Sırııany qalpyna keltirýge shamamen 216 mlrd dollar ketedi — Dúnıejúzilik bank
ASTANA. KAZINFORM — On jyldan astam azamat soǵysynan keıin eldi qalpyna keltirý halyqaralyq kúsh pen rekordtyq qarjy quıýdy qajet etedi, dep habarlaıdy Kazinform agenttiginiń mengikti tilshisi.
Seısenbi kúni Dúnıejúzilik bank jarııalaǵan «2011–2024 jyldar aralyǵyndaǵy Sırııadaǵy qırandylar men qalpyna keltirýdi baǵalaý» atty baıandamasyna sáıkes, Sırııadaǵy azamattyq soǵys eldiń soǵysqa deıingi óndiristik aktıvteriniń úshten bir bóligin joıdy. Infraqurylymǵa, turǵyn úı jáne turǵyn emes ǵımarattarǵa keltirilgen tikeleı fızıkalyq zalal 108 mıllıard dollarǵa baǵalandy.
Dúnıejúzilik bank málimetinshe, elde kóbinese ınfraqurylym zardap shekti, ol barlyq qıraýdyń 48%-yn (shamamen 52 mlrd dollar) qurady, odan keıin turǵyn úıler (33 mlrd dollar) jáne turǵyn emes ǵımarattar (23 mlrd dollar) tur. Eń kóp shyǵynǵa ushyraǵan provıntsııalar arasynda Aleppo, Rıf Damask jáne Homs bar.
Fızıkalyq ınfraqurylymdy qalpyna keltirýge arnalǵan boljamdy shyǵyndar 140 mlrd dollardan 345 mlrd dollarǵa deıin aýytqıdy.
Onyń 75 mıllıard dollary turǵyn úıge, 59 mıllıard dollary turǵyn emes ǵımarattarǵa, 82 mıllıard dollary ınfraqurylymǵa qajet bolady.
Soǵys kezinde Sırııa ekonomıkasy orasan zor shyǵynǵa ushyrady: eldiń naqty JІÓ 2010-2022 jyldar aralyǵynda 53%-ǵa qysqardy. Nomınaldy mánde JІÓ 2011 jylǵy 67,5 mıllıard dollardan 2024 jyly shamamen 21,4 mıllıard dollarǵa deıin tómendedi. Demek, qaıta qurý quny Sırııanyń bıylǵy jylǵy boljamdy JІÓ kóleminen on ese derlik artyq.
— Sırııa aldynda turǵan mindetter orasan zor, biraq Dúnıejúzilik bank qalpyna keltirýdi qoldaý úshin Sırııa halqymen jáne halyqaralyq qoǵamdastyqpen jumys isteýge daıyn. Tek ujymdyq yqpaldastyq, kelisilgen is-qımyl jáne keshendi kómek kórsetý baǵdarlamasy eldi qalpyna keltirý jáne uzaq merzimdi damý jolyna qaıtara alady, — dedi Dúnıejúzilik banktiń Taıaý Shyǵystaǵy dırektory Jan-Krıstof Karre.
Sırııanyń qarjy mınıstri Muhammed ıAsır Barnıe Dúnıejúzilik bank baıandamasynda «qıraý aýqymy men aldaǵy qalpyna keltirý shyǵyndaryna synı baǵa berilgenin» atap ótti.
— Qazir halyqaralyq qaýymdastyq Sırııaǵa ınfraqurylymdy qalpyna keltirýge, qaýymdastyqtardy jandandyrýǵa jáne turaqty bolashaqtyń negizin qalaýǵa kómektesý úshin kúsh-jiger men seriktestikterdi jumyldyrýy kerek, — dedi mınıstr.
Esep Barnıe Vashıngtonda Dúnıejúzilik bank ókilderimen kezdesip, Sırııanyń ekonomıkalyq jáne qarjylyq qalpyna kelýine qoldaý kórsetý joldaryn talqylaǵan soń eki kún ótkennen keıin jarııalandy. Damask aldaǵy úsh jylda shamamen 1 mıllıard dollar grant tartýdy kózdep otyr.
Zertteý Dúnıejúzilik banktiń Apattar qaýpin azaıtý jáne qalpyna keltirý jónindegi jahandyq qorynyń (GFDRR) qarjylyq jáne tehnıkalyq qoldaýymen daıyndaldy. Esep avtorlary baǵalaýlardyń aldyn ala ekenin jáne jańa derekter qoljetimdi bolǵan saıyn jańartylýy múmkin ekenin málimdedi.
Budan buryn Túrkııadan Sırııaǵa 10 aı ishinde jarty mıllıonnan astam bosqyn qaıtyp oralǵanyn jazdyq.