Senat «Quqyq buzýshylyq profılaktıkasy týraly» Zańdy maquldady
ASTANA. KAZINFORM — Senat «Quqyq buzýshylyq profılaktıkasy týraly» Zańdy jáne oǵan ilespe 2 qujatty eki oqylymda qarap, maquldady.
- Jańa Zań qoǵamymyzda zań men tártip ıdeologııasyn tereń ornyqtyryp, onda belgilengen quqyq buzýshylyq profılaktasyna baǵyttalǵan júıeli is-sharalardy júzege asyrýǵa, quqyqtyq mádenıet deńgeıin arttyrýǵa jáne zańǵa baǵynatyn minez-qulyqty qalyptastyrýǵa múmkindik beredi dep sanaımyn. Qaralyp otyrǵan Zań quqyq buzýshylyqtardyń profılaktıkasy salasynda adamnyń jáne azamattyń quqyqtaryn, bostandyqtaryn jáne zańdy múddelerin qorǵaýǵa, olardyń saqtalýyn qamtamasyz etýge, sondaı-aq quqyq buzýshylyqtardyń jasalýyna yqpal etetin sebepter men jaǵdaılardy anyqtaý, zerdeleý jáne joıý jolymen quqyqtyq tártipti saqtaý men nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan, - dedi senator Marat Qojaev.
Zańnyń mindetteri:
- adamnyń jáne azamattyń quqyqtaryn, bostandyqtary men zańdy múddelerin quqyqqa qaıshy qol suǵýshylyqtardan qorǵaýdy qamtamasyz etý;
- quqyq buzýshylyq deńgeıin tómendetý;
- quqyqtyq mádenıet deńgeıin arttyrý jáne zańǵa moıynsynatyn minez-qulyqty qalyptastyrý;
- jábirlenýshiler men quqyq buzýshylyq jasaýǵa beıim adamdardy áleýmettik ońaltý jáne beıimdeý boıynsha maqsatty jumys júrgizýdi qamtamasyz etý;
- qoǵamdyq tártipti qamtamasyz etýge jáne quqyq buzýshylyq profılaktıkasyna azamattardyń belsendi qatysýyn arttyrý;
- quqyq buzýshylyq profılaktıkasy sýbektileriniń qyzmetin úılestirý jáne basqalary.
Birtekti bes zańnyń («Quqyq buzýshylyq profılaktıkasy týraly», «Turmystyq zorlyq-zombylyq profılaktıkasy týraly», «Kámeletke tolmaǵandar arasyndaǵy quqyq buzýshylyqtardyń profılaktıkasy men balalardyń qadaǵalaýsyz jáne panasyz qalýynyń aldyn alý týraly», «Bas bostandyǵynan aıyrý oryndarynan bosatylǵan adamdardy ákimshilik qadaǵalaý týraly», «Qoǵamdyq tártipti qamtamasyz etýge azamattardyń qatysýy týraly») quqyqtyq normalary biryńǵaı bir zańǵa biriktirildi.
Zańmen quqyq buzýshylyq profılaktıkasy sýbektileriniń tizbesi men quzyreti edáýir keńeıtiledi jáne olardy úılestirý men ózara is-qımyl jasaýynyń jańa tetikteri ázirlendi. Atap aıtqanda, olardy úılestirý Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń janynan, sondaı-aq oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jáne aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary janynan qurylatyn quqyq buzýshylyq profılaktıkasy jónindegi vedomstvoaralyq komıssııa arqyly júzege asyrylatyn bolady. Zańǵa sáıkes komıssııalardyń quqyqtyq mártebesi zańǵa táýeldi akti deńgeıinde aıqyndalady.
Zańda alǵash ret Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy qoǵamdyq qaýipsizdiktiń jaı-kúıi (quqyq buzýshylyq profılaktıkasy) týraly ulttyq baıandamany qalyptastyrý kózdeledi. Ol Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyndaǵy qoǵamdyq qaýipsizdiktiń jaı-kúıi jáne ony jaqsartý boıynsha qabyldanatyn sharalar týraly halyqty jyl saıyn habardar etý maqsatynda jasalady.
Qujatta «Zań men Tártip» qaǵıdatyn qamtamasyz etý maqsatynda jalpy, jeke jáne arnaýly profılaktıka sharalarynan turatyn profılaktıka júıesi qaıta qaraldy.
Quqyq buzýshylyq profılaktıkasy jónindegi jalpy sharalar quqyq buzýshylyq jasaýdyń áleýmettik-ekonomıkalyq sebepteri men sharttaryn joıý arqyly memlekettik saıasatty qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan.
Zańnyń mańyzdy jańashyldyǵynyń biri - quqyq qorǵaý organdaryna erikti túrde kómek kórsetý arqyly azamattardy quqyq buzýshylyq profılaktıkasyna tartý. Zańmen qoǵamdyq kómekshilerdiń quqyqtyq nasıhatty uıymdastyrýǵa, konsýltatıvtik-keńesshi organdardyń jumysyna, profılaktıka sýbektilerine járdem kórsetýge (quqyq buzýshylyq jasaýǵa beıim adamdardy, olardyń shoǵyrlaný oryndaryn anyqtaý, qoǵamdyq oryndarda, mádenı-buqaralyq jáne oıyn-saýyq is-sharalaryn ótkizý kezinde qoǵamdyq tártipti qorǵaýdy qamtamasyz etý jáne t. b.) qatysý salasy keńeıtildi. Bul rette Zańda quqyq buzýshylyq profılaktıkasyna qatysatyn adamdardy kótermeleý sharalary kózdelgen. Kótermeleýdiń tártibin, túrleri men merzimin jergilikti atqarýshy organdar aıqyndaıtyn bolady.
Zańmen memlekettik organdardyń ýákiletti tulǵalaryna, sondaı-aq memlekettik uıymdardyń ýákiletti tulǵalaryna profılaktıkalyq áńgimelesýdi, resmı aldyn ala eskertýdi, jaqyndaýǵa tyıym salýdy, ákimshilik jazalaýdy, ómirdegi qıyn jaǵdaıǵa ushyraǵan adamdardy (otbasylardy) esepke alýdy, profılaktıkalyq esepke alý men baqylaýdy, qorǵaý nusqamasyn jáne basqa da sharalardy qamtıtyn quqyq buzýshylyqtardyń jeke profılaktıkasy jónindegi sharalardy qoldaný quqyǵy beriledi.
Quqyq buzýshylyq jasaýǵa beıim, olarǵa qatysty jeke profılaktıka qoldanylatyn adamdardyń tizbesi keńeıtildi (ákimshilik qadaǵalaý, quqyq buzýshy men qylmyskerdiń minez-qulqyna erekshe talaptar belgileý). Bul rette profılaktıkalyq esepten shyǵarýdyń negizgi ólshemsharty sottylyq merziminiń aıaqtalýy emes, esepke alynǵan adamnyń tolyq áleýmettik ońalýy (quqyq buzýshylyq jasaý yqtımaldyǵy qaýip-qaterlerin baǵalaý negizinde) bolady.
Zańda profılaktıkalyq baqylaýdyń kezeńdiligi, qabyldanatyn profılaktıka sharalary, shekteý túrleri, sondaı-aq profılaktıkalyq esepke alý men baqylaýdy uzartý quqyq buzýshylyq jasaý qaýip-qateriniń dárejesine qaraı aıqyndalatyn bolady.
Budan basqa, Zańmen ýákiletti organdarǵa quqyq buzýshylyqtyń jekelegen túrleriniń profılaktıkasyna, osy quqyq buzýshylyq túrleriniń jasalý sebepteri men sharttaryn joıýǵa baǵyttalǵan quqyq buzýshylyqtyń profılaktıkasy jónindegi arnaıy sharalardy qoldaný quqyǵy beriledi.
Quqyq buzýshylyqtyń vıktımologııalyq profılaktıkasy (naqty adamnyń nemese adamdar tobynyń quqyq buzýshylyqtan jábir kórý qaýip-qaterin azaıtýǵa baǵyttalǵan profılaktıkalyq sharalar) engiziledi.
Zańda turmystyq zorlyq-zombylyqtyń, qaıtalanatyn qylmystyń, masań kúıde jasalatyn quqyq buzýshylyqtyń, qoǵamdyq oryndarda jasalatyn quqyq buzýshylyqtyń, ekonomıkalyq quqyq buzýshylyqtyń, sondaı-aq balalardyń qadaǵalaýsyz qalýynyń, panasyz qalýynyń jáne kámeletke tolmaǵandar arasyndaǵy quqyq buzýshylyq profılaktıkasynyń erekshelikteri kózdeledi.