlingen bolsa almaımyn, olardan jaqsy tulyp shyqpaıdy. Sosyn tiri janýardy ákelse, jaraqattanǵan nemese ań-qustyń balasyn ákelse de bas tartamyn, sondaı ustanymym bar, maǵan tiri janýar kóbirek unaıdy.
- Janýarlardy qaıdan alasyz? Jalpy, jasaǵan buıymdaryńyzǵa suranys bar ma?
- Men ańshy emespin, tapsyrys berýshiler ózderimen ákeledi, ádette. Keıde satyp alamyn. Iá, tapsyrys berýshiler jetkilikti. Kóbine mýzeıler tapsyryspen jasatady. Shal aqyn, Esil aýdanyndaǵy mýzeılerde, Petropavldaǵy botanıkalyq baqta meniń tulyptarym tur. Ańshylardan da jıi tapsyrys túsedi.
- Shákirtterińiz bar ma?
- Ázirge joq. Úırengisi kelgender boldy, biraq, uzaqqa shydamaıdy. Óıtkeni shydamdylyq, tabandylyq kerek. Jıirkenbeıtin adam bolýy tıis. Sýret salýdan da, músinshilik ónerden de habary bolǵany jón. ıAǵnı, talap joǵary. Meniń de bilmeıtinim toqsan toǵyz. Bilimdi únemi jetildirip otyrmasań, zaman aǵymynan qalyp qoıasyń. Sondyqtan arnaıy ádebıetti tapsyryspen alamyn. Internettiń de kómegi kóp. Óńirde taksıdermısterdiń qaýymdastyǵy baryn estimeppin. Bul - sırek kezdesetin mamandyqtardyń biri.
Buǵan deıin SQO-da 16 jastaǵy jasóspirim birneshe mýzykalyq aspapta erkin oınap, sýret salatynyn jazǵan edik.