Sergitkish sýsyndardy almastyratyn 11 ónim
PETROPAVL. KAZINFORM – Energetıkalyq sýsyndar jastar arasynda úlken suranysqa ıe. Úsh aı kúndelikti ishken jaǵdaıda aǵzada sýsynǵa degen táýeldilik qalyptasyp, sońy túrli aýrýǵa ákelýi múmkin. Soltústik Qazaqstan oblysy sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamentiniń bólim basshysy Marına Davletbaeva sergitkish sýsyndardy qansha mólsherde jáne kimderge tutynýǵa bolatynyn jáne ony almastyratyn ónimder jaıynda aıtyp berdi.
Mamannyń aıtýynsha, energetıkalyq sýsyndardyń kópshiliginde kofeın, sondaı-aq glıýkýronolakton, ósimdik stımýlıatorlary - gýaranın, Paragvaı matesi, qarapaıym qanttar - glıýkoza, frýktoza, taýrın, karnıtın, kreatın amınqyshqyldary jáne V dárýmenderi, mysaly, nıkotın qyshqyly, V6 jáne V12 dárýmenderi bar.
«Sergitetin sýsyndy táýliktik tutyný normasy 0,5 lıtrden aspaýy tıis. Alaıda ony kúndelikti 3-6 aı tutynǵan jaǵdaıda patologııalyq táýeldilik paıda bolýy múmkin. Energetıkterdi kóp mólsherde qoldaný dıareıaǵa ákeledi, adam qusyp, asqazan jarasy órshýi múmkin. Sondaı-aq sergitkish sýsynnyń arıtmııaǵa, ınfarkt pen ınsýltqa sebep bolǵan jaǵdaılary belgili. Energetıkti tutyný arterııalyq gıpertenzııaǵa, júrek yrǵaǵynyń buzylýyna, asqazan-ishek joldarynyń problemalaryna ákelýi múmkin. Olar sondaı-aq psıhomotorly qozýdy, titirkenýdi, uıqysyzdyqty, tahıkardııany, arıtmııany, qan qysymynyń joǵarylaýyn týdyrady. 18 jasqa deıingi balalarǵa bul sýsyndy múlde tutynbaýǵa keńes beremin», - deıdi Marına Davletbaeva.
Sergitkish sýsyndardy da, kofeni de aǵzaǵa zııan keltirmeıtin tabıǵı, jetkilikti energııa beretin ónimdermen almastyrýǵa bolady. Mamannyń aıtýynsha, osyndaı 11 ónim bar. Olar:
Jemister. Alma, banan jáne apelsınniń quramynda tabıǵı qant, dárýmender men talshyqtar bar, olar deneni kúni boıy energııamen qamtamasyz ete alady.
Jańǵaqtar men dánder. Mysaly, badam, chıa jáne zyǵyr dánderi aqýyzǵa, polıqanyqpaǵan maı qyshqyldaryna jáne dárýmenderge baı. Sondyqtan bul ónimder tabıǵı qýat kózi. Olardy kúndelikti tutyný nátıjesinde qýat pen sergektik beredi. Asqa qosatyn ósimdikter, shpınat jáne askók dárýmenderge, mıneraldarǵa jáne temirge baı.
Bal. Onyń quramynda tabıǵı qant pen antıoksıdanttar bar. Ony shaı men tańerteń ıogýrtqa qosýǵa bolady, bul kofeni tamasha almastyrady.
Zimbir. Zimbirdi tańerteń lımon jáne jyly sýmen aralastyryp, darshyn nemese bal qosýǵa bolady. Bul sizdiń deneńizdi kúni boıǵa qýattandyrady. Mundaı energetıkalyq sýsyn ortalyq júıke júıesine jáne ımmýnıtetti arttyrýǵa paıdaly. Lımonnık jıdekterinde organıkalyq qyshqyldar men sergitetin zattar bar. Paıdaly sýsyn daıyndaý úshin 1 as qasyq qurǵaq nemese jańa pisken jıdekti 0,5 lıtr qaınaǵan sýǵa salý qajet. Shaıdy bir saǵat boıy tundyrý kerek. Dámdi bolýy úshin azdap bal qosýǵa bolady.
Jenshen tunbasy. Jasyl shaıǵa jenshen tunbasynyń birneshe tamshysyn qosýǵa nemese jaı sýmen ishýge bolady.
Qaraqumyq. Kómirsýlar men aqýyzdarǵa baı jáne uzaq merzimdi qýat beretin daqyl.
Probıotıkalyq belsendi bakterııalary bar taǵamdar. Bul - aıran men ıogýrt, olar as qorytýdy jaqsartyp, kúni boıǵa qýat beredi. Quramynda kofeıni kóp jasyl shaı kofeni almastyra alady. Bul sýsyn sonymen qatar zeıindi jaqsartatyn antıoksıdanttarǵa baı.
Sý. Tańerteń uıqydan keıin mindetti túrde sý ishý kerek, óıtkeni onyń aǵzada jetispeýshiliginen adam tez sharshaıdy. Sondyqtan aǵza sýsyzdanbaýy úshin jetkilikti mólsherde sý ishken jón.
