Şýchınsk turǵyndary káriz jelileri qurylysynyń aıaqtalýyn 10 jyldan beri kútip júr

ASTANA. KAZINFORM – Aqmola oblysynyń Şýchınsk qalasynda jobasy 2015 jyly ázirlengen kvartaldyq káriz jelileriniń qurylysy uzaqqa sozylyp ketken. Osy ýaqyt ishinde qaladaǵy birneshe aýdan ǵana káriz júıesine qosylǵan. 

Turǵyndar ne deıdi?

«Shveınaıa fabrıka» shaǵyn aýdanyndaǵy Aqqaıyń, Berezovaıa jáne Granıtnaıa kósheleriniń turǵyndary qubyr tóseý jumystary tehnologııalyq talaptardy buza otyryp júrgizilgenin aıtyp otyr. Olar 2022 jylǵy aqpanda óz kóshelerinde káriz qubyrlaryn qalaı tósegenin fotoǵa túsirip alǵan.

- Bizdiń kóshedegi kárizdi shynymen kómýge keldi. Onda lıýk (qaqpaq) joq ony jolmen birge jaýyp ketken. Jaı ǵana qazyp, qubyrlardy tastap, qaıta kómip tastaǵan. Eshqandaı tóseme, eshqandaı qorap joq. Keı jerlerde tormen birge kómilgenin bilemiz. Endi munyń bárin qosý múmkin emes ekenin kez kelgen sarapshy túsinedi. Qosý úshin qaıta qazý kerek, - deıdi jergilikti turǵyn ıÝlııa.

Onyń aıtýynsha, 60 jyldan astam ýaqyt buryn salynǵan eski káriz júıesi áldeqashan aýystyrýdy qajet etedi.

- 40 páterge ortaq bir ǵana qudyq. Ony óz qarajatymyzǵa jóndeımiz. Jańa káriz sala bastaǵanda qatty qýandyq, júıeli jumys bolady dep úmittendik. Biraq káriz jelileri bir-birimen qosylmaǵan, mundaı júıe eshqashan jumys istemeıdi, - deıdi ıÝlııa.

Qazir turǵyndar óz qarajatyna álsin-álsin sorǵyzyp turatyn ortaq tormen (septık) shektelip otyr. Olardyń aıtýynsha, másele birneshe ret jergilikti bılik aldynda kóterilgen, biraq jumystyń qashan aıaqtalatyny jóninde naqty jaýap bolmaǵan.

Jetkiliksiz qarjylandyrý, túzetý jáne revızııa

Býrabaı aýdany ákiminiń orynbasary Beıbitjan Moldahanov jobanyń eki-úsh jylda aıaqtalýy tıis bolǵanyn, biraq iske asyryla bastaǵannan beri jeti jylǵa sozylǵanyn rastady.

- Joba 2018 jyly bastalǵan, biraq tolyq qarjylandyrylmaǵandyqtan merzim uzartyldy. Aldymen respýblıkalyq bıýdjetten, keıin jergilikti bıýdjetten qarjylandyryldy. Alaıda únemi qajetti mólsherden az qarajat bólindi. Osy sebepti joba merzimi de sozyldy. 2022 jyly túzetý júrgizildi. Qazir jumys qaıta bastaldy, tóselgen qubyrlarǵa revızııa júrip jatyr. Ol jerler kómilmegen, keı jerleri múldem qosylmaǵan, - dedi ol.

Sondaı-aq ákim orynbasary qum tósenishiniń jobada qarastyrylmaǵanyn da aıtty.

- Turǵyndar suraǵandaı qum tósemesimen jasasaq, bul «altyn» jobaǵa aınalady. Tóseme qazylǵan óz topyraǵymen jasalady, - dedi ol.

Joba 85% oryndalǵan – Turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵy basqarmasy

Aqmola oblysy TKSh basqarmasynyń málimetinshe, «Aqmola oblysy Býrabaı aýdany Şýchınsk qalasynyń ishki kvartaldyq káriz jelileriniń qurylysy» nysanynyń jobalyq qujattamasy 2015 jyly ázirlengen. Bas merdigermen kelisimshart 2018 jyly jasalǵan.

- Alaıda qyzmetter men materıaldar qunynyń qymbattaýyna baılanysty 2022 jyly jobaǵa túzetý qajettiligi týyndap, jumys ýaqytsha toqtatyldy. 2024 jyly oń qorytyndy bergen saraptamadan keıin bas merdiger «Qazbaılyq Astana» JShS qurylys-montaj jumystaryn qaıta bastady, - dep habarlady vedomstvo.

Bastapqy kelisimsharttyń somasy 4 mlrd 270 mln 560 myń teńge bolǵan. Túzetý júrgizilgennen keıin jumys quny 5 mlrd 109 mln 886 myń teńgege deıin ósken. Memlekettik organdar qazir 4 mlrd 536 mln 271 myń teńgeniń jumysy oryndalǵanyn, ıaǵnı joba 85% daıyn ekenin habarlady.

- Bas merdiger uıymǵa memlekettik sáýlet-qurylys baqylaýy basqarmasy tarapynan jekelegen jumystyń sapasyna qatysty eskertýler jasalǵan bolatyn. Barlyq anyqtalǵan eskertý qysqa merzimde joıyldy, bul tıisti tekserýlermen rastaldy. Joba 2026 jyly tolyq qarjy bólingen jaǵdaıda aıaqtalady, - dep atap ótti basqarmadan.

«Shveınaıa fabrıka» shaǵyn aýdanynda qubyr tóseý máselesine qatysty sheneýnikter jobanyń tehnıkalyq qadaǵalaýmen qatar júrgizilip jatqanyn jetkizdi.

- Jobada atalǵan ýchaskede qorap ornatý qarastyrylmaǵan, jergilikti topyraqtan qorǵanysh qabattaryn jasaý kózdelgen. Qosymsha habarlaımyz, osy aýmaqta magıstraldyq jelige qosý úshin káriz jelisine qosymsha jeli tóseý jumystary josparlanyp otyr. Bas merdiger uıym jumysty jobalyq-smetalyq qujattamaǵa sáıkes, qatań oryndap jatyr, jobalyq sheshimderden aýytqý joq, - dep málimdedi vedomstvo.

Joba aıasynda BSHT, «Konnyı dvor», «Hımchıstkı» aýdandarynda, Zarechnyı shaǵyn aýdanynda jáne Proletarskaıa men Oktıabrskaıa kóshelerinde káriz júıesi iske qosylǵan. Qalǵan qala turǵyndaryna 2026 jyldyń sońyna deıin kútýge týra keledi.

Tehnıkalyq jáne avtorlyq qadaǵalaý jumystyń sapasyn baqylaýdy jalǵastyryp jatqanyna qaramastan, «Shveınaıa fabrıka» shaǵyn aýdanynyń turǵyndary jer astyndaǵy jelilerge qaıta tekseris júrgizilmeı jáne kómilip qalǵan ýchaskeler ashylmasa, jobanyń tıisti deńgeıde jumys istemeıtinine kúmán keltirip otyr.

Eske sala ketsek, Ónerkásip jáne qurylys mınıstri Ersaıyn Naǵaspaev elimizde káriz jelileri qaryz jáne kredıt esebinen jańartylatynyn aıtqan edi. Mınıstrdiń málimdeýinshe, Ulttyq joba aıasynda 45 qalada káriz tazartý qurylǵysy jańǵyrtylyp, 2800 shaqyrym sý burý jáne 5 myń shaqyrym sý qubyry jelisi jańartylady.