SQO-da bútin bir aýyl gúl ósirýdi kásip etken
SQO kásipkerler palatasy baspasóz qyzmetiniń málimetinshe, «Atameken» UKP óńirlerde bıznesti damytý baǵdarlamalaryn ázirleýde ózgerister engizýdi usyndy. Baǵdarlamalar óńirlik erekshelikterdi de, jańa óndiristerdi iske qosý múmkindigin de eskerýi tıis. Oǵan mysal – SQO-daǵy Imantaý eldi mekeni. Shamamen 2,5 myń halqy bar shaǵyn aýyl salystyrmaly túrde qysqa merzim ishinde «gúl ósirýdiń astanasyna» aınaldy. Aıyrtaý aýdanynyń salyq aýdarymdarynyń basym bóligi osy eldi mekennen túsedi.
«Shamamen 15 jyl buryn meniń qaıyn atam Ydyrys Kýzahmetov petýnııa gúlin ósiremin dep sheshti. Ol osy gúlderge degen suranystyń kóptigin kórip, aldymen bir otbasyny bızneske tartty. Olarǵa jaǵdaı jasady, jylyjaı saldy. Otbasy gúl otyrǵyzdy, ósirdi jáne atam ósken gúlderdi satyp aldy. Sodan keıin ol taǵy bir otbasyn kásipke tartty. Solaı damydy. Endi birden 150 otbasy jylyjaı bıznesimen aınalysady. Onda 500-den astam aýyl turǵyny jumys isteıdi. Atam olardyń «aıaǵyna turýǵa» múmkindik berdi, bıznesti aýyl turǵyndaryna tabystady da ketip qaldy», – deıdi aýylsharýashylyq týrızmi qaýymdastyǵynyń ókili Ilnar Galıamshın.
Tuqym negizinen Gollandııa jáne Amerıkadan jetkiziledi. Bir keli tuqym shamamen 1,5 mln teńge turady. Gollandııalyq petýnııalar Qazaqstannyń soltústiginde jaqsy ósetinin tájirıbe kórsetti.
Jergilikti turǵyndar búginde tájirıbeli gúl ósirýshilerge aınaldy, olar japyraqtyń shetindegi órnek arqyly gúldiń qandaı túste bolatynyn anyqtaıdy. Arnaıy oqytýdan ótpeı-aq tájirıbe arqyly meńgerip aldy. Olar qazir gúldi sýarýda zamanaýı tehnologııalardy qoldanyp jatyr.
«Turǵyndar birin-biri úıretti dese bolady. Olar bastapqyda jumyla jumys istedi, keıin úılerinde jylyjaılaryn salyp, ózderi ósire bastady. Aýyldastar bir-birine báseke emes, óıtkeni suranys kóp. Degenmen, bireýdiń gúlderi ádemi, bireýdiń jylyjaıy jaqsy degen syńaıda alǵa umtylys baıqalady», – deıdi Ilnar Galıamshın.
Gúl bıznesi Imantaýda memleketten esh qoldaýsyz damydy dese bolady. Zamanaýı tehnologııalyq jylyjaıdyń ortasha quny búginde 10 mln teńgege deıin jetedi. Memlekettik qarjylaı qoldaý úshin ótinish bildirgender az. 2019 jyly «Bıznestiń jol kartasy» baǵdarlamasy boıynsha turǵyndardyń biri ınnovatsııalyq grant aldy, qarajatty dánekerleý jabdyǵyna – jylyjaılar úshin peshter jasaýǵa jumsady.
Ilnar Galıamshınniń aıtýynsha, qazir búkil el Imantaý petýnııalary týraly biledi. Tipti eń shalǵaı aımaqtardan da osynda arzan ári sapaly gúlder úshin keledi.
«Gúldi qaıda ótkizemin dep alańdaýdyń qajeti joq. Barlyǵy birinen biri estıdi. Negizinen Nur-Sultan, Kókshetaý jáne Petropavldan kelip alady. Eger astananyń mańaıynda, mysaly, bir ǵana jylyjaı bolsa, oǵan eshkim barmaıdy. Al Imantaýda 150 jylyjaı bar, barlyǵy osynda keledi. 2021 jyly Shymkentten kelip, petýnııa gúlderin satyp áketti. Olar naýryzda tuqym ekken, biraq úsik júrip, osy jaqtan qaıtadan satyp alýǵa týra keldi», – deıdi Ilnar Galıamshın.
Gúl ósirýdiń óz qıyndyqtary bar, biraq ımantaýlyqtar basqa kásip izdeýdi josparlaǵan emes. Aýyldaǵy jer men jyljymaıtyn múliktiń quny qazir astanadaǵymen birdeı, óıtkeni munda jylyjaıdyń bolýy – tabysty bıznestiń kepili.
«Bir úı bir maýsymda júz myń gúl ósirse, paıdaǵa keneledi. Quny 45 teńge bolsa, osy kólemnen tabys 4 mln teńgeden asady. Jergilikti turǵyndar tamaq ishpeı, uıyqtamaı jumys isteıtin ýaqyt – naýryz, sáýir, mamyr. Qalǵan aılarda tek daıyndyq jáne jóndeý jumystary júrgiziledi. Ár jylyjaıda keminde 3-4 adam jumys isteıdi. Otbasy óz betinshe 50 myń tal ósimdik ósire alady. Sonymen qatar, eger munda satyp alý baǵasy 45 teńge bolsa, qalada mundaı petýnııalardyń quny bir gúlge 600 teńgege jetedi», – deıdi jergilikti turǵyndar.
Gúl ósirýshilerdiń aıtýynsha, jalǵyz másele – jumys qolynyń jetispeýshiligi. Qosymsha jumys kúshine jergilikti gúl ósirýshiler kúnine bes myń teńgeden tóleýge daıyn. Bul aýyldyq jer úshin óte jaqsy baǵa.
Aıyrtaý aýdany bıýdjetiniń 16 %-y qazir gúl bıznesine tıesili.
«Biz munda tipti elordadan kelgen agrotýrısterdi de alyp kelemiz. Biz olarǵa aýylda turý jáne jumys isteý áldeqaıda tıimdi ekenin kórsetemiz», – deıdi Ilnar Galıamshın.
