Shilde bıyl Batys Eýropa tarıhyndaǵy eń ystyq aı boldy
ASTANA. KAZINFORM – Bul týraly Eýropanyń klımattyń ózgerýin baqylaý qyzmeti Copernicus (C3S) zertteýlerinde aıtylǵan, dep habarlaıdy Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi.
Eýropalyq mamandar Eýropanyń 2025 jylǵy maýsymnyń ortasy men sońynda eki myqty jylý tolqynyn bastan ótkergenin habarlady.
Birinshi tolqyn 17-22 maýsym aralyǵynda Batys jáne Ońtústik Eýropanyń keń aýmaqtaryn qamtyp, óziniń sharyqtaý shegine jetti.
Ekinshi tolqyn aı sońynda boldy jáne ol 30 maýsym men 2 shilde aralyǵynda osy óńirge burynǵydan da aptap ystyq ákeldi.
Ekinshi tolqyn kezinde birneshe elde aýa temperatýrasy 40°C-tan asty, al Ispanııa men Portýgalııada 46°C-qa deıin kóterildi. Bul eki oqıǵa da jıi «jylý kúmbezderi» dep atalatyn joǵary qysymmen baılanysty boldy. Olar jyly aýany ustap qalyp, uzaqqa sozylǵan aptap ystyq, ashyq kún men qurǵaq aýa raıyna sebep boldy. Bul jaǵdaı sonymen qatar aýadaǵy ozonnyń lastanýynyń artýyna jáne orman órtteri qaýpiniń kúsheıýine yqpal etti.
30 maýsym kúni ortasha táýlik temperatýrasy Batys Eýropa óńirinde 24,9 °C-qa jetip, Eýropanyń osy bóliginde maýsym aıy boıynsha rekord ornatty.
Dál osyndaı temperatýra 1 shildede de tirkeldi. Bul — aımaqta jaz mezgilinde buryn-sońdy baıqalǵan eń joǵary kúndizgi temperatýralardyń biri, mundaı kórsetkishter tek aptap ystyqtyń sharyqtaý kezeńinde — shildeniń ortasynan tamyzdyń ortasyna deıin — 2003, 2018, 2019, 2022 jáne 2023 jyldardaǵy ystyq tolqyndar kezinde ǵana tirkelgen.
Batys Eýropanyń kóp bóliginde — sonyń ishinde Ispanııanyń, Portýgalııanyń, Frantsııa men Ulybrıtanııanyń basym aýmaǵynda — birinshi jáne ekinshi ystyq tolqyny aralyǵyndaǵy kezeńde (17 maýsymnan 2 shildege deıin) tirkelgen ortasha temperatýra 1979 jyldan beri osy mezgil úshin eń joǵary kórsetkish boldy.
Buǵan qosa, 2025 jyldyń maýsymy Batys Eýropa tarıhyndaǵy eń ystyq maýsym boldy. Bul kezde ortasha aılyq temperatýra 20,49°C-ty qurap, 1991–2020 jyldar aralyǵyndaǵy ortasha kórsetkishten 2,81°C-qa joǵary boldy.
Ol 2003 jyldyń maýsymynda ornatylǵan rekordtan nebári 0,06 °C-qa asty.
Aıta keterligi, 2003 jylǵy maýsym da, 2025 jylǵy shilde de erekshe jyly aılar boldy, óıtkeni kelesi eń ystyq maýsym — 2017 jyly boldy jáne ol 0,7–0,8°C-qa sýyq edi.
Birinshi kezekte otyn jaǵý saldarynan bolǵan jahandyq jylynýdyń saldary aptap ystyq bolyp qana qoımaı, qyzyp ketken atmosfera saldarynan muhıttardyń býlanýy kúsheıip, óz kezeginde ol jaýyn-shashynnyń burynǵydan da kúshti bolýyna yqpal etti.
Copernicus qyzmetiniń málimetinshe, bıylǵy maýsymdaǵy ortasha temperatýra ındýstrııaǵa deıingi kezeńmen salystyrǵanda 1,3°C-qa joǵary boldy. Bul salystyrý negiz retinde 1850–1900 jyldar aralyǵyn qamtıdy.
Osyǵan deıin DDSU klımat pen densaýlyqqa qatysty jańa komıssııa qurǵany týraly habarladyq.