Senat jalpy sıpattaǵy transfertterge qatysty qujatty Májiliske qaıtardy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Senattyń jalpy otyrysynda «Respýblıkalyq jáne oblystyq bıýdjetter, respýblıkalyq mańyzy bar qalalar, astana bıýdjetteri arasyndaǵy 2026 – 2028 jyldarǵa arnalǵan jalpy sıpattaǵy transfertterdiń kólemi týraly» Zańy qaraldy. Senat qujattyń jekelegen baptaryn jańa redaktsııada usynyp, ony Májiliske qaıtardy.
Óńirlerdiń respýblıkalyq bıýdjet qarajatyna táýeldiligi tómendeıdi
— Jalpy sıpattaǵy transfertterdi aıqyndaý úshin jergilikti bıýdjetterdiń kiristeri 2026 jyly 10,7 trln teńge, 2027 jyly 12,1 trln teńge, 2028 jyly 13,3 trln teńge mólsherinde boljandy. Shyǵys 2026 jyly 14,9 trln teńge, 2027 jyly 17,3 trln teńge jáne 2028 jyly 18,7 trln teńge boldy. Jalpy sıpattaǵy transfertterdiń kólemin aıqyndaý kezinde nysanaly maqsatyn saqtaıtyn aǵymdaǵy nysanaly transfertter eskerildi, — dedi Premer-mınıstrdiń orynbasary — Ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın.
Onyń aıtýynsha, agroónerkásiptik keshendi sýbsıdııalaýǵa arnalǵan shyǵystar, sýarýdyń sý únemdeıtin tehnologııalaryn engizýge arnalǵan qarajat, jańadan iske qosylatyn obektilerdi kútip-ustaýǵa arnalǵan shyǵystar jáne basqalary 2026 jylǵa –1,5 trln teńge, 2027 jylǵa — 1,6 trln teńge, 2028 jylǵa — 1,7 trln teńge kóleminde qosymsha eskerildi. 2026 jylǵa arnalǵan sýbventsııalar 5,2 trln teńge kóleminde josparlanyp otyr.
Sonymen qatar ol 2028 jyly Pavlodar oblysy ózin-ózi qamtamasyz etetinin, al Mańǵystaý oblysy qaıtadan donor bolatynyn atap ótti.
- Bizdiń baǵalaýymyzsha, jergilikti bıýdjetterdiń respýblıkalyq bıýdjet qarajatyna táýeldiligi orta eseppen 50,7%-dan 33%-ǵa deıin tómendeıdi. Óńirlerdiń bazalyq ınfraqurylymǵa teń qol jetkizýin qamtamasyz etý úshin damý bıýdjeti boıynsha óńirlerdiń nysanaly kórsetkishteriniń mánderin esepteý Óńirlik standarttar júıesiniń nátıjeleri eskerilip júzege asyrylatyn bolady. Bul úshin damý bıýdjeti jyl saıyn ulǵaıady: 2026 jyly 1,8 trln teńge, 2027 jyly 3,2 trln teńge jáne 2028 jyly 4,1 trln teńge. Úsh jylda barlyǵy 9,1 trln teńge. Damý bıýdjetine salynǵan qarajatty eskersek, óńirlik standarttar júıesin qamtamasyz etý kórsetkishi 69,2%-dy quraıtyn bolady, — dedi mınıstr.
Onyń sózine qaraǵanda, 2026 jyly qarajat bastalǵan jobalardy aıaqtaýǵa, al odan keıingi jyldary jańa jobalardy iske asyrýǵa baǵyttalady. Arnaýly memlekettik qordyń qarajaty esebinen áleýmettik sala obektileri qarjylandyrylady. Ekonomıkanyń naqty sektoryn damytý úshin «Báıterek» AQ-ny shamamen 8 trln teńgege kapıtaldandyrý kózdeledi. Infraqurylymdyq jobalarǵa avtomobıl jáne temir joldardy salý men rekonstrýktsııalaýǵa memlekettik kepildikterdiń kólemin ulǵaıtý josparlanǵan. Barlyq osy tetikter boıynsha jobalar óńirlerde iske asyrylyp, damýdyń jıyntyq bıýdjetin ulǵaıtatyn bolady.
Senattyń eskertýi
Zańdy maquldaý ártúrli ekonomıkalyq áleýeti bar óńirlerdiń qarjylyq múmkindikteri arasyndaǵy teńsizdikti joıýǵa yqpal etetin bolady. Bul óz kezeginde turǵylyqty óńirine qaramastan, halyqtyń memleket kepildik bergen qyzmetterdiń teń deńgeıine qol jetkizýin qamtamasyz etedi.
- Senatta qyzý talqylanǵan máselelerdiń biri – ol jergilikti bıýdjetterdiń kiristeriniń aldymyzdaǵy úsh jylda 10,7 trln teńgeden 13,3 trln teńgege deıin aıtarlyqtaı ósýi. Ósim faktorlarynyń biri – óńirlerdiń salyq áleýetin esepke alýyna baılanysty bolyp, talqylaýda kóptegen suraqtar týyndady. Óńirler onyń tym asyra eseptelgenin aıtsa, al saraptamalyq turǵydan onyń óte qarapaıym eseptelgeni baıqaldy. Bul turǵyda salyq boıynsha áleýet tek aldyńǵy kezeńderdiń derekterine ǵana emes, sonymen birge ol Óńirlerdi damytý josparlarynyń basym baǵyttarymen birge eskere otyryp eseptelýi kerek ekeni aıqyndaldy, - dedi senator Sultanbek Mákejanov.
Onyń aıtýynsha, zańdy Senat komıtetteri men depýtattarynyń eskertýleri men usynystaryn eskere otyryp talqylaý barysynda Májilis qabyldaǵan Zańǵa bastalǵan jáne jalǵasyp jatqan jobalardy aıaqtaý úshin jalpy sıpattaǵy transfertterde eldi mekenderdegi áleýmettik, ınjenerlik jáne kólik ınfraqurylymyn damytýǵa arnalǵan shyǵyndardyń 17,5 mlrd teńgege ulǵaıýyna qatysty ózgerister engizý qajettiligi týyndady.
- Barlyq eskertýler men usynystar salystyrma kestege jınaqtaldy. Osy oraıda Senattyń Qarjy jáne bıýdjet komıteti Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýtsııasy 61-babynyń 4-tarmaǵyna sáıkes, atalǵan zańnyń jekelegen baptaryn maquldamaýdy jáne zańnyń kórsetilgen baptarynyń jańa redaktsııasyn usyna otyryp, ony Májiliske qaıtarýdy usynady, - dedi depýtat.
Talqylaý barysynda senatorlar bul usynysty qoldap, qujatty Májiliske qaıtarý jóninde sheshim qabyldady.
Eske salsaq, bıyl qazan aıynda Májiliste Premer-mınıstrdiń orynbasary — Ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın eldiń 2026 — 2028 jyldarǵa arnalǵan áleýmettik-ekonomıkalyq damý boljamyn tanystyrdy.