Synaq merzimi kezinde qyzmetker neni eskerý qajet

TÚRKІSTAN. KAZINFORM — Bul qyzmetkerdiń kásibı qabileti men jaýapkershiligin aıqyndaıtyn kezeń. 

Eńbek naryǵynda jańadan jumysqa kirgen árbir qyzmetker úshin synaq merzimi mańyzdy. Bul kezeń qyzmetkerdiń ózine júktelgen mindetterdi qanshalyqty sapaly atqara alatynyn anyqtaýǵa, kásibı deńgeıin baǵalaýǵa jáne jańa ujymǵa beıimdelýge arnalǵan.

Memlekettik eńbek ınspektory Bekjan Erjanovtyń aıtýynsha, synaq merzimi — bul eńbek shartyn jasasý kezinde mindetti túrde kelisilgen, naqty ýaqyt kezeńi. Bul talap Eńbek kodeksiniń 36-babynyń 1-tarmaǵynda belgilengen. Synaq merzimi qyzmetkerdiń eńbek ótiline qosylady jáne ádette úsh aıdan aspaıdy. Degenmen, uıym basshylary men olardyń orynbasarlary, bas býhgalterler jáne olardyń orynbasarlary úshin bul merzim alty aıǵa deıin uzartylýy múmkin.

Synaq merziminiń basty maqsaty — qyzmetkerdiń ózine tapsyrylǵan jumysqa qanshalyqty sáıkes keletinin anyqtaý. Eger qyzmetkerdiń jumysy synaq kezeńinde qanaǵattanarlyqsyz dep tanylsa, jumys berýshi oǵan eńbek shartyn buzýǵa negiz bolatyn sebepterdi jazbasha túrde kórsetip, eńbek kelisimin buzýǵa quqyly. Bul norma Eńbek kodeksiniń 37-babynyń 1-tarmaǵynda naqtylanǵan.

Sonymen birge, synaq merzimi aıaqtalǵan soń jumys berýshi eshqandaı shaǵym bildirmese, qyzmetker synaqtan sátti ótken bolyp sanalady. Bul rette onyń eńbek sharty zańdy túrde jalǵasady.

Maýsymdyq jumystarǵa arnalǵan eńbek shartynda synaq merzimi qoıylmaıdy. Maýsymdyq jumysqa qabyldanǵan kezde qyzmetkerdiń synaqtan ótý mindettiligi joq. Sondaı-aq, taraptar kelisimi boıynsha synaq merzimi qysqartylýy nemese múldem alynyp tastalýy múmkin.

Synaq merzimi mindetti túrde eńbek shartyna engizilýi tıis. Eger kelisimde synaq merzimi týraly eshteńe jazylmasa, qyzmetker synaqsyz qabyldanǵan bolyp esepteledi jáne oǵan eńbek zańnamasy tolyqtaı qoldanylady.

Synaq merzimi kezinde qyzmetker eńbek quqyǵynyń barlyq kepildigine ıe. Alaıda, keıbir erekshelikter bar. Mysaly, synaq merzimindegi qyzmetkerge syılyqtar, qosymsha tólemder qarastyrylmaıdy.

Synaq nátıjesine kelispegen jumysshy sotqa shaǵymdana alady

Eger synaq merziminiń nátıjesi qanaǵattanarlyqsyz bolsa, jumys berýshi qyzmetkerge keminde úsh kún buryn jazbasha habarlama beredi. Bul habarlamada qyzmetkerdiń synaqtan ótpeýiniń sebepteri naqty kórsetiledi. Mundaı jaǵdaıda eńbek sharty kásipodaqtyń kelisiminsiz jáne ótemaqysyz buzylady.

Qyzmetker bul sheshimge sot arqyly shaǵymdanýǵa quqyly. Zań qyzmetkerdiń quqyqtaryn qorǵaýǵa múmkindik beredi jáne sot ádil sheshim qabyldaıdy.

Eger qyzmetker synaq merzimi aıaqtalǵan soń jumysyn jalǵastyrsa, ol synaqtan sátti ótken bolyp esepteledi. Bul kezeńnen keıin eńbek sharty jalpy eńbek zańnamasynyń talaptary boıynsha ǵana buzylýy múmkin.

Al qyzmetker ózi synaq kezeńinde jumysqa saı emestigin baıqasa, ol da úsh kún buryn jazbasha túrde habarlap, óz erkimen jumystan shyǵa alady.

Synaq merzimi — bul tek qyzmetkerdiń kásibı qabiletin baǵalaý kezeńi emes, sonymen birge jańa qyzmet ornyna beıimdelý, ujymmen úılesimdi jumys isteý, kásibı daǵdylardy jetildirý ýaqyty.

Memlekettik qyzmettegi synaq merzimi

Memlekettik qyzmetke alǵash kirgen árbir qyzmetker úshin synaq merzimi erekshe mánge ıe. Bul kezeńde qyzmetkerdiń kásibı daıyndyǵy, jaýapkershiligi jáne qyzmettik mindetterdi oryndaý qabileti muqııat tekseriledi.

«Memlekettik qyzmet týraly» zańyna sáıkes, memlekettik qyzmetke qabyldanǵan qyzmetkerdiń synaq merzimi ádette úsh aı. Qajet bolǵan jaǵdaıda, bul merzim taǵy úsh aıǵa uzartylýy múmkin, biraq odan ári uzartýǵa jol joq.

Synaq merzimi memlekettik organda qyzmetkerdiń jumysqa qabyldanýy týraly akti shyqqan kúnnen bastap esepteledi.

Bul kezeńde qyzmetkerge tálimger — tájirıbeli memlekettik qyzmetshi bekitiledi. Tálimger jańa mamanǵa kásibı keńes beredi, jumys ádisterin úıretedi, qatelerin túzetýge kómektesedi jáne ujymnyń qoǵamdyq ómirine belsendi qatysýǵa baǵyttaıdy.

Tálimgerdiń basty mindetteri:

• Kúndelikti tapsyrmalardyń oryndalýyn baqylaý;

• Qyzmetkerge kásibı daǵdylardy meńgerýge kómektesý;

• Jiberilgen qatelerdi taldaý jáne túzetý;

• Ujymǵa beıimdelýine yqpal etý;

• Qyzmetkerdiń eńbek tártibi men tártibin saqtaýyn qadaǵalaý.

Tálimger bir ýaqytta ekiden artyq qyzmetkerge bekitilmeıdi, bul olardyń jumysyna sapaly kóńil bólýdi qamtamasyz etedi.

Qorytyndy

Synaq merzimi — bul jumys berýshi men qyzmetker arasyndaǵy senimdilik pen túsinistiktiń alǵashqy synaǵy. Ol qyzmetkerdiń kásibı qabiletin baǵalap, jańa ujymǵa tez beıimdelýine múmkindik beredi.

Eńbek zańnamasy synaq merzimin naqty rettep, qyzmetkerlerdiń quqyqtaryn qorǵaýdy qamtamasyz etedi. Sol arqyly eńbek naryǵynda ádil ári sapaly kadrlyq saıasat qalyptasady.

Jumys berýshiler men qyzmetkerler bul kezeńdi jaýapkershilikpen qabyldap, ashyq ári ádil jumys júrgizgen jaǵdaıda, synaq merzimi — ujymnyń ári qaraı tabysty damýynyń negizi bolmaq.

Aıta keteıik, budan buryn Eńbek mınıstrligi jańa jumys kestesiniń nátıjesin aıtqan bolatyn.