Shyǵys Qazaqstanda shetel ınvestıtsııasyn tartý nege báseńsip ketti
ÓSKEMEN. KAZINFORM – Prezıdent Qasym-Jomar Toqaev 28 qańtarda ótken Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda birneshe oblysta tikeleı shetel ınvestıtsııasyn tartý qarqyny tómendegenin málimdegen edi. Sonyń óńirlerdiń ishinde Shyǵys Qazaqstan da bar.
Bul turǵydaǵy jumystyń ne sebepti báseńsip ketkenin Kazinform tilshisi ShQO kásipkerlik jáne ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý basqarmasynyń basshysy Ardaq Mádıevten surady.
- Ótken jyly Shyǵys Qazaqstan oblysyna shetelden jalpy mólsheri qansha ınvestıtsııa tartyldy?
- 2024 jyldyń 9 aıynyń qorytyndysy boıynsha Shyǵys Qazaqstan oblysyna tikeleı sheteldik ınvestıtsııalarynyń jalpy somasy - 646,1 mln AQSh dollaryn qurady. Investıtsııalar boıynsha derekterdi QR Ulttyq banki qalyptastyrady. Bir jyldyń qorytyndysy boıynsha statıstıkalyq derekter tek naýryz aıynda jarııalanady.
- Oblysqa naqty qaı elder, qaı salalarǵa, qansha qarajat quıǵan?
- Eger salalarǵa bólip aıtatyn bolsaq, tikeleı sheteldik ınvestıtsııalar negizgi kólemi óńdeý ónerkásibine (9 aıda - 536,3 mln AQSh dollary), taý-ken ónerkásibine jáne karerlerdi qazýǵa (59 mln AQSh dollary) quıylǵan. Ulttyq bank fılıalynyń málimeti boıynsha ınvestordy tikeleı nemese janama túrde anyqtaýǵa nemese ol týraly derekterdi alýǵa múmkindik beretin statıstıkalyq baza qupııa bolyp sanalady. Soǵan baılanysty qaı elderden ınvestıtsııalar salynǵany týraly aqparatty bile almaımyz.
- 2024 jylǵy shetelden tartylǵan ınvestıtsııa kólemi 2023 jylmen salystyrǵanda neshe paıyzǵa tómendedi?
- 2023 jyldyń qorytyndysy boıynsha ShQO tikeleı sheteldik ınvestıtsııalardyń jalpy aǵyny 1 mlrl 677,6 mln AQSh dollaryn quraǵan. ıAǵnı, ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda ınvestıtsııa kólemi 59,5 paıyzǵa tómendedi.
- Bul kórsetkishtiń osynshama tómendep ketýine ne sebep boldy?
- Tómendeýdiń birneshe negizgi sebebi bar. Atap aıtqanda, 2024 jyly óńirde mol qarjyny qajet etetin aýqymdy ınvestıtsııalyq jobalar bolǵan joq. Odan soń ınvestıtsııalardyń bir bóligi aldaǵy jyldary HMS Bergbau AG nemis kompanııasynyń óńirde iri jobalardy iske asyrý kezinde kútilip otyr. Taǵy bir sebep – óńirge aqsha quıǵan ınvestorlardyń boryshtyq júktemesin tómendetýi.
Tikeleı shetel ınvestıtsııasyn tartýdyń negizgi komponentteriniń biri - qaıta ınvestıtsııalaý. Al qaıta ınvestıtsııalaý munaı baǵasyna tikeleı táýeldi kásiporyndardyń kirisine baılanysty.
Sondaı-aq qaıta ınvestıtsııalaýda aktsıonerlerdiń sheshimine baılanysty dıvıdendter boıynsha tólemder eskeriledi. Osylaısha, Ulttyq banktiń aqparatynsha, ınvestıtsııalar kólemin dál boljap aıtý múmkin emes.
- 2025 jylǵa Shyǵys Qazaqstan oblysyna shetelden qansha ınvestıtsııa tartylady dep kózdelip otyr? Ol qarajat qaı salalarǵa quıylmaq?
- Qazaqstan Respýblıkasynyń 2029 jylǵa deıingi ulttyq damý josparynda ShQO úshin 2 mlrd 475 mln AQSh dollary kóleminde tikeleı shetel ınvestıtsııasyn tartý kózdelgen. Dese de joǵaryda aıtqandaı, ınvestıtsııa kólemi naqty osylaı bolady dep aıta almaımyz.
Óńirde keleshekte taý-ken salasyn damytý, sırek jer metaldaryn, mashına jasaýdy, qurylys materıaldaryn óndirýge arnalǵan jańa ken oryndaryn barlaý salasynda sheteldik kompanııalardy tartý arqyly jobalardy iske asyrý josparlanyp otyr. Sondaı-aq óńdeý, hımııa ónerkásibi jáne energetıka salasyndaǵy jobalar kelissózder satysynda. Osy jobalar tikeleı ınvestorlardyń qarajaty esebinen iske asyrylady.
- Prezıdenttiń synynan keıin aldaǵy ýaqytta oblysta shetel ınvestıtsııasyn tartý qarqynyn tómendetpeý úshin naqty qandaı sharalar qolǵa alynbaq?
- Oblysqa sheteldik ınvestıtsııalardy tartý qarqynynyń tómendeýine jol bermeý maqsatynda Memleket basshysynyń tapsyrmalaryn oryndaý boıynsha tıisti jumys jalǵastyrylady. Investorlar bizge aqsha quıýy úshin ulttyq tsıfrlyq ınvestıtsııalyq platformaǵa árbir joba boıynsha merzimderi men jaýapty tulǵalar kórsetilgen aqparat júkteledi.
Sonymen qatar «óńirdiń ınvestıtsııalyq jobalarynyń portfeli» túrindegi ınvestıtsııalyq usynystar sheteldik mekemelerge jáne «Kazakh Invest «UK» AQ sheteldik ókilderine jiberiledi.
Búginde memlekettik organdar, prokýratýra, kásipkerler palatasy basshylarynyń qatysýymen óńirlik ınvestıtsııalyq shtab qurylǵan. Qajet bolǵan jaǵdaıda jobalardy iske asyrý kezinde týyndaıtyn ınvestorlardyń ózekti máseleleri, sheteldik jáne otandyq kompanııalardyń naqty keısteri qaralyp, jedel sheshim qabyldanady.
Qoryta aıtqanda, Shyǵys Qazaqstan oblysyna ınvestıtsııalar tartý boıynsha 2025 jylǵa arnalǵan is-sharalar jospary ázirlendi. Investorlarda týyndaǵan problemalardyń tizimin jasamaqpyz. Másele baqylaýda.
Eske salsaq, buǵan deıin Úkimette Investıtsııalyq shtabtyń otyrysy ótkeni habarlanǵan.