ShQO ekologtary aýa lastanýynyń negizgi sebepterin atady
Óńirde qolaısyz meteorologııalyq jaǵdaı kezinde shekti ruqsat etilgen kontsentratsııa kólemi 3-4 esege deıin joǵarylaıtyny halyqty alańdatyp otyr. ShQO Ekologııa departamentiniń basshysy Danııar Alıev lastaný deńgeıin anyqtaýdyń nelikten qıynǵa soǵatynyn aıtyp berdi.
«Ekologtar QR zańnamasyn basshylyqqa ala otyryp, tıisti shara qoldaný úshin memlekettik monıtorıngtiń rastaýyna júginedi. Biz úshin bul «Qazgıdromet» RMK usynǵan aýa qysymynyń ólshemi. Eger lastaný deńgeıi joǵary bolsa, jaýapty sala mamandary atalǵan kórsetkishti ekologııa departamentine joldaıdy. Alaıda mundaı aqparat tek qana bir táýlik ótken soń kelip túsedi. Al osylaı keshigetin bolsaq, aýanyń sapasyn anyqtaı alamyz ba? Onyń ústine soltústik aýdanda úsh ónerkásip kesheni ornalasqan. Ol jaqta jalpy sanıtarlyq-qorǵanys aýmaǵy bolǵanyna qaramastan, kúkirt jáne azot dıoksıdteri bólinedi. Al atalmysh kásiporyndarǵa eshqandaı dálelsiz kirýge bolmaıdy», - dedi Danııar Alıev.
Ekologııa departamentiniń basshysy azamattar tarapynan kelip túsken shaǵymdarǵa baılanysty sanıtarlyq-qorǵanys aýmaqtarynyń shekarasynda ǵana zerthana mamandary jedel túrde aýa qysymyn ólsheı alatynyn atap ótti.
Biraq aýada lastaný deńgeıi anyqtalsa, departament mamandary bul aýmaqqa tekserý jumystaryn júrgizý úshin quqyqtyq statıstıka jáne arnaıy esepke alý jónindegi komıtetiniń ShQO boıynsha departamentine akt tirkeýi qajet. Bul sharýa kem degende bir kún nemese odan da kóp ýaqytty talap etedi.
«Osy ýaqyt aralyǵynda qarsy tarap barlyq kemshilikti jasyryp úlgeredi. Sóıtip, tekseristiń nátıjesi jaramsyz bolyp qalady. Ásirese, bul aýanyń lastaný deńgeıin anyqtaýǵa bóget jasaıdy», - dedi Danııar Alıev.
Qala turǵyndarynyń deni aýanyń lastaný kórsetkishin kásiporyndarmen baılanystyrady. Alaıda departament basshysy muny joqqa shyǵaryp, birde-bir kásiporyn shekti normadan asyrmaıtynyn alǵa tartty.
Bul óndiristik aqaýdan nemese kózdelgen tehnologııalyq shyǵarylymnan bolýy múmkin. Ne bolmasa, jylý qazandyqtaryn býmen tazalaý kezindegi joǵary qysymnyń paıda bolýynan týyndaıdy.
Biraq kásiporyn mundaı jaǵdaıda turǵyndarǵa habarlama taratpaıdy. Zańǵa sáıkes olar baqylaýshy organǵa óz nıetteri týraly aıtpaýǵa quqyly. Sondyqtan ekologtar kásiporyndardyń josparly túrde jasaıtyn tehnologııalyq shyǵaryndaryn bilmeıdi.
Esterińizge sala keteıik, 2016 jyly Qazaqstan Prezıdenti halyqqa Joldaýynda memlekettik retteý jáne kásipkerlik sýbektilerin baqylaý monopolııasy sharalaryn qysqartyp, olarǵa ózin-ózi retteýge múmkindik berdi. Olardyń qyzmetine aralasý sybaılas jemqorlyqqa baılanysty quqyq buzýshylyq bolyp sanalady. Bul óz kezeginde kásiporyndardyń ózderinen shyǵatyn shyǵaryndarǵa monıtorıng jasaýyna jol ashty.
Budan bólek, ekologtardyń eń basty problemasy tekserý jumystarynyń 30 kúnnen 15 kúnge deıin qysqartylýy bolyp otyr.
«Mundaı qysqa merzim ishinde kásiporyn qyzmetiniń derekteri týraly tolyq aqparat alý múmkin emes. Tipti aýadaǵy shyǵaryndy mólsherin anyqtaýǵa ýaqyt jetpeıdi. Sonymen qatar kásiporynǵa kez kelgen ýaqytta kirip, tehnologııalyq protsesti baqylaý syndy kútpegen áser de joǵaldy. Sondyqtan biz saraptama jasaý úshin birrettik aýa qysymyn ólsheýmen ǵana shektelemiz», - dedi Danııar Alıev.
Ekologııa departamenti basshysynyń aıtýynsha, týyndaǵan bul jaǵdaıdan shyǵýdyń joly bar. Ol úshin 2017 jylǵy tekseris kezinde qoldanylǵan ýaqyt aralyǵyn qaıtarý kerek. Sondaı-aq tosynnan tekseris jasaý sııaqty sharalardy engizý qajet.
Atalǵan jaǵdaıdy ózgertýge onlaın-monıtorıng jasaý septigin tıgizedi. Ol úshin aýanyń sapasyn anyqtaıtyn baqylaý qurylǵylary kórsetken nátıjeni birden ekologııa departamentine joldaý kerek. Bul óz kezeginde birneshe mınýt ishinde shyǵaryndynyń kózin anyqtap qana qoımaı, kásiporynnyń tehnologııalyq protsesin retteýge kómektesedi. Búginde mundaı júıemen Eýropalyq qaýymdastyqtaǵy barlyq kásiporyn jumys isteıdi.