Senat zańsyz shyǵarylǵan qarajatty qaıtarýǵa qaýqarly ortalyq qurý kelisimin talqylaıdy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Senattyń jalpy otyrysy ótip, onda senatorlar elimizden zańsyz shyǵarylǵan qarajatty qaıtarýǵa yqpal etetin halyqaralyq ortalyq qurý týraly kelisimdi talqyǵa salady.
Senat qaraıtyn «Qylmystyq jolmen alynǵan kiristerdi zańdastyrý (jylystatý) jáne terrorızmdi qarjylandyrý qaýip-qaterine baǵa beretin halyqaralyq ortalyqty qurý týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý týraly» zańdy Májilis osy jyldyń 24 qyrkúıeginde qabyldaǵan bolatyn. Sol kezde zań jobasy boıynsha negizgi baıandama jasaǵan Qarjylyq monıtorıng agenttigi tóraǵasynyń orynbasary Jeńis Elemesov atalǵan kelisimge Memleket basshylary 2023 jyldyń qazan aıynda qol qoıǵanyn eske saldy.
— Ortalyqty qurýǵa TMD-ǵa qatysýshy memleketterdiń qarjylyq barlaý bólimsheleriniń basshylary bastamashylyq jasady. Kelisim táýekelderdi baǵalaıtyn halyqaralyq ortalyq qurýdy kózdeıdi. Reseı tarapy onyń operatory jáne úılestirýshisi bolady. Ortalyq qorǵalǵan aqparattyq júıe retinde jumys istep, TMD elderiniń qarjylyq barlaý organdary arasynda tıimdi ózara is-qımyldy, ortaq aqparattyq resýrs qurýdy jáne táýekelderdi ulttyqtan joǵary deńgeıde baǵalaýdy qamtamasyz etedi. Ortalyqtyń mańyzdy mindetteriniń biri aqshanyń tranzıttik qozǵalysyn, aktıvterdiń ornalasýyn, sondaı-aq alaıaqtyq, bıýdjet qarajatyn jymqyrý, salyq qylmystary men sybaılas jemqorlyq boıynsha málimet almasýdy qosa alǵanda transshekaralyq qylmystyq toptardyń qyzmetin taldaý bolyp sanalady, — dedi ol.
Onyń atap ótýinshe, ortalyq qyzmeti transshekara shemalaryn anyqtaýǵa, onyń jolyn kesýdi arttyrýǵa, TMD arasynda yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa, qarjylyq barlaý organdary arasynda jedel aqparat almasýǵa, zańsyz shyǵarylǵan qarajatty qaıtarýǵa yqpal etedi.
Kelisim derekterdi qorǵaý jónindegi talaptardy saqtaı otyryp, TMD-ǵa qatysýshy elderdiń qarjylyq barlaý bólimsheleri arasynda jedel aqparat almasý maqsatynda biryńǵaı aqparattyq keńistik pen ınfraqurylymdy qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan. Sonymen qatar aqshany jylystatýdyń jáne terrorızmdi qarjylandyrýdyń aldyn alý jáne oǵan qarsy kúres maqsatynda halyqaralyq standarttar men usynymdardy ázirleý jáne engizý, qarjy monıtorıngi jáne qaýipterdi baǵalaý salasyndaǵy mamandardy oqytý jáne olardyń biliktiligin arttyrý jónindegi erejeler bar. Sondaı-aq qarjy ınstıtýttary, quqyq qorǵaý organdary jáne basqa da múddeli taraptar arasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtý da qarastyrylǵan.
Aıta keteıik, ótken aptadaǵy Senattyń jalpy otyrysynda depýtattar «Damýshy elderdi erekshe eskere otyryp, eń tómen jalaqyny belgileý týraly konventsııany (131-konventsııa) ratıfıkatsııalaý týraly» zańdy maquldady.
Senator Ásem Rahmetovanyń aıtýynsha, «Eń tómengi jalaqyny belgileý týraly» Halyqaralyq eńbek uıymynyń (HEU) № 131 konventsııasy eń tómen jalaqy júıesin engizýdiń halyqaralyq standarttaryn belgileıdi.
- Bul Konventsııa 1970 jyly qabyldanǵan jáne onyń basty maqsaty – barlyq jumysshylar úshin ádil ári jetkilikti eń tómen jalaqy deńgeıin bekitý júıesin qurý. Konventsııanyń erejeleri ulttyq deńgeıde eń tómen jalaqyny bekitetin ádiletti júıeni engizý arqyly jumysshylardyń ómir súrý deńgeıin arttyrýdy jáne olardyń áleýmettik qorǵalýyn qamtamasyz etýdi kózdeıdi, - dedi ol.
Atalǵan qujattyń erejeleri jalaqy mólsherin belgileý kezinde ekonomıkalyq faktorlardiń eskerilýin qamtamasyz etedi. Sondaı-aq, eń tómen jalaqyny belgileý, qaıta qaraý kezinde áleýmettik áriptestik taraptardyń mindetti qatysýy kózdeledi.
Eń tómen jalaqyny bekitý tártibi kelesilerdi qamtıdy:
- Eń tómen jalaqy Úkimet tarapynan nemese arnaıy organ arqyly belgilenýi tıis.
- Jumysshylar men jumys berýshilerdiń ókilderi bul protseske qatysýy kerek.
- Belgilengen jalaqy mindetti túrde oryndalýǵa tıis jáne ony buzǵandarǵa shara qoldanylýy qajet.
Elimiz tarapynan № 131 konventsııany ratıfıkatsııalaý:
- eń tómen jalaqyny aıqyndaýǵa Qazaqstannyń qoldanystaǵy tásilderin halyqaralyq deńgeıde bekitýge;
- áleýmettik dıalogtyń quqyqtyq bazasyn nyǵaıtýǵa;
- HEU-ǵa múshelik aıasynda Qazaqstannyń halyqaralyq mindettemelerge beıildiligin rastaýǵa múmkindik beredi.
- Sondaı-aq, elimizde jumysshylardyń ádiletti jalaqy alýǵa degen quqyǵyn qamtamasyz etip, kedeılikpen kúresýge jáne laıyqty eńbek jaǵdaılaryn ornatýǵa jol ashady, - dedi senator.
Munan bólek, Senat «Qazaqstan Úkimeti men Qatar Úkimeti arasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynan kelgen jumyskerlerdi Qatar Memleketinde jumysqa ornalastyrýdy retteý týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý týraly» zańdy maquldady.
- 2024 jylǵy 14 aqpanda Memleket basshysynyń Qatarǵa sapary barysynda Qazaqstan Respýblıkasynan kelgen jumyskerlerdi Qatar Memleketinde jumysqa ornalasýyn retteý týraly kelisimge qol qoıyldy. Kelisimniń maqsaty – Qazaqstan azamattarynyń Qatardaǵy quqyqtyq jáne áleýmettik qorǵalýyn qamtamasyz etý, - dedi zań boıynsha negizgi baıandama jasaǵan senator Rýslan Rústemov.
Onyń atap ótýinsh, Qatar tarapynyń ótinimderi boıynsha qatarlyq jumys berýshi men qazaqstandyq jumysker arasynda eńbek sharty jasalady. Shart eki eldiń mınıstrlikteri men elshilikterinde tirkeledi jáne onyń mazmuny Qatar zańymen qatań retteledi. Úlgilik eńbek shart Kelisimge qosa beriledi jáne onyń ajyramas bóligi sanalady.
- Úlgilik eńbek shartynda jumys berýshi tarapynan qamtamasyz etiletin mynadaı kepildikter kózdelgen:
- turǵyn úı nemese baspanaǵa járdemaqy berý;
- jumys ornyna deıin jáne keri qaıtý úshin tegin kólik nemese kólik járdemaqysyn berý;
- Qatar zańnamasyna sáıkes medıtsınalyq qyzmet kórsetý;
- jyl saıynǵy demalysty qosa alǵanda, jumysqa ornalasý jáne eńbek shartynyń aıaqtalýy kezinde Qazaqstanǵa ushýǵa aqy tóleý.