Sham elindegi soǵys Omardy tul jetim etti
Bala demekshi eń soraqsy bul soǵystan eń kóp zardap shekken sol beıkúná balalar. Óıtkeni olar qaıda ne úshin bara jatqanyn bilgende, sezgende joq.Tek adasyp júrgen ata-anasyna erip, qan maıdanǵa tap boldy. Sol soǵystyń ortasynda dúnıege kelip, beıbit, beıqam ómirdiń ne ekenin múldem bilmeıtin búldirshinder bar. Kórgen qıyndyǵy azdaı Sırııadan tul jetim bop kelgender de az emes. Omar solardyń biri. Sham elinde ata-anasynan aıyryldy.
Esik qalasynyń turǵyny 12 jasar Omar Sırııada ata-anasynan máńgi kóz jazyp qaldy. Áke-sheshesimen birge elden ketkende nebári 5 jasta bolǵan. Bala bolsa, qaıda turyp, qaıda barǵany, qandaı qıyndyq kórgeni esinde qalypty. Aıtýynsha, Sırııaǵa Túrkııa arqyly ótken. Aldymen Shaadat keıin Rakka qalasynda turǵan.
«Ol jaqta soǵys qatty júrdi áreń aman qaldyq. Biz bir shaǵyn aýylǵa baryp bas saýǵaladyq. Keıin sol Rakkada qalyp qoıǵandardyń bári ólip qaldy dep estidik. 151 raketa jiberdi bári qyryldy dep aıtty. Myńdaǵan adam óldi. Al biz ketip qaldyq. Qoryqtyq. Aldymyzda ne kútip tur bilmedik. Budan keıin, Abýhamam qalasyna bardyq onda jeti aı turyp, sosyn Hadjınge keldik onda eki aı júrip, sosyn Kıshma qalasynda turdyq.Ol jerde óte qıyn boldy. Tamaq múldem joq, adamdar shóp jedi. Men de jedim. Bombylar kóp tústi. Men anammen kóshede kele jatqanda snarıad túsip anashym sol jerde kóz aldymda jarylyp, mert boldy. Men jaraqat aldym. Myna betimdegi tyrtyq sodan qaldy»-dep Omar kóz jasyna erik berdi.
Omar ákesinen kishirek kezinde aırylypty. Anasy qaıtys bolǵanan keıin aıdalada jalǵyz qalǵan. Biraz jyl jalǵyz ózi kúneltken. Tek elge qaıtý úshin kúrtterdiń lagerine keler kezde bir qazaq áıeli qamqorlyǵyna alypty.
«Jalǵyzdyq degen jaman eken. Ata-anamdy eshqan kórmeıtinimdi bilsem de qatty saǵyndym. Qoryqtym, jyladym. Ólgim keldi. Júregim qanjylady. Sózben aıtyp jetkize almaımyn. Qaıtip aman qalǵanymdy bilmeımin. Tamaq joq bolǵannan keıin shóp, shóptiń tamyryn jedim. Jatatyn jerde joq. Eshkim úıine kirgizbeıdi. Dalada qonyp júrdim. Akoptar qaýipti emes mına tússe aman qalamyn ǵoı dep sondaı shuńqyrlarda uıyqtap júrdim. Keıde ólgen adamdardyń qasynda túneıtinmin. Bir kúni meni qazaq apaı taýyp aldy. Sol kisiniń qasynda biraz turdym. Sosyn Qazaqstanǵa qaıtaryp jatyr degen sózdi estidik. Birden sol lagerge jetýge umtyldyq. Ol kezde de jol boıynda neshe túrli qıyndyqtarǵa jolyqtyq»,- deıdi Omar
Sum soǵys balanyń balalyǵyn urlaǵandaı. Qaqtyǵysta, qaza bolǵan adamdardyń sanyn aıtyp úlkendershe sóıleıdi. Qıyndyq qataıtady desedi. Al, Sırııadaǵy tirshilik olardy qataıtyp qana qoımaı júrektegi sezimin de sóndirgendeı. Jaqyndarynyń ólimi, jarylys, soǵys týraly aıtqanda Omardyń júzinen de, kózderinen de salqyndyq sezildi. Qalaı desekte beıkúná balanyń esh jazyǵy joq.Úlkenderdiń kinási...Qazir Omarmen psıholog maman jumys istep jatyr.
«Sırııadan oralǵan balalardyń boıynan qatygezdikti baıqaýǵa bolady. Soǵys olardyń psıhologııasyna áser etken. Omarda da solaı. Qazir jaǵdaıy jaqsaryp qaldy. Bastapqydaı emes. Balalartek aqty aq, qarany qara dep qaraıdy. Bıopolıarnye myshlenıe deıdi ǵoı sondaı qalyptasqan. Postravmatıkalyq sındrom deıdi. Kez kelgen artyq dybystan selk etedi nemese buryshqa tyǵylady. Qaýpsiz jerge júgirip baryp tyǵylady. Adamǵa birden senimdilik tanytpaıdy. Olardy ońaltý ońaı sharýa emes. Ol uzaq ýaqytty talap etetin protsess. Omarǵ,a keletin bolsaq óte aqyldy bala, tez ońalýǵa áreket jasap jatyr»,- deıdi psıholog Aıbek Qylyshbek.
Omar ornalasqan karantın ortalyǵynda mamandar balalarmen 2-3 aı úzdiksiz jumys isteıdi. Olarǵa sóıleýdi jazýdy, oqýdy, tipti dastarhanǵa otyryp qasyq ustap tamaq ishýge deıin úıretedi.
«Maǵan kishkene qıyndaý óıtkeni men qazaq tilin bilmeımin Sırııada eshkim qazaqsha sóılespeıdi.Aqyryndap úırenip jatyrmyn. Oqyp júrmin. Bolashaqta qazaq tilin jetik meńgeremin dep úmittenimin. Sabaq oqyǵan unaıdy»- dep áńgimesin qortyndylady Omar.
Qazir Omar týǵan-týystarynyń qamqorlyǵynda. Olardyń mahabatyna bólenip jatyr. Aldaǵy ýaqytta eline qyzmet etkisi keledi.
Biz Sırııadan oralǵan Omardyń basynan ótken qıyndyqtardy jarııalap otyrmyz. Omar sııaqty qanshama qazaq balasy bar. Aıtpaqshy keıipkerimizdiń esimi ózgertilgen.Bul kishkentaı balanyń taǵdyry eshkimdi beıjaı qaldyrmaıdy degen úmittemiz. Osy oqıǵa jat aǵymnyń jeteginde ketken úlkenderge sabaq bolýy kerek dep oılaımyz.
