Senat búgin ınnovatsııalyq qyzmetti qoldaý júıesin jetildirý zańyn talqylaıdy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Senattyń jalpy otyrysy ótip, onda depýtattar ınnovatsııalyq qyzmet salasyn memlekettik qoldaý júıesin jetildirýdi kózdeıtin zańdy talqylaıdy.
Aıta keterligi, 8 qyrkúıekte Senat spıkeri Máýlen Áshimbaevtyń tóraǵalyǵymen palata bıýrosynyń otyrysy ótip, onda búgingi otyrystyń kún tártibi bekitilgen edi.
Soǵan sáıkes depýtattar «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine ınnovatsııalyq qyzmet salasyn memlekettik qoldaý júıesin jetildirý jáne memlekettik statıstıka máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zańdy qaraıdy.
Innovatsııalyq qyzmetti memlekettik qoldaý júıesin odan ári jetildirý, jańa tehnologııalar engizý jáne el ekonomıkasynyń básekege qabilettiligin arttyrý úshin qolaıly jaǵdaılar jasaýdy kózdeıtin zańdy buǵan deıin Májilis qabyldaǵan bolatyn. Sol kezde Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Jaslan Mádıev zań jobasy «Innovatsııalyq tehnologııalar parki» qoryn qaıta uıymdastyrý týraly sheshimdi iske asyrýǵa baǵyttalǵanyn aıtty. Zań jobasy aıasynda Azamattyq jáne Kásipkerlik kodekske, sondaı-aq segiz beıindik zańǵa ózgertý engizildi. Barlyq bastama tórt negizgi baǵyt boıynsha júıelengen.
- Birinshi blok Astana Hub jáne «Innovatsııalyq tehnologııalar parki» derbes klasterlik qorynyń fýnktsııalaryn bir jerge shoǵyrlandyrýǵa baǵyttalǵan. Memlekettik qoldaý sharalaryn Astana Hub ınnovatsııalyq klasterlik qoryna berý usynylady, bul ekojúıeniń tıimdiligin kúsheıtedi. Zań jobasynyń maqsaty – IT salasynda joǵary nátıje kórsetken Astana Hub úzdik tájirıbelerin biriktirý ǵana emes, sonymen birge ony keńeıtý, – dedi Jaslan Mádıev.
Mınıstrdiń aıtýynsha, berilgen salyq preferentsııalarynyń árbir teńgesine Astana Hub rezıdentteri 6,5 teńge túsim, 2,1 teńge eksport jáne 1,8 teńge tartylǵan ınvestıtsııalardy qamtamasyz etken, ıaǵnı árbir qoldaý sharasy ekonomıkaǵa eseli nátıje beredi. Túzetý avtorlary bul tásildi basqa ınnovatsııalyq salalarda qoldanýdy jáne naqty sektorǵa jumys quraldaryn engizýdi usynǵan. Qalǵan eki blok uzaq merzimdi perspektıvada ózin-ózi qamtamasyz etýge qol jetkizý úshin Astana Hub derbes klasterlik qory birikken uıymyn qarjylandyrýǵa, sondaı-aq venchýrlyq naryqty damytýǵa jáne birlesken qarjylandyrýdyń tıimdiligin baǵalaýǵa qatysty.
Búgingi tańda 1,5 myńnan astam IT kompanııa – Astana Hub tehnoparkiniń qatysýshysy. Olar Qazaqstan boıynsha 28 myńnan astam jumys ornyn qamtamasyz etip otyr. Onyń ishinde Playrix, Mytona, NetCracker jáne basqa da quny bir mıllıard AQSh dollarynan asatyn jetekshi jahandyq tehnologııalyq kompanııalar, sondaı-aq tabysty otandyq startaptar – Alaqan bıometrııalyq tólem júıesi (100 myń paıdalanýshy), EdTech CodiPlay startapy (búkil álem boıynsha 600 mektepti qamtıdy), blokcheın blokcheınmen basqarylatyn smart taqtalardy ázirleýshi Citix (Túrkııa men Taıaý Shyǵys naryǵyna shyqty) jáne basqa kompanııalar bar. 2019-2024 jyldar aralyǵynda tehnopark qatysýshylary bıýdjetke 5,5 mlrd teńge salyq tólegen.
Esterińizge sala ketsek, ótken aptadaǵy Senattyń jalpy otyrysynda Qazaqstan Úkimeti men Túrikmenstan Úkimeti arasyndaǵy ınvestıtsııalardy ózara kótermeleý jáne qorǵaý týraly kelisimdi ratıfıkatsııalandy.
- Búgin biz mańyzdy qujatty – Qazaqstan Respýblıkasy men Túrikmenstan Úkimetteri arasyndaǵy ınvestıtsııalardy ózara kótermeleý jáne qorǵaý týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý jónindegi Qazaqstan Respýblıkasy Zańyn qarastyryp otyrmyz. Bul halyqaralyq yntymaqtastyq salasyndaǵy kezekti ǵana kelisim emes. Bul – Qazaqstan men Túrikmenstan sekildi baýyrlas memleketterdiń strategııalyq áriptestigin nyǵaıtý jolyndaǵy mańyzdy qadam. Atalǵan zańnyń qabyldanýy – ınvestorlar úshin ashyq, turaqty jáne boljamdy jaǵdaılardy qalyptastyrýǵa, uzaqmerzimdi ekonomıkalyq yntymaqtastyqty keńeıtýge baǵyttalǵan. Sonymen qatar bul qujat tereńirek maǵynaǵa ıe – ol halyqtarymyz arasyndaǵy senim men ózara túsinistiktiń berik negizin qalaýǵa qyzmet etedi, - dedi kelisim boıynsha negizgi baıandama jasaǵan senator Amangeldi Nuǵmanov.
Senatordyń atap ótýinshe, bul zań ekonomıkanyń barlyq salasyndaǵy ınvestıtsııalyq úderisterge – memlekettik te, jeke sektordaǵy da ınvestıtsııalarǵa qoldaý kórsetýdi jáne olardy qorǵaýdy qamtamasyz etetin negizgi quqyqtyq akt. Bul – qos memlekettiń bıznes qaýymdastyqtarynyń múddelerin qorǵaý boıynsha memleketaralyq deńgeıde alǵash ret naqty kepildikter men mindettemelerdi bekitken biregeı jáne mańyzdy qujat. Sondaı-aq, kelisim halyqaralyq arbıtrajǵa qol jetkizý jáne sheteldik ınvestıtsııalarǵa ádil qaraý sııaqty mańyzdy máselelerdi bekitedi.
Munan bólek, senatorlar «2004 jylǵy 22 jeltoqsandaǵy Qazaqstan Úkimeti men Reseı Úkimeti arasyndaǵy «Baıqońyr» ǵarysh aılaǵynda «Báıterek» ǵarysh zymyran keshenin qurý týraly kelisimge ózgerister engizý týraly hattamany ratıfıkatsııalaý týraly» Zańdy maquldady. Atalǵan hattama memlekettik jobany iske asyrý merzimderin naqtylap, birqatar salyq jáne uıymdastyrý máselelerin retteýge baǵyttalǵan.
- Hattamada mynadaı negizgi ózgerister kózdelgen: ushý synaqtarynyń bastalý merzimi 2023 jyldan 2025 jylǵa aýystyrylady. 2028–2039 jyldar aralyǵynda jylyna eki ret emes, úsh ret kepildendirilgen ushyrýdy júrgizý josparlanǵan. «Báıterek» aktsıonerlik qoǵamyna korporatıvtik tabys salyǵy boıynsha jeńildikter merzimi 2028 jyldan, ıaǵnı jańa keshen paıdalanýǵa berilgennen keıin 15 jylǵa deıin uzartylyp otyr. Atalǵan salyq boıynsha preferentsııalar jobanyń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemesinde qarastyrylmaǵanymen, bıýdjetke qosymsha júkteme túsirmeı, ınvestıtsııalyq tartymdylyqty arttyrý maqsatynda usynyldy. Qarjylandyrý respýblıkalyq bıýdjetten memlekettik tapsyrma aıasynda júzege asyrylady. Qazirgi ýaqytta Qazaqstan óz mindettemelerin tolyq kólemde oryndap otyr. Tehnıkalyq jáne ushyrý keshenderi jańartylyp jatyr, - dedi senator Bıbigúl Jeksenbaı.
Sondaı-aq búgin depýtattar «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine qylmystyq jolmen alynǵan kiristerdi zańdastyrýǵa (jylystatýǵa), terrorızmdi qarjylandyrýǵa jáne jappaı qyryp-joıý qarýyn taratýdy qarjylandyrýǵa qarsy is-qımyl máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zańdy eki oqylymda qarap, maquldady. Qujattyń negizgi maqsaty – jalpy ulttyq ekonomıkanyń turaqtylyǵy men ashyqtyǵyn qamtamasyz etý, kóleńkeli kapıtal deńgeıin tómendetý jáne azamattardyń qarjylyq qaýipsizdigin arttyrý.
- Qaralǵan zań terrorızm men ekstremızmdi, sondaı-aq, jappaı qyryp-joıý qarýyn taratýdy qarjylandyrýǵa baǵyttalǵan operatsııalarǵa monıtorıng júrgizýdi kúsheıtýge arnalǵan. Sonymen qatar qarjylyq monıtorıngke jatatyn kúdikti qyzmet týraly aqparatty berý tártibi belgilendi. Qylmystyq qarjy aınalymyna qarsy is-qımyl týraly zańnamany jetildirýge baǵyttalǵan ózge de túzetýler engizilip otyr. Aldaǵy ýaqytta bul zań atalǵan qylmystardyń aldyn alýǵa jáne jolyn kesýge qosymsha quqyqtyq negizder qalyptastyrady dep senemiz, – dedi Senat spıkeri Máýlen Áshimbaev.
Palata otyrysynyń kún tártibine shyǵarylǵan máseleler qaralyp bolǵannan keıin senatorlar halyqty alańdatqan ózekti máseleler boıynsha Úkimetke depýtattyq saýaldaryn da joldady. Máselen, Ǵalıasqar Sarybaev óz saýalynda Jetisý oblysyndaǵy sýmen jabdyqtaý júıelerin damytýǵa baılanysty jedel sheshýdi talap etetin mindetterge nazar aýdardy.
- 2025 jyly Alakól, Eskeldi, Kerbulaq, Panfılov aýdandarynyń 7 eldi mekeninde, Taldyqorǵan jáne Tekeli qalalarynda sýmen jabdyqtaý júıelerin qaıta jańartý jáne salý jumystary bastalǵan. Búgingi kúni jobalar ishinara júzege asyrylýda jáne qosymsha qarjylandyrýsyz jumystardyń toqtap qalý qaýpi bar, - dedi senator.
Al Gennadıı Shıpovskıh áleýmettik jelilerde onlaın-kazınolar, jalǵan utys oıyndary, kúmándi kýrstar jáne basqa da ashyq emes qarjylyq shemalar arqyly «ońaı aqsha tabý tásilderiniń» jarnamasy arta túskenine alańdaýshylyq bildirdi. Osyǵan oraı senator atalǵan baǵyttyń qoǵamǵa tıgizetin saldaryn azaıtý úshin Úkimetti onlaın-kazınolardy jarnamalaıtyn blogerlerge qatysty jazany qatańdatýǵa shaqyrdy.
- Qazirgi ýaqytta zańsyz onlaın-kazıno jáne kúmándi gıvterdi jarnamalaǵan blogerlerge qoldanylyp jatqan ákimshilik aıyppuldardan bólek, qylmystyq jaýapkershilik tetigin tolyqqandy iske qosýdy usynamyz. Áleýmettik jelilerde jıi uıymdastyrylatyn utys oıyndary men gıvterdiń zańdylyǵyn tekserý úshin arnaıy monıtorıng júıesin engizý kerek. Zańsyz jarnamany taratýshylarmen qatar, osy qyzmetke deldaldyq jasap otyrǵan tólem uıymdary men jarnamalyq agenttikterdiń qyzmetine monıtorıng júrgizý kerek, - dedi Gennadıı Shıpovskıh.
Altynbek Nýhuly Qazaqstannyń ǵylymyn, ónerkásibi men ekonomıkasyn damytýǵa eleýli úles qosyp, osy salada úlken ǵylymı mura qaldyrǵan akademık Shahmardan Esenovtiń 100 jyldyq mereıtoıyn UNESCO-nyń mereıtoılyq kúnder tizimine engizýdi, Aqtaýdaǵy ýnıversıtet aldyna eskertkish ornatýdy, eńbekteriniń kóptomdyq jınaǵyn shyǵarýdy, onyń esimin jańa mektep pen kóshe ataýyna berip, onda mýzeı men ǵylymı-aǵartýshylyq ortalyq ashýdy, sondaı-aq akademıktiń ómiri men murasyna arnalǵan halyqaralyq konferentsııalar ótkizýdi usyndy.