Sheteldik BAQ Pezeshkıannyń Qazaqstanǵa saparyn qalaı baǵalady

ASTANA. KAZINFORM — Iran prezıdenti Masýd Pezeshkıannyń Qazaqstanǵa sapary Iran baspasózinde keńinen jarııalanyp, óńirlik jáne halyqaralyq BAQ-ta eleýli jańalyqqa aınaldy. Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi prezıdenterdiń kezdesýi jaıly medıa keńistikte ne aıtylǵanyna sholý jasaǵan bolatyn. 

Masýd Pezeshkıannyń Astanaǵa jasaǵan resmı sapary 10-11 jeltoqsan aralyǵynda ótti. Aıtýly oqıǵany álemdik medıa Irannyń saýda, tranzıt jáne saıası dıalogty nyǵaıtýǵa umtylysy dep baǵalaýda. Ortalyq Azııadadan jańa múmkindik izdeý joly dep topshylaǵandary da bar. Basym deni Aqordadaǵy resmı qabyldaý rásimin, Qasym-Jomart Toqaevpen kelissóz raıyn, qujattar paketine qol qoıý barysyn jazǵan. Kaspıı - Iran - Parsy shyǵanaǵy tranzıttik-logıstıkalyq baılanysy da erekshe nazarǵa ilikken.

Álemdik jáne ırandyq buqaralyq aqparat quraldary ekijaqty qarym-qatynastyń barlyq salasyn qamtyǵanǵa uqsaıdy. Basylym betterin paraqtasaq, qazaq-ıran baılanysynyń ekonomıkalyq órisi, tranzıttik tanymy, saıası-sımvolıkalyq máni qalys qalmaǵan syńaıly.

Resmı BAQ baıany

Irannyń IRNA resmı aqparat agenttigi sapardyń egjeı-tegjeıin túbegeıli jazdy – Aqordadaǵy resmı qabyldaýdan bastap kelissózder men birlesken baspasóz konferentsııasynyń qorytyndysyna deıin qamtylǵan. Agenttik prezıdentter kelissózin ekijaqty qarym-qatynasty nyǵaıtýdaǵy «mańyzdy qadam» ári Iran basshysynyń ekonomıkalyq jáne tehnologııalyq sheńberde jańa seriktes tabýyna múmkinidik berdi dep boljaýda.

President of Kazakhstan officially welcomes @drpezeshkianhttps://t.co/Dv0e6GTM4b pic.twitter.com/LWpMrxRBE8

— IRNA News Agency (@IrnaEnglish) December 11, 2025

Al aǵylshyntildi aqparattarda saýda taqyrybyna jáne Pezeshkıannyń jeke sektordy damytý týraly málimdemesine kóp kóńil bólingen.

IRNA Pezeshkıannyń Nazarbaev ýnıversıtetindegi baıandamasyna qatysty jeke aqparat taratypty. Agenttik Iran prezıdentiniń baıandamasyndaǵy «ortaq mádenı-ǵylymı mura» tezısin bóle kórsetkisi kelgenin baıqadyq. Sebebi bul ıdeıa – Ortalyq Azııamen dıplomatııalyq baılanys týraly sóz bola qalsa, Iran medıasy qoldanatyn dástúrli ıdeologııalyq element.

Qyzyǵy, ınternet-basylym ekijaqty qatynastyń mańyzdy tuǵyry retinde medıtsına salasyn qatarǵa qosqan. Agenttik Iran prezıdentiniń vaktsına men dári-dármekti birlesip óndirý, tsıfrlyq densaýlyq saqtaý, bıotehnologııa jáne epıdemııaǵa qarsy kúres týraly sózderin mysalǵa keltiredi. Mundaı saıası silteý tegin emes, Pezeshkıan mamandyǵy boıynsha kásibı dáriger-kardıohırýrg jáne buryn medıtsına salasynda laýazymdy qyzmetterde boldy.

Degenmen IRNA-nyń parsytildi saıty men Iran úkimetiniń resmı portaly sapar qorytyndysyn barynsha salmaqty saraptaǵan. Qol qoıylǵan qujattar men yntymaqtastyqty keńeıtý jónindegi jol kartasyn seriktestiktiń jańa belesine balap, Qazaqstan – Túrikmenstan – Iran jelisin balama tranzıttik dáliz dep topshylaıdy.

Irandyq BAQ úshin Pezeshkıannyń sapary Tegerannyń Ortalyq Azııaǵa betburysyn bildiredi, oǵan qosa sanktsııalyq qysym kezinde aımaqpen baılanystyń tetigin tabýǵa jasaǵan amaly eken. Bul ustanym ras sekildi. Sebebi Iran prezıdenti Astanaǵa saýda áleýetin ulǵaıtý úshin «banktik jáne tehnıkalyq kedergilerdi» alyp tastaýdy búkpesiz aıtqanyn bilemiz.

Óz kezeginde Pars Today jáne Iran Press ınternet-resýrstary da Pezeshkıan eleýli málimdemelerin taratqan. Dostas memleket basshysynyń «Iran Qazaqstan úshin tıimdi ári tabysty tranzıttik baǵyt» degen oıy, elimizdi Ortalyq Azııadaǵy negizgi seriktes dep ataǵan sáti basylymnan jıi ushyrasty. «Soltústik-Ońtústik» halyqaralyq dálizi, ShYU, EAEO arasyndaǵy saýda-sattyq jaıy sóz bolǵan. ıAǵnı mundaǵy málimetterdiń negizgi ózegi – taǵy da tranzıt.

Irannyń konservatıvti jáne jartylaı memlekettik medıalary sapar jaıynan tys qalǵan joq.

Máselen, Tasnim agenttigi jan-jaqty qamtylǵan aqparattar legin ázirlegen. Aldymen tarıhı-mádenı ekpin baıqalatyn materıal alǵa shyǵypty: onda Pezeshkıannyń Qazaqstan-Iran qarym-qatynasynyń «órlikke toly ótkeni men jarqyn bolashaǵy» týraly sózi taqyrypqa arqaý bolǵan.

Kelesi materıalda ekonomıkalyq aspektigi oıysqan. Kezekti maqalada agenttik ekijaqty taýar aınalymy shamamen 40%-ǵa óskenin jazady. Biraq bul deńgeıdi jetkiliksiz sanap, qarjylyq shekteýlerdi eńserý jolyn talqylaǵan.

Mehr agenttigi sapar barysynda qol jetken kelisimderge úńilgen. Munda kólik-logıstıka salasyndaǵy kelisimderinen bastap mádenı baılanysqa arnalǵan baǵdarlamalarǵa tolyq toqtalady. Keıbir aqparatta agenttik Pezeshkıannyń sózin qaıtalap, Irandy Qazaqstannyń «negizgi qurlyq baǵyty» dep ataıdy.

ABNA agenttigi sapardy geosaıası ahýal arqyly baılanystyrýǵa tyrysqandaı. Olardyń nusqasynda Qazaqstan men Iran – Irak, Armenııa jáne Túrkimenstanmen baılanystyratyn saýda dálizi. Oǵan qosa jeke sektor men logıstıkalyq ınfraqurylymdy keńeıtý bolashaq saýda-sattyqtyń draıverine aınalýy yqtımal.

Fars agenttigi ınfraqurylym súrleýimen júrgen eken: Kaspııde birlesken keme qatynasy konsortsıýmyn qurý, Aqtaý portynda energetıkalyq jobalardy júzege asyrý, agrarlyq logıstıkany keńeıtý jospary jazylǵan. Kelissózder qorytyndysy boıynsha qol qoıylǵan toǵyz qujattyń tizimi qosa usynypty. Maqala aýanyna zer salsaq, negizgi aýdıtorııa Iran qoǵamy syndy. Óıtkeni maqalada Astanamen baılanysty nyǵaıtý Iran úshin nelikten mańyzdy ekeni tarqatylǵan.

Aǵylshyn tilindegi Tehran Times gazeti Pezeshkıannyń saparyn Irannyń Ortalyq Azııa saıasat yturǵysynan berýge tyrysqan. Munda prezıdentterdiń kezdesýi – Tegeranǵa óńirdegi ekonomıkalyq úlesin ulǵaıtýǵa múmkindik beretin qadam. Jeke sektordyń róline jáne Pezeshkıannyń Ashhabad saparyna berilgen mańyz basym.

President @drpezeshkian called for closer ties with Kazakhstan in meeting with his counterpart in Astana

🔺Pezeshkian: Tehran, Astana trade roadmap aims for 3 billion dollar exchange pic.twitter.com/11hTQrV6hc

— Tehran Times (@TehranTimes79) December 11, 2025

Halyqaralyq jáne óńirlik BAQ-tardy aıtpaı ketýge bolmas.

Anadolu túrik agenttigi Pezeshkıannyń Astanaǵa at basyn burýyn Ortalyq Azııadaǵy belsendilikti arttyrý dep sıpattaıdy. Anadolu atap ótkendeı, Astanadaǵy kelissózder saýdadan logıstıkaǵa deıingi keń aýqymdy máselelerdi qamtydy. Materıalda Pezeshkıannyń Túrkimenstanǵa saparyn jalǵasyn tapqan.

Katarlyq The Peninsula gazeti taraptardyń resmı málimdemesine súıenedi. Qazaqstan men Iran ekonomıka, kólik jáne mádenıet salasyndaǵy yntymaqtastyqty keńeıtýge ýaǵdalasqanyn aıtqan. Sondaı-aq aqparattarda avtor Taıaý Shyǵys aýdıtorııasy úshin asa mańyzdy sanalatyn óńirlik turaqtylyq taqyryby janaı ótken.

#Iran and #Kazakhstan have emphasized the need to strengthen bilateral cooperation across a range of sectors, according to a joint statement issued at the end of Iranian President Masoud Pezeshkian's visit to Astana.https://t.co/vFOKR5PEZ2

— The Peninsula Qatar (@PeninsulaQatar) December 11, 2025

WANA (West Asia News Agency) Qazaqstan-Iran arasyndaǵy taýar aınalymyn 3 mlrd dollarǵa jetkizý jaıyn jazady. Agenttik Iran halqyna jaqyn ustanymmen «tarıhı negizge súıengen dostyq» ıdeıasyn alǵa tartqanyn kóremiz. Bastysy, qol qoıylǵan kelisimder kedergisiz oryndalý kerek dep túıindelipti.

Izraıldik Jerusalem Post basylymy Pezeshkıannyń saparyn óńirlik saıası kózqaras tóńireginde baǵamdaýda. Gazet kezdesýdi Irannyń Ortalyq Azııamen baılanysyn taldap jáne Qazaqstannyń Avraam kelisimine qatysýshy eldermen qarym-qatynasty damytyp jatqan sıpattaı jazypty. Mundaı tásil Taıaý Shyǵystaǵy básekelestiktiń jańa bederin kórsetedi.

APK-Inform mamandandyrylǵan agrarlyq agenttigi salaaralyq jańalyqtardy jeke kórsetkeni unady. Ásirese Qazaqstan Iranǵa arpa eksportyn ulǵaıtýǵa daıyn ekenin oń baǵalap otyr. Bul salalyq BAQ-tyń ózi sapardan naqty ekonomıkalyq nátıje kórip otyr degendi bildiredi.

Iran Front Page sapardyń saltanatty bóligin, Aqordadaǵy kezdesýdiń egjeı-tegjeıimen shektelgen. Qos tarap saýda-ekonomıkalyq, kólik jáne gýmanıtarlyq salalardaǵy yntymaqtastyqty damytýǵa nıetti ekenin jetkizedi. Aqparattyń ereksheligi – ornyqty, tekserilgen aqparattar basym jáne aǵylshyntildi qaýymǵa laıyq jazylǵan.

Qoryta aıtsaq, BAQ úshin Pezeshkıan sapary Irannyń Ortalyq Azııamen baılanysyn nyǵaıtýǵa jasaǵan qadamy retinde baǵalandy. Irannyń buqaralyq aqparat quraldary men konservatıvti basylymdary Qazaqstandy saýda, tranzıt tóńiregindegi dostas el qatarynan kórgisi keledi. Al halyqaralyq medıa úshin Irannyń Ortalyq Azııaǵa qyzyǵýshylyǵynyń saıası astary basym.