Shalǵaı aýyl «Jol kartasynyń» jemisin kóre almaı otyr
- Rozaқұl Satybaldyұly, elimizde «Jol kartasy» baғdarlamasyna үlken mәn berilip otyr. Osy baғdarlama Siz bolғan өңirde қalaı jүzege asýda?
- Elbasy bıylғy Қazaқstan halқyna arnaғan Joldaýynda birқatar tapsyrmalardy jarııa etti. El Prezıdentiniң tapsyrmasyn oryndaý maқsatynda, sonyң ishinde қazaқstandyқtardy daғdarys kezeңinde ekonomıkanyң tıimdi damýyn қamtamasyz etetin jұmyspen қamtý strategııasyn jүzege asyrý үshin Үkimet «Jol kartasy» baғdarlamasyn әzirlegeni belgili. Atalғan baғdarlamaғa respýblıkalyқ bıýdjetten 140 mıllıard teңge bөldi. Sonyң aıasynda respýblıka aýmaғynda joldar men kөsheler jөndelip, eldi mekender jaryқtandyrylyp, jasyl jelekke bөlenýde. Myңdaғan jұmys orny ashylyp, tұrғyndardyң erteңgi kүnge degen senimi nyғaıýda. Өzim kýә bolғan Oңtүstik Қazaқstan oblysy tұrғyndary da «Jol kartasynyң» nәtıjesin naқty kөrip қana қoımaı, өzderi de tikeleı atsalysyp jatyr.
Oblystyқ «Jol kartasy» baғdarlamasyna 25,7 mlrd. teңge bөlingen. Onyң 14,5 mlrd. teңgesi қazirdiң өzinde ıgerildi. 37 myңnan astam jұmys oryndary ashyldy. Adamdar құlshynyspen eңbek etýde, bәri de ashyқ, halyқ құlaғdar etilgen.
- Қandaı өzekti mәseleler bar eken?
- Atқarylyp jatқan ister kөp. Degenmen әr өңir, әr aýdan әr tүrli. Oңtүstik өңirindegi shalғaı jatқan aýyldardyң tұrғyndarymen kezdesý barysynda aýyl tұrғyndary «Jol kartasy» baғdarlamasy aıasyndaғy өzgeristerdi өz deңgeıinde sezine almaı jatқandaryn aıtty. Mәselen, aýyz sý, jұmyssyzdyқ, mәdenıet oshaқtarynyң joқtyғy, aýrýhanalar men mektepterdiң eskirgeni týraly, taғy da basқa kөptegen mәselelerdi aıtyp shaғymdandy.
Al shalғaıdaғy aýyldardyң jaғdaıy tek қana Oңtүstik өңirge ғana қatysty mәsele emes, bұl barlyқ oblystardaғy aýyldardyң problemasy. Elbasynyң Joldaýynda әr aýyl әkimine shamamen 50-100 mln. teңgedeı aқsha bөlý kerektigi aıtylғan bolatyn. Өkinishke қaraı, jasalғan «Jol kartasy» boıynsha қarajat қalalarғa, aýdan ortalyғyndaғy aýyldyқ okrýgterge molynan berilip, shalғaıdaғy aýyldyқ okrýgterge shamaly ғana nemese bir teңge de bөlinbeı қalғan jaıttar bar.
- Naқty mysaldar keltire ketseңiz?
- Atap aıtқanda, Oңtүstik Қazaқstan oblysynyң Sozaқ aýdanynda bөlingen қarjynyң 67 paıyzy aýdan ortalyғyndaғy Sholaққorғan aýyldyқ okrýgine berilip, aýdandaғy 13 aýyldyқ okrýgtiң 8-ine bir teңge de bөlinbegen.
Қaraғandy oblysynda Aқtoғaı aýdanyna bar-joғy 68 mln. teңge, Ұlytaý aýdany boıynsha 50 mln. teңge bөlingen. Әkimdikter bermeıin dep emes, қarajat jetpegennen bөlmegen. Osyndaı jaғdaılar basқa oblystarda da bar.
Sonda shalғaı aýyldardaғy tұrғyndarynyң kinәleri ne? Olar Elbasymyz aıtқandaı, Tәýelsizdigimizdiң 20 jyldyғynyң қarsaңynda aýyldarynyң kem-ketigin қalpyna keltirmeı me?
Tөrtinshi saılanғan Parlamenttiң үshinshi sessııasyn ashar kezinde sөılegen sөzinde el Prezıdenti Nұrsұltan Nazarbaev osy mәsele týraly aıta kele, naқty қarjynyң әr aýylғa jetýi jөninde mindet қoıdy. Osyғan baılanysty men Үkimet basshysyna joldaғan saýalymda 2010-2012 jyldarғa arnalғan respýblıkalyқ bıýdjetti қalyptastyrý barysynda «Jol kartasy» baғdarlamasyn jalғastyrý үshin 2010 jyly 200 mıllıard teңge қarjy bөlýdi қarastyrý týraly ұsynys jasadym. Depýtattyқ saýalyma «Қazaқstan Respýblıkasynyң Parlamenti jәne onyң depýtattarynyң mәrtebesi týraly» Қazaқstan Respýblıkasy Konstıtýttsııalyқ Zaңynyң 27-shi babyna sәıkes jazbasha jaýap berýin өtindim. Endi Үkimet basshysynyң jaýabyn kүtemin. Ұsynysym jerde қalmaıdy degen senimim bar.