Shveıtsarııadaǵy Grıs muzdyǵy úreıli jyldamdyqpen erip barady

ASTANA. KAZINFORM — Shveıtsarııanyń uzyndyǵy 5,4 shaqyrym bolatyn Grıs muzdyǵy, ǵylymı zertteýlerdiń basty nysany sanalady. Alaıda qazirgi ýaqytta bul muzdyq úreıli jyldamdyqpen sheginip, erip barady, óıtkeni klımattyń ózgerýi el aýmaǵynda buryn-sońdy bolmaǵan muzdyq erý protsesin jedeldetip otyr. Bul týraly Reuters agenttigine silteme jasap AZƏRTAC jazdy.

Shveıtsarııadaǵy muzdyqtardy baqylaý qyzmetiniń dırektory Mattıas Hýss:

– Bul – ólip bara jatqan muzdyq, – dep málimdedi.

Onyń aıtýynsha, tek sońǵy bir jyldyń ishinde muzdyń qalyńdyǵy alty metrge qysqarǵan.

2000 jyldan 2023 jylǵa deıingi aralyqta Shveıtsarııanyń ońtústigindegi Vale kantonynda ornalasqan Grıs muzdyǵynyń uzyndyǵy 800 metrge qysqarǵan. Al 1880 jylmen salystyrǵanda, ol qazir 3,2 shaqyrymǵa qysqaryp otyr. Qazirgi tańda muzdyń ortasha qalyńdyǵy – 57 metr.

Muzdyqtyń erýi apatqa alyp keldi

Muzdyqtardyń jedel erýiniń qaıǵyly saldary 2025 jylǵy mamyr aıynda aıqyn kórindi – Vale kantonynda ornalasqan Blatten aýyly muzdyq kóshkininiń saldarynan qırap qaldy.

Mattıas Hýsstyń aıtýynsha, Grıs muzdyǵynyń munshalyqty jyldam erýi:

• 2022 jáne 2023 jyldardaǵy qurǵaqshylyqpen,

• 2025 jyldyń ystyq jazymen túsindiriledi.

Sáýir aıynyń ortasynda qardyń kóp túsýi ýaqytsha jeńildik bergenimen, bul óte jyly jazdyń keri áserin tolyǵymen joıa alǵan joq.

– Bizge jazǵy aptap ystyqtyń ornyn toltyrý úshin áldeqaıda kóp qar kerek bolar edi. Biraq 2025 jyldyń jazy taǵy da tym jyly boldy, – dedi Hýss.

Tolyq joıylý qaýpi bar

Hýsstyń aıtýynsha:

• Teńiz deńgeıine jaqyn ornalasqan bólikteri kelesi bes jyl ishinde tolyǵymen erip ketýi múmkin;

• Al 3 myń metr bıiktikte ornalasqan bólikteriniń tolyq joıylýyna 40–50 jyl qajet bolady.

GLAMOS málimetine súıensek, 2016–2022 jyldar aralyǵynda Shveıtsarııada shamamen 100 muzdyq joıylyp ketken.

Jańa baıandamalarǵa sáıkes, bul — qatarynan úshinshi jyl, álemniń barlyq muzdyq aımaqtarynda muz kólemi azaıyp jatqanyn kórsetip otyr.

Eske sala keteıik, buǵan deıin 2050 jylǵa qaraı Tájikstan muzdyqtarynyń 20%-y joıylýy múmkin ekenin jazǵan edik.