Synnan ótken senimdi seriktester – Toqaev Sıngapýrǵa memlekettik saparmen barady
Qazaqstan men Sıngapýr arasyndaǵy dıplomatııalyq qatynas ornaǵanyna 30 jyldan asty. Ekonomıkanyń túrli salasynda eki eldiń ózara tıimdi seriktestik qurýǵa áleýeti joǵary. Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Sıngapýrǵa memlekettik sapary da soǵan dálel. Byltyr Sıngapýr prezıdenti Qazaqstanǵa alǵash ret kelgen edi. Al, bizdiń Prezıdent atalǵan elge ekinshi ret bara jatyr. Birinshi resmı sapary 2022 jyly bolǵan. Osy jolǵy eki kúndik sapar aıasynda Qasym-Jomart Toqaev el basshylarymen kezdesýden bólek, Qazaqstan-Sıngapýr bıznes forýmyna da qatysady.
Ekijaqty qarym-qatynastyń búgingi jaıy jáne Qasym-Jomart Toqaevtyń memlekettik sapary týraly Kazinform tilshisiniń sholýynan oqyńyz.
Dıplomatııalyq qatynas
Qazaqstannyń Syrtqy ister mınıstrliginiń málimetinshe, elderdiń dıplomatııalyq qatynasy 1993 jyldyń 30 naýryzynda ornaǵan. Qazaqstannyń Sıngapýrdaǵy dıpmıssııasy araǵa 10 jyl salyp, 2003 jyly qarashada ashylǵan. Al taǵy 5 jyldan keıin – 2008 jylǵy 11 jeltoqsanda Qazaqstannyń elshiligi bolyp qaıta quryldy. Osy jyldar ishinde seriktester senim men ózara qurmetke negizdelgen berik qarym-qatynas ornatty.
Saıası seriktestik
Joǵary deńgeıdegi saıası dıalog – eki el arasyndaǵy turaqty dostyq qatynastardyń negizi. 2023 jylǵy mamyrda sol kezdegi Sıngapýr Prezıdenti Halıma ıAkob Qazaqstan men Ortalyq Azııaǵa alǵashqy saparyn jasap, Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevpen kezdesti. Bul jalpy Sıngapýr prezıdentteriniń bizdiń aımaqqa jasaǵan alǵashqy tarıhı sapary boldy.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Sıngapýr prezıdenti Halıma ıAkobqa I dárejeli «Dostyq» ordenin tabys etti. Marapattaý rásiminde Memleket basshysy Sıngapýr Prezıdentiniń ekijaqty qarym-qatynastardy nyǵaıtýǵa jáne damytýǵa qosqan eleýli úlesin atap ótti. Halıma ıAkob kórsetken syı-qurmeti úshin Qasym-Jomart Toqaevqa alǵys aıtyp, eki el arasyndaǵy kópjaqty yntymaqtastyqty damytýǵa bar kúsh-jigerin jumsaıtynyna senim bildirdi.
Bul sapardyń eki el úshin mańyzy zor boldy. Ekijaqty qarym-qatynasty jańa deńgeıge joǵarylatty.
Saýda-ekonomıka jáne ınvestıtsııalyq baılanys
Sonymen qatar, sapar aıasynda Prezıdent Halıma ıAkobtyń qatysýymen Astanada Qazaqstan-Sıngapýr bıznes forýmy ótti. Qos eldiń kásipkerleri men ýákiletti memlekettik organdarynyń 200-den astam ókili yntymaqtastyqtyń keleshegin talqylady.
Sol jıynda Halıma ıAkob Qazaqstan Sıngapýrdyń Ortalyq Azııadaǵy eń iri seriktesi ekenin jáne elder arasyndaǵy qarym-qatynastardyń odan ári nyǵaıa túsetinin atap ótti.
Bıznes-forým Qazaqstanda jobalardy júzege asyrý múmkindikterin zerttegisi keletin kóptegen bıznes kóshbasshylaryn, onyń ishinde, sıngapýrlyq kompanııalardyń basyn qosty. Kúsheıip kele jatqan geosaıası syn-qaterlerdi eskere otyryp, bul eki eldiń ekonomıkasyn ártaraptandyrýǵa yqpal etedi. Osy turǵyda Sıngapýr seriktestikti keńeıtýge árdaıym ashyq. Ortalyq Azııanyń kindik ortasynda ornalasqan Qazaqstan – óziniń orasan zor resýrsymen memleketter pen kompanııalar úshin ınvestıtsııalyq tartymdy el, – degen edi sol kezdegi Sıngapýr prezıdenti.
Sóıtip Qazaqstan men Sıngapýrdyń ókilderi saýda, ınvestıtsııa, logıstıka jáne memlekettik qyzmetshilerdi oqytý salalaryndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan birqatar ekijaqty kelisimder men memorandýmdarǵa, sondaı-aq quny $275 mln bolatyn kommertsııalyq qujattarǵa qol qoıdy.
Investıtsııaǵa keletin bolsaq, ekijaqty ınvestıtsııalyq yntymaqtastyq aıtarlyqtaı ilgerilep keledi. Búginde Qazaqstanda 140-tan astam sıngapýrlyq kompanııalar men birlesken kásiporyndar jumys isteıdi. 2010-2023 jyldary Sıngapýrdan Qazaqstanǵa tikeleı sheteldik ınvestıtsııalar aǵyny 1,4 mlrd dollardy qurady. Birqatar mańyzdy jobalar júzege asyrylyp jatyr.
Erekshe joba – G4 City
Sondaı jobalardyń biri – G4 City. Sıngapýrlyq «Surbana Jurong» kompanııasymen birlesip «Alataý» (G4 City) ıntegratsııalanǵan qalasyn salý jobasy jalǵasyp jatyr. Jańa qalada shamamen 2,2 mln adam turady dep boljanady.
Almaty oblysyndaǵy «Alataý» (G4 City) ıntegratsııalanǵan qalasyn damytý tujyrymdamasyna sáıkes joba tórt tematıkalyq aýdannan turatyn bolady:
- Gate District – iskerlik jáne qarjy ortalyǵy;
- Golden District – bilim berý jáne medıtsınalyq hab;
- Growing District – ınnovatsııalyq-ındýstrııalyq jáne saýda-logıstıkalyq aımaqtar;
- Green District – týrıstik klaster.
Aıta keteıik, 2023 jyly mańyzdy ekijaqty qujatqa – Qazaqstan men Sıngapýr arasyndaǵy qyzmetter saýdasy men ınvestıtsııalar týraly memleketaralyq kelisimge qol qoıyldy. Bul qujat Sıngapýr prezıdentiniń memlekettik saparynyń mańyzdy oqıǵasy boldy jáne ol tıisti erejelerdi jeńildetý jáne bir-biriniń naryǵyna shyǵý úshin kedergilerdi azaıtý arqyly ekijaqty ekonomıkalyq yntymaqtastyq pen iskerlik baılanystardy kótermeleýge baǵyttalǵan.
Qazirgi ýaqytta Transkaspıı halyqaralyq kólik marshrýtynyń logıstıkalyq dálizin damytý jáne Ońtústik-Shyǵys Azııamen ózara kólik baılanysyn jaqsartý boıynsha jumystar belsendi júrgizilip jatyr. Sondaı-aq, «PSA International» jáne onyń enshiles kompanııasy «Global DTC» sııaqty kompanııalarmen birlesip júzege asyrylady.
Jalpy, Qazaqstan men Sıngapýr arasyndaǵy kólik, saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestıtsııalyq yntymaqtastyqtyń mańyzy zor. Taraptar ekonomıkalyq yntymaqtastyq jobalary men ózara tıimdi yntymaqtastyq baǵdarlamalaryn ilgeriletý máselelerin talqylaýdy jalǵastyryp keledi. Sonymen qatar, elimizdiń tranzıttik áleýetin keńeıtýge jáne óńdeý ónerkásibi, aqparattyq-kommýnıkatsııalyq tehnologııalar, qurylys jáne qarjy salalaryndaǵy qazaqstandyq-sıngapýrlyq kásiporyndardyń jobalaryn damytýǵa aıryqsha nazar aýdarylady.
Toqaevtyń sapary
«Memleket basshysy 23-24 mamyr kúnderi Prezıdent Tarman Shanmýgaratnamnyń shaqyrýymen Sıngapýr Respýblıkasyna memlekettik saparmen barady. Sapar aıasynda Qasym-Jomart Toqaev Sıngapýrdyń joǵary basshylyǵymen, halyqaralyq iri kompanııalardyń jetekshilerimen birqatar kezdesý ótkizedi jáne Qazaqstan-Sıngapýr bıznes forýmynyń jumysyna qatysady dep josparlanyp otyr», - delingen Aqordanyń baspasóz qyzmeti taratqan habarlamada.
Bul sapar eki eldiń jan-jaqty qatynasynyń damyp kele jatqanyna dálel. Muny sarapshylar da atap ótti. Sondaı-aq, QR Prezıdentiniń janyndaǵy Qazaqstan strategııalyq zertteýler ınstıtýtynyń sarapshylary, Memleket basshysynyń bul saparynyń elimiz úshin mańyzy zor dep otyr.
Qazaqstan men Sıngapýr arasyndaǵy qarym-qatynas qarqyndy túrde damyp keledi. Ótken jyldyń kórsetkishterine súıensek, eki el arasyndaǵy taýar aınalymy 1,6 mlrd dollarǵa teń boldy. Qazaqstanda sıngapýrlyq 143 kásiporyn jumys isteıdi. Jalpy, bul sapardyń Qazaqstan úshin paıdasy zor. Sebebi Sıngapýr - álemde tehnologııa, qarjy salasyndaǵy jetekshi elderdiń biri. Logıstıkalyq hab dep atap ótýge bolady, – dedi QSZI Azııalyq zertteýler bóliminiń aǵa sarapshysy Baýyrjan Áýken.
