ShYU elderi sý resýrstary salasyndaǵy yntymaqtastyqqa zor mán beredi – Bas hatshy

ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstannyń Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna tóraǵalyǵy sheńberinde 2024 jyl uıymnyń Ekologııa jyly bolyp jarııalanǵan bolatyn. Osy rette ShYU Bas hatshysy Chjan Mın Kazinform agenttigine bergen suhbatynda Uıymǵa múshe memleketterdiń ekologııalyq yntymaqtastyǵy, onyń keleshegi men qazirgi jobalary týraly aıtyp berdi.

«Qazirgi ýaqytta jahandyq klımattyń ózgerýi beleń alyp keledi, búkil álemde ekologııalyq apattar jıi baıqalyp otyr, bul barlyq elderdiń damýy men qaýipsizdigine qaýip tóndiredi. ShYU keńistiginde de sý resýrstarynyń tapshylyǵy men birkelki bólinbeýi, sý tasqyny, jerdiń shóleıttenýi men sortańdanýy, Aral teńiziniń ekologııalyq daǵdarysy jáne tótenshe aýa raıy sııaqty birqatar ózekti syn-qaterge tap bolyp otyrmyz. Sondyqtan ShYU ornyqty damý baǵytyn berik ustanady, qorshaǵan ortany qorǵaý, ekologııalyq qaýipsizdik jáne klımattyń ózgerýi, tabıǵatty utymdy paıdalaný salasyndaǵy yntymaqtastyqqa zor mán beredi», - dedi Chjan Mın.

Onyń aıtýynsha, ShYU-ǵa tóraǵalyǵy kezeńinde Qazaqstan bastamasymen múshe elder ǵylymı-tehnıkalyq yntymaqtastyq, bilim berý jáne kadr daıarlaý, aqparat jáne tájirıbe almasý, qorshaǵan ortany qorǵaý jáne monıtorıng salasyndaǵy «jasyl» qarjylandyrý, ekologııalyq qaýipsizdik, bıoalýandyq, klımattyń ózgerýi, qaldyqtardy basqarý, energııa únemdeý jáne shyǵaryndylardy azaıtý sııaqty salalarda mazmundy ózara is-qımyldy kúsheıtýde jáne túrli jobalardy iske asyra bastady.

2023 jyly 26 qazanda qabyldanǵan «ShYU Ekologııa jyly» is-sharalar josparyn iske asyrý maqsatynda Bishkekte ShYU-ǵa múshe memleketterdiń úkimet basshylary keńesiniń otyrysynda dóńgelek ústelder, semınarlar, ınteraktıvti oıyndar, ekologııalyq aktsııalar, bilim berý dáristeri sııaqty túrli is-sharalar uıymdastyryldy.

Bıyl 8 shildede Qytaıdyń Tsındao qalasynda «ShYU Ekologııa jyly 2024» kishi forýmy ótedi. Oǵan eki paneldik sessııa kiredi: «ShYU elderiniń negizgi ekologııalyq syn-qaterleri jáne olardy jeńýdegi praktıkalyq tájirıbesi» jáne «ShYU elderiniń jahandyq bıoalýandyqty basqarý boıynsha kúsh-jigeri».

«Sýdy únemdeý – ShYU ekologııalyq jáne tabıǵatty qorǵaý yntymaqtastyǵynyń mańyzdy jáne basym baǵyttarynyń biri. ShYU-ǵa múshe elder qandaı da bir dárejede sý resýrstarynyń jetispeýshiligi, olardyń birkelki bólinbeýi jáne lastanýy problemalarymen ushyrasyp otyr. Sýdy únemdeý ShYU keńistiginiń órkendeýi men turaqtylyǵy negizderine yqpalyn tıgizedi. Uıym músheleri bul máselege úlken mán beredi jáne ony joǵary deńgeıde qaraýdy jáne sheshýdi usynady», - deıdi spıker.

Astanada ótetin ShYU memleketteriniń basshylary keńesiniń otyrysynda «Aýyz sý qaýipsizdigi men sanıtarııasyn qamtamasyz etý týraly» málimdemesi qabyldanady dep kútilip otyr. Qujatta sý resýrstaryn ornyqty damytý men utymdy paıdalanýǵa, basqarýdy ıntegratsııalaýǵa, sýdy tıimdi jáne utymdy paıdalanýdy nasıhattaýdyń ózektiligine, sondaı-aq barshaǵa qaýipsiz aýyz sýǵa, sanıtarııa men gıgıenaǵa qoljetimdilikti qamtamasyz etý salasyndaǵy yntymaqtastyq pen áriptestikti keńeıtý qajettigine basa nazar aýdarý keregi atalyp ótken.

ShYU memleketteri óz keńistigindegi ozyq sý únemdeý jáne sýarý tehnologııalaryn taratý jumystaryna erekshe kóńil bóledi. 2019 jyly QHR Tóraǵasy Sı Tszınpınniń bastamasymen ıAnlın qalasynda (QHR) ShYU agrarlyq tehnologııalarmen almasý jáne oqytý jónindegi demonstratsııalyq bazasy quryldy, ol sońǵy 5 jylda ShYU keńistiginde Qytaıdyń ozyq sý únemdeý, ırrıgatsııalyq jáne basqa da aýyl sharýashylyǵy tehnologııalaryn taratý men engizýde mańyzdy ról atqarǵan jáne múshe memleketterde sý resýrstaryn saqtaýǵa jáne azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etýge eleýli úles qosqan.

«ShYU sý resýrstaryn qorǵaý jáne paıdalaný salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqqa da zor mán beredi. ShYU Hatshylyǵy FAO-men ózara túsinistik týraly Memorandýmǵa qol qoıdy, onyń negizgi elementteriniń biri – sý resýrstaryn turaqty basqarý salasynda almasý men yntymaqtastyqty júzege asyrý. Jaqynda men Tájikstan Respýblıkasy uıymdastyrǵan Dýshanbe qalasyndaǵy «Sý 2018-2028 jyldardaǵy turaqty damý úshin» halyqaralyq is-qımyl onjyldyǵy boıynsha joǵary deńgeıdegi úshinshi Halyqaralyq konferentsııaǵa qatystym. Bul shara halyqaralyq qoǵamdastyqtyń, sonyń ishinde ShYU-ǵa múshe memleketterdiń joǵary baǵasyn aldy», - dedi ShYU Bas hatshysy.

Suhbattyń tolyq nusqasyna myna silteme arqyly óte alasyz.