Shaǵyn bıznes tsıfrlyq sheshimderdi engizýdiń basty draıverine aınala ala ma
ASTANA. KAZINFORM – Memleket basshysy bıylǵy Joldaýynda tsıfrlyq transformatsııa sózbuıdaǵa arqa súıegen trend emes, strategııalyq qajettilik ekenin taǵy da atap ótti. Qazaqstan úshin zamanaýı tehnologııalardy engizý ınnovatsııalardy óndiris protsesteriniń ajyramas bóligine aınaldyrý úshin qajet. Buǵan deıin óndiristegi ınnovatsııa degende alyp ónerkásip oshaqtaryn jańashyldyqqa ıtermeleý basym baǵyt retinde tańdap alynyp keldi. Al endi jańashyldyqtardyń draıveri shaǵyn jáne orta bıznes bolýy kerek degen ustanym alǵa shyǵyp otyr. Basqasha aıtsaq, kásipkerlerdiń ıyǵyna tsıfrlyq sheshimderdi naqty sektorǵa engizýdiń katalızatory bolý mindeti júktelgen. Kompanııalar bul synaqqa daıyn ba? Kazinform tilshisi osy suraqqa jaýap izdep kórdi.
Otandyq ozyq sheshimder barshylyq bolsa da, fermerler men óndirýshiler olardy qoldanýǵa asyqpaı otyr. Jasandy ıntellekt mınıstrligi osy olqylyqtyń ornyn toltyrýda qandaı ról atqarady?
– Jasandy ıntellekt máselesinde ketken poıyzdy qýyp jetkennen góri táýekelder men múmkindikterdi asyra baǵalaǵan durys. Bul salaǵa ınvestıtsııa tartý – bolashaqqa ınvestıtsııa salý, – deıdi Májilis depýtaty Aıdos Sarym.
Jasandy ıntellektiń óndiristik jáne logıstıkalyq protsesterdi basqarýdaǵy sheshýshi rólin elemeý zaman aǵymynan qalýdyń basty kórsetkishi bolmaq.
Taý-ken salasy tsıfrlanyp jatyr, agroónerkásip she?
Taý-ken ónerkásibinde tsıfrlyq júıeler qalypty jaǵdaıǵa aınalyp keledi. Kompıýterler jer astyndaǵy tehnıkanyń búkil qımylyn, bir sátke bolsa da aıaldaǵanyn qalt jibermeı qadaǵalaýǵa múmkindik ashyp otyr. Burynǵydaı shahtadaǵy jumystyń qarqynyn qolmen retteýdiń qajeti joq.
Al aýyl sharýashylyǵyndaǵylar tsıfrlandyrý ıgilikterin áli ıgergen joq. Otandyq IT kompanııalar elektrondy tarazy, astyqty avtomatty esepke alý júıesi, bóten kóliktiń astyq tıep, tógýine tosqaýyl «aqyldy» qamba sııaqty zamanaýı sheshimderdi usynyp otyr. Biraq sharýashylyq ıeleri avtomatty júıelerdi engizýdiń dál ózderi úshin tıimdi bolatynyna senbeıtindeı.
Májilis depýtaty Albert Raý agrarlyq kásiporyndar tsıfrlandyrýsyz básekege qabiletti bolmaıtynyn eskertip otyr. Biraq oǵan keıbiriniń aqshasy jetpeıdi, birinde jańa tehnologııany ıgerip áketetin maman joq, tipti keıbirinde ınternet te tartylmaǵan.
Osyndaı obektıvti jáne sýbektıvti sebepter aýyl sharýashylyǵyn tsıfrlanǵan dáýirge mańaılatpaı otyr.
Zań qalaı ózgeredi?
Investorlar jańa tehnologııalarǵa ınvestıtsııa salmaı turyp naryqtaǵy oıyn erejelerine dál qaraıdy. Sondyqtan Parlamentte «Jasandy ıntellekt týraly» zań ázirlenip, ekinshi oqylymǵa jiberildi. Bul qujat ártúrli salalarda jasandy ıntellekt paıdalanýdy zańdastyryp qana qoımaı, bızneske tsıfrlyq sheshimderdi engizýge kedergi keltiretin zańdaǵy qaıshylyqtardy joıýy kerek.
- Tsıfrlyq salada retteýshi sheshimderdiń mańyzy zor. Óıtkeni ınvestorlar retteýdiń ádildigine basa mán beredi. «Jasandy ıntellekt týraly» Zań jobasyn qazan aıyna deıin Memleket basshysyna qol qoıýǵa jiberýimiz kerek, – deıdi Májilis depýtaty Ekaterına Smyshlıaeva.
Árıne, jasandy ıntellekt eldegi búkil quıtyrqylyqtar men retsizdikterdiń daýasy deý artyq bolar edi. Tipti aqyldy algorıtmder bolǵannyń ózinde, negizgi sheshimderdi adam qabyldaıdy. Jasandy ıntellekt tek úlken derekterdi taldap, ondaǵy sáıkessizdikterdi anyqtaıdy, protsesterdi jedeldetedi. Al jaýapkershilik adamǵa júkteledi.
Jasandy ıntellekt mınıstrligi – jańa baǵyttyń jarshysy
Qazaqstan Jasandy ıntellekt mınıstrligin qurý bastamasyn aımaqta alǵashqylardyń biri bolyp qolǵa aldy. Bul - trend jetegine erý emes, strategııalyq sheshim. Basqasha aıtsaq, Qazaqstan bul salada árdaıym qýyp jetýshi rólinde qala bergisi kelmeıdi, jahandyq tehnologııalyq jarysta óz ornyn oıyp turyp alǵysy keledi.
Shaǵyn bıznestiń róli qandaı?
Memleket qansha kúsh salǵanymen, máseleniń kilti bıznestiń qolynda qalyp otyr. Alaıda shaǵyn bıznes sýbektileriniń naqty óndiristegi úlesi 6%-dan da az.
Kásipkerlerdiń kóbi saýda men qyzmet kórsetýge mamandanǵan. Al bul salalar ashyqtyq pen tehnologııalarǵa árdaıym beıildi bola bermeıdi.
Prezıdent shaǵyn jáne orta bıznesti kiriktirmeı ekonomıkany tsıfrlandyrý kútken nátıjeni bermeıtinin aıtty da.