Senat TMD aıasynda radıoaktıvti materıaldardy tasymaldaýǵa qatysty qujatty maquldady
ASTANA. KAZINFORM — Búgin Senattyń jalpy otyrysynda «TMD-ǵa qatysýshy memleketterde radıoaktıvti materıaldardy transshekaralyq tasymaldaý týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý týraly» Zańy maquldandy.
— Qarastyrylyp otyrǵan Kelisim — bul beıbit atom energetıkasynyń damýy men radıoaktıvti materıaldardy qaýipsiz paıdalaný, baqylaý, ári tıimdi júzege asyrýǵa baǵyttalǵan qujat. Radıoaktıvti materıaldarmen jumys isteý kezindegi qaýipsizdik — bul adamdardy qorǵaýdyń, sondaı-aq qazirgi ýaqytta jáne bolashaqta qorshaǵan ortany saqtaýdyń qajetti sharty. Kelisimge 2020 jylǵy 6 qarashada Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy Úkimet basshylary keńesiniń otyrysy aıasynda qol qoıyldy. Kelisimniń maqsaty — radıoaktıvti materıaldardy transshekaralyq tasymaldaýdyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý, ıadrolyq ári radıatsııalyq qaýipsizdikti arttyrýǵa járdemdesý, radıoaktıvti materıaldardy tasymaldaýǵa qoıylatyn ulttyq talaptardy ońtaılandyrý, — dedi senator Álibek Náýtıev.
Kelisim radıoaktıvti materıaldardy transshekaralyq tasymaldaýdy baqylaýdy qamtamasyz etýge, oǵan qatysýshy memleketterdiń aýmaqtarynda radıoaktıvti materıaldardy temirjol, avtomobıl, teńiz, ishki sý jáne áýe kóligimen transshekaralyq tasymaldaýdy júzege asyrýǵa baılanysty protsesterdiń turaqty jumys isteýine arnalǵan birlesken is–qımyldaryn úılestirýge baǵyttalǵan.
Qujatta transshekaralyq tasymaldarǵa ruqsat etý qujattary berile alatyn talaptar aıqyndalǵan. Olarǵa sáıkes:
— ıadrolyq jáne radıatsııalyq qaýipsizdikti;
— radıoaktıvti materıaldardy qorǵaýdy;
— transshekaralyq tasymaldaý kezinde avarııalar bolǵan jaǵdaıda avarııalyq daıyndyqqa den qoıýdy;
— ıadrolyq qarýdy taratpaý salasyndaǵy halyqaralyq mindettemelerdi oryndaýdy;
— transshekaralyq tasymaldaý kezinde avarııa bolǵan jaǵdaıda, zalaldy óteýdi qamtamasyz etý jónindegi talaptar saqtalǵan jaǵdaılar kózdelgen.
— Radıoaktıvti materıaldardy transshekaralyq tasymaldaýǵa arnalǵan shartta avarııalardyń aldyn alý jónindegi is-sharalar, saqtandyrý jáne basqa da qarjylyq kepildikter, sondaı-aq radıoaktıvti materıaldardy kúzet úshin jaýapkershilikti berý tártibi kózdeledi. Qorytyndylaı kele, Kelisim TMD-ǵa qatysýshy memleketterdiń ulttyq rásimderin MAGATE-niń halyqaralyq qaýipsizdik normalarymen úılestirýge baǵyttalǵan quqyqtyq negiz qalyptastyryp, sol arqyly radıoaktıvti materıaldardy qaýipsiz jáne tıimdi transshekaralyq tasymaldaý úshin quqyqtyq tártipti qamtamasyz etedi, — dedi depýtat.
Aıta keteıik, jaqynda Parlament Májilisinde «Radıoaktıvti qaldyqtarmen jumys isteý týraly» zań jobasy men oǵan ilespe qujattar tanystyryldy.
Osy qujattaǵy mańyzdy normalardyń biri — Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna sheteldik (syrttan ákelingen) radıoaktıvti qaldyqtardy ákelýge, ornalastyrýǵa jáne kómýge tyıym salý. Bul norma Qazaqstannyń ekologııalyq egemendigi men ulttyq qaýipsizdigin qorǵaýǵa baǵyttalǵan