Senat Vetnammen sottalǵandardy berý týraly zańdy maquldady
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Senattyń jalpy otyrysynda «Qazaqstan Respýblıkasy men Vetnam Sotsıalıstik Respýblıkasy arasyndaǵy sottalǵan adamdardy berý týraly shartty ratıfıkatsııalaý týraly» Zań maquldandy.
«Jalpy qylmystyq salada halyqaralyq sharttar úsh baǵytty qamtıdy. Birinshisi – qylmystyq ister boıynsha quqyqtyq kómek kórsetý, ekinshisi – qylmys jasap, shetelde jasyrynyp júrgen adamdardy ustap berý, úshinshisi – sottalǵan adamdardy berý týraly. Buǵan deıin 2017 jyly Qazaqstan men Vetnam arasynda quqyqtyq kómek kórsetý jáne ustap berý týraly eki shart jasalyp, eki tarappen de ratıfıkatsııalanǵan. Búgingi zań úshinshi baǵytty retteıdi. Kelisimshartqa 2023 jyldyń 21 tamyzynda Hanoı qalasynda qol qoıylǵan», - dedi senator Naýryzbaı Baıqadamov.
Atalǵan sharttar eki el arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq, kásipkerlik, týrıstik jáne basqa da qarym-qatynastardyń damý úrdisin eskere otyryp jasalǵan. Máselen, bıylǵy toǵyz aıda Vetnamǵa barǵan Qazaqstan azamatarynyń sany 106 myńǵa deıin ósken.
«Kelisim eki taraptyń egemendigin, teńdigin jáne halyqaralyq normalardy qurmetteý prıntsıpterine negizdeledi. Atalǵan shartta «berýshi tarap», «qabyldaýshy tarap» jáne «sottalǵan adam» sııaqty negizgi termınderdiń naqty anyqtamalary berilgen. Bıýrokratııalyq kidiristerdi boldyrmaýǵa jáne berý protsesinde jedeldikti qamtamasyz etý maqsatynda tıimdi ózara árekettesý úshin jaýapty ortalyq organdar retinde Qazaqstan jaǵynan - Bas prokýratýra, Vetnamnan - Qoǵamdyq qaýipsizdik mınıstrligi aıqyndalǵan. Sharttyń negizgi erejeleri negizinde, sottalǵan adamdy berý sharttary jáne ol úshin talap etiletin qujattar tizimi retteledi», - dedi depýtat.
Atap aıtqanda, sottalǵan adamdy berý myna sharttar bolǵan jaǵdaıda júzege asyrylady:
- sottalǵan adam «qabyldaýshy taraptyń» azamaty bolýy qajet;
- adam «qabyldaýshy taraptyń» da ulttyq zańnamasy boıynsha qylmys sanalatyn is-áreketter úshin sottalǵan bolýy kerek;
- berý týraly suraý salý alynǵan kezde sottalǵan adamǵa qatysty shyǵarylǵan úkim zańdy kúshine engen jáne sottalǵan adamnyń jazasyn óteýge tıis ýaqyt kezeńi keminde bir jyldy quraıtyn bolýy tıis;
- sottalǵan adamnyń jazbasha kelisimi bar bolǵan jáne eki tarap ta berýge kelisken jaǵdaılarda.
«Qabyldaýshy tarap» sottalǵan adamdy alǵannan keıin, «berýshi tarap» shyǵarǵan úkimdi óziniń ulttyq zańnamasyna sáıkes oryndaýdy jalǵastyrady.
Buǵan deıin Májilis depýtaty Nursultan Báıtilesov bul kelisim qylmys jasaǵany úshin sottalǵan eki eldiń azamattaryna jazasyn óz elinde óteýge múmkindik beretinin aıtqan bolatyn. Demek, sottalǵandardy ońaltýǵa jáne óz ultynyń qoǵamyna beıimdelýi úshin qolaıly jaǵdaı týǵyzady.
