Senat depýtattary búgin qandaı zań jobalaryn talqylaıdy
ASTANA. KAZINFORM — Búgin Senattyń jalpy otyrysynda depýtattar Qazaqstan azamattarynyń Qatarda jumysqa ornalasýyn jeńildetetin zańdy qarap, eń tómengi jalaqyny aıqyndaýǵa arnalǵan qoldanystaǵy tásilderdi halyqaralyq deńgeıde bekitýge múmkindik beretin qujatty talqyǵa salady.
Aıta keteıik, 6 qazanda Senat spıkeri Máýlen Áshimbaevtyń tóraǵalyǵymen palata bıýrosynyń otyrysy ótti. Onda búgingi jalpy otyrystyń kún tártibi bekitildi. Soǵan sáıkes, senatorlar aldymen «Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti men Qatar Memleketiniń Úkimeti arasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynan kelgen jumyskerlerdi Qatar Memleketinde jumysqa ornalastyrýdy retteý týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý týraly» zańdy qaraıdy.
Bul zańdy Májilis osy jyldyń 10 qyrkúıeginde qabyldaǵan bolatyn. Sol kezde Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Svetlana Jaqypova qujatta Qazaqstan azamattarynyń Qatardaǵy quqyqtyq jáne áleýmettik qorǵalýyn qamtamasyz etý eskerilgenin aıtqan edi.
— Ol úshin mynadaı aıqyn rásimder belgilenedi: irikteý, qazaqstandyq azamattardy jumysqa qabyldaý jáne olardyń Qatarda jumysqa ornalasý kezindegi quqyqtaryn aıqyndaý. Kelisimge qosymsha retinde qazaqstandyq azamattardy Qatarda jumysqa qabyldaýǵa arnalǵan úlgilik eńbek sharty bekitilgen. Bul eńbek shartynyń erejelerine qandaı da bir ózgerister engizýge Qatardaǵy jumys berýshiniń quqyǵy joq, — dedi Svetlana Jaqypova.
Úlgilik eńbek shartynda jumys berýshiniń:
- turǵyn úı berý nemese turýǵa járdemaqy tóleý;
- jumys ornyna deıin jáne keri qaıtý úshin tegin kólik usyný nemese kólik járdemaqysyn tóleý;
- Qatar zańnamasyna sáıkes medıtsınalyq qyzmet kórsetý;
- jyl saıynǵy demalysty qosa alǵanda, jumysqa ornalasý jáne eńbek shartynyń aıaqtalýy kezinde áýe kóligine aqy tóleý boıynsha jumyskerdi qamtamasyz etý mindetteri kózdelgen.
Qazirgi ýaqytta Qatarda 800-den astam Qazaqstan azamaty jumys istep júr. Olar negizinen munaı-gaz sektorynda, qyzmet kórsetý salasynda eńbek etedi.
Senatorlar talqylaýyna shyǵarylǵan kelesi zań - «Damýshy elderdi erekshe eskere otyryp, eń tómen jalaqyny belgileý týraly konventsııany (131-konventsııa) ratıfıkatsııalaý týraly». Bul zańdy da Májilis 10 qyrkúıek kúni qabyldaǵan bolatyn.
Konventsııa kelesi qaǵıdattardy qamtıdy:
- eń tómengi jalaqy júıesin engizý;
- eń tómengi jalaqy belgileý jáne qaıta qaraý kezinde áleýmettik áriptestik tarapynyń qatysýy;
- eń tómengi jalaqyny anyqtaý kezinde ekonomıkalyq faktorlar men qyzmetkerlerdiń qajettiligin esepke alý;
- eńbekaqy tóleý salasyndaǵy kemsitýge tyıym salý;
№ 131 konventsııany ratıfıkatsııalaý:
- Qazaqstannyń eń tómengi jalaqyny aıqyndaıtyn qoldanystaǵy tásilin halyqaralyq deńgeıde bekitýge;
- áleýmettik dıalogtiń quqyqtyq bazasyn ásirese, eń tómengi jalaqyny belgileýge taraptardyń qatysýy bóliginde nyǵaıtýǵa;
- Halyqaralyq eńbek uıymyna múshelik sheńberinde Qazaqstannyń halyqaralyq mindettemesine adaldyǵyn rastaýǵa múmkindik beredi.
Esterińizge sala ketsek, ótken aptadaǵy Senat otyrysynda «Qazaqstan Úkimeti men Armenııa Úkimeti arasyndaǵy kóshi-qon salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý týraly» Zań maquldandy.
Qujat aıasynda zańsyz kóshi-qonǵa qarsy is-qımyldy júzege asyrý jáne azamattardyń quqyqtaryn qamtamasyz etý maqsatynda memleketter azamattarynyń turǵylyqty jeri boıynsha tirkeý, arnaıy, ýaqytsha jáne turaqty turý mártebesi jónindegi aqparatpen almasýǵa múmkindik jasalady. Mundaı málimetter qos azamattyqqa qarsy kúres, zańsyz kóshi-qon arnalarynyń jolyn kesý úshin qajet. Sonymen qatar, qujatta yntymaqtastyq jasaý nysandary naqty belgilenedi. Kelisim múddeli jaqtyń járdem kórsetý týraly suraý salýynyń negizinde júzege asyrylady, ony oryndaý ýaqyty 30 kún merziminen aspaýy tıis. Suraý salý qujatynda kórsetiletin málimetter tizbesi men ony oryndaý tártibi de naqty aıqyndalady. Memlekettiń egemendigine, qaýipsizdigine, qoǵamdyq tártibine nuqsan keltirýi múmkin nemese zańnamasy men halyqaralyq mindettemelerine qaıshy kelýi múmkin dep uıǵarylsa, qatysýshy memleketter suraý salýdy oryndaýdan tolyq nemese ishinara bas tartýǵa quqyly.
Sondaı-aq senatorlar «Qazaqstan Úkimeti men Armenııa Úkimeti arasyndaǵy azamattardyń saparlary men bolý tártibi týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý týraly» Zańdy maquldady. Kelisim eki el arasyndaǵy dostyq qarym-qatynastardy odan ári damytý maqsatynda memleketterdiń aýmaqtaryna tepe-teń negizde kelý jáne bolý tártibin ońaılatý, sondaı-aq bir memleket azamattarynyń ekinshi memlekettiń aýmaǵynda bolý merzimin belgileý, jaramdy jol júrý qujattaryn aıqyndaý maqsatynda ázirlengen.
Qujat aıasynda eki el azamattary úshin birdeı negizde tıisti merzim bekitildi. Atap aıtqanda, birinshiden, eki el azamattary úshin birdeı negizde 90 táýlikke deıingi merzimge ekinshi tarap memleketiniń aýmaǵyna kelýge, odan ketýge, tranzıtpen ótýge, júrip-turýǵa jáne bolýǵa quqyǵy bar. Biraq olardyń esepke turmaı bolý merzimi alty aı (180 kún) ishinde 90 táýlikten aspaýy tıis. Ekinshiden, bir tarap memleketiniń azamattary kelý memleketiniń quzyretti organdarynda kúntizbelik 30 kún ishinde tirkelýden bosatylady. Osy merzim aıaqtalǵannan keıin olar osy memlekettiń quzyretti organdarynda tirkelýge mindetti. Úshinshiden, kelisimmen shetelge jol júrýge arnalǵan jaramdy jol júrý qujattar tizbesi aıqyndalǵan. Ondaı qujattar retinde Qazaqstan azamattary úshin jeke kýálik, al Armenııa azamattary úshin sáıkestendirý kartasy jáne basqa da qujattar belgilenedi.
Jalpy otyrystyń kún tártibine shyǵarylǵan máseleler talqylanyp bolǵannan keıin senatorlar Úkimet múshelerine 6 depýtattyq saýal joldady. Máselen, senator Bekbol Orynbasarov óziniń depýtattyq saýalynda «Ata joly» kartasyn júzege asyrý barysynda anyqtalǵan kemshilikterdi atady. Onyń sózine qaraǵanda, qandastar is júzinde ulttyq tıesiligin rastaýdyń shamadan tys rásimderinen ótýge, qujattardyń kóptegen aýdarmalaryn usynýǵa májbúr, al óńirlerde ýákiletti organdardyń qyzmetkerleri mundaı kartany usyný erejeleri týraly múldem habarsyz. Senator mysal retinde Shveıtsarııada jumys isteıtin etnıkalyq qazaq, dáriger-oqytýshy Serik Tursynnyń jaǵdaıyn keltirdi. Kásibı deńgeıi joǵary jáne otandyq medıtsınany damytýǵa úles qosýǵa daıyn bolǵanyna qaramastan, ol bıýrokratııalyq kedergilerge jáne mekemelerdiń atústi pıǵylyna tap boldy. Ol sonymen qatar óz qarajatyn ınvestıtsııa retinde salýǵa jáne zamanaýı jabdyqtar ákelýge daıyn bolǵan.
Al Nýrııa Nııazova oıyn alańdarynda attraktsıondar men jabdyqtardy paıdalaný qaýipsizdigin qamtamasyz etý máselesine toqtalyp, osy saladaǵy olqylyqtardy joıýǵa arnalǵan naqty sharalardy alǵa tartsa, Darhan Qydyráli ulttyq mura, tarıh, mádenıet jáne ónerdi saqtap, ilgeriletý, sondaı-aq, mýzykalyq aspaptar jasaıtyn sheberlerdi ınstıtýtsıonaldyq qoldaý jóninde mańyzdy usynystar aıtty.