Senat azamattardyń boryshtyq júktemesin azaıtatyn zańdy talqylaıdy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin saǵat 10-00-de Senattyń jalpy otyrysy bolady. Onda depýtattar qarjy naryǵyn damytý, qarjylyq kórsetiletin qyzmetterde tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý máselelerin kózdeıtin zańdy talqyǵa salady.

Aıta keteıik, 26 mamyrda Senat spıkeri Máýlen Áshimbaevtyń tóraǵalyǵymen palata bıýrosynyń otyrysy ótti. Onda depýtattar búgingi otyrystyń kún tártibin belgiledi.
Soǵan sáıkes senatorlar «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine qarjy naryǵyn damytý, qarjylyq kórsetiletin qyzmetterdi tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý, baılanys jáne artyq zańnamalyq reglamentteýdi bolǵyzbaý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» týraly zańdy qaraıdy.
Zańnyń negizgi maqsattary – básekelestikti arttyrý, bank sektoryna ınvestıtsııalar tartý úshin jaǵdaılar jasaý, saqtandyrý naryǵyn jáne baǵaly qaǵazdar naryǵyn damytý. Qarjylyq qoljetimdilikti arttyrý jáne qarjylyq qyzmetterdi tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý da osy zańnyń mindetteriniń biri ekenin atap ótken jón. Qarjy naryǵynda, onyń ishinde uıaly baılanys salasynda alaıaqtyqqa qarsy is-qımyl boıynsha da birqatar shara kózdelgen.
Kún tártibine shyǵarylǵan máseleler qaralyp bolǵannan keıin senatorlar Úkimet músheleriniń atyna depýtattyq saýaldar joldaýy múmkin. Munan bólek, jalpy otyrystan soń BAQ ókilderine arnalǵan brıfıng josparlanǵan. Onda Senat depýtaty Sergeı Karplıýk pen Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi tóraǵasynyń orynbasary Oljas Qızatov tilshilerdiń saýaldaryna jaýap beredi.
Este bolsa, bul zańdy 9 sáýirde Májilis ekinshi oqylymda maquldaǵan edi. Sol kezde negizgi baıandama jasaǵan Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi tóraǵasynyń orynbasary Oljas Qızatov qoldanystaǵy norma boıynsha alaıaqtardyń kesirinen rásimdelgen nesıelerdi esepten shyǵarý tek sot sheshimimen júzege asatyndyǵyn aıtqandy-dy. Al sol kúni qabyldanǵan zańda sotqa deıingi esepten shyǵarýdyń jańa negizderi usynyldy. Máselen, kredıt alýǵa alǵash ret júgingen azamattardyń bank bólimshesinde nemese mıkroqarjy uıymynda mindetti túrde óziniń qatysýy boıynsha talaby engizildi.

- Sonymen qatar, zań aıasynda bankter nemese mıkroqarjy uıymdary bıometrııalyq sáıkestendirý rásimin buzǵanda, klıenttiń jeke basyn kýálandyratyn málimetterdi zańsyz paıdalanǵan jaǵdaıda, qaryzdy sot tártibimen esepten shyǵarý negizderi keńeıtildi, - degen edi agenttik ókili.
Sonymen tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý jáne azamattardyń boryshtyq júktemesin azaıtý maqsatynda:
- merzimdi qyzmetti ótkerý kezeńinde áskerı qyzmetshilerge kredıtter men mıkrokredıtter berýge tyıym salýdy engizýdi;
- halyqtyń áleýmettik osal toptaryna jatatyn azamattarǵa, sondaı-aq tótenshe jaǵdaı engizý saldarynan zardap shekkenderge qaryzdar men mıkrokredıtter boıynsha keminde 3 aı merzimge mindetti túrde keıinge qaldyrýdy, sondaı-aq aı saıynǵy tólemdi 50 jáne odan da kóp paıyzǵa tómendetýdi;
- banktik qaryzdardy ishinara ne merziminen buryn ótegeni úshin qaryz alýshy-jeke tulǵalardan turaqsyzdyq aıybyn óndirip alýdy bolǵyzbaýdy;
- tutynýshylardyń keri baılanysty ýaqtyly alýy úshin qarjy uıymdarynyń klıentterdiń ótinishterin qaraý merzimin 15 jumys kúni ishinde dep belgileýdi;
- memlekettik bıýdjetten tólenetin tólemderdi jáne tabıǵı nemese tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaı saldarynan zardap shekken azamattarǵa arnalǵan qaıyrymdylyq uıymdarynan túsken aqshany úshinshi tulǵalardyń óndirip alýynan qorǵaýdy;
- banktik qaryz nemese mıkrokredıt sharttary boıynsha saqtandyrý agenti komıssııasynyń shekti mólsherin 10 paıyz sheginde belgileýdi;
- «Otbasy bank» AQ-na memlekettik bilim berý jınaqtaý júıesi sheńberinde bilim berý kredıtterin berý quqyǵyn berýdi;
- qarjy uıymdarynyń ulttyq standartty eskere otyryp, múgedektigi bar adamdarǵa qyzmet kórsetý rásimderin, onyń ishinde senim bildirilgen tulǵa arqyly belgileýin kózdeıtin túzetýler engizdi.
Zań jobasyn ekinshi oqylymda talqylaý barysynda jumys tobynyń jetekshisi Erlan Stambekov depýtattar qujatqa engizgen birqatar jańa normaǵa da toqtalǵan bolatyn. Onyń ishinde kepilsiz tutynýshylyq onlaın-nesıelerdi berý kezinde «salqyndatý kezeńin» (24 saǵat) engizý, birinshi ret nesıe alatyn azamattar úshin bankte nemese mıkroqarjy uıymynyń fılıalynda mindetti túrde bolýy, azamattardyń jekelegen sanattaryna kepilsiz tutynýshylyq nesıelerdi tek «elektrondy úkimet» arqyly olardyń kelisimin alǵannan keıin ǵana berý talaptary bar.

– Bankter men mıkroqarjy uıymdarynyń alaıaqtyq nesıeler men mıkrokredıtterdi esepten shyǵarý negizderi, sondaı-aq alaıaqtyq belgileri bar operatsııalar anyqtalǵan kezde bankterdiń banktik shot boıynsha shyǵys operatsııalaryn toqtata turý ókilettikteri jáne Ulttyq banktiń antıfrod-ortalyǵy qatysýshylarynyń quramy men fýnktsııalary keńeıtiledi. Ol telefon alaıaqtyǵymen kúresý úshin operatorlardyń derekter bazasymen biriktiriletin bolady, – dedi depýtat.
Eske salaıyq, ótken aptadaǵy otyrys barysynda «Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti men Qyrǵyz Respýblıkasynyń Mınıstrler Kabıneti arasyndaǵy ınvestıtsııalardy kótermeleý jáne ózara qorǵaý týraly kelisimdi ratıfıkatsııalaý týraly» zań maquldandy.
- Qaralǵan kelisim eki el arasyndaǵy ınvestıtsııalyq ahýaldy jaqsartý jáne ózara tıimdi saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyqty odan ári damytý maqsatymen ázirlengen. Qujat bir memlekettiń ınvestorlarynyń ekinshi memlekettiń aýmaǵyndaǵy ınvestıtsııalary úshin qolaıly jaǵdaılar jasaýdy kózdeıdi. Jalpy, bul zań baýyrlas elderimiz arasyndaǵy dostyq qarym-qatynasty nyǵaıtýǵa oń septigin tıgizedi dep senemiz, – dedi Senat tóraǵasy Máýlen Áshimbaev.
Zań eki el arasyndaǵy ekonomıkalyq yntymaqtastyqty nyǵaıtý boıynsha qolaıly rejım jasaý tártibi men sharttaryn aıqyndaıdy. Atap aıtqanda, bir taraptyń ekinshi taraptyń aýmaǵyndaǵy ınvestıtsııalaryn júzege asyrý, sondaı-aq eki memlekettiń aýmaqtaryndaǵy ınvestıtsııalyq qyzmetke baılanysty máseleler retteledi. Kelisim normalaryna sáıkes kez kelgen taraptyń ınvestorlary júzege asyrǵan ınvestıtsııalar ádil jáne teń quqyly rejımdi, sondaı-aq ekinshi tarap memleketi aýmaǵynda tolyq qorǵalýdy jáne qaýipsizdikti paıdalanady.
Sonymen qatar palata otyrysynda senatorlar depýtattyq saýaldaryn joldady. Máselen, Andreı Lýkın elimizde ǵarysh salasyn damytýǵa qatysty birqatar naqty shara usyndy. Depýtattyń aıtýynsha, Qazaqstan tek jalǵa berýshi el retinde qalmaı, ǵarysh ındýstrııasynyń belsendi qatysýshysy bolýy kerek.
Al Altynbek Nuhuly kómir hımııasy salasynda júıeli tásildiń joqtyǵyna alańdaýshylyq bildirdi. Senator bul sektordy tıimdi damytý, onyń ishinde ınvestıtsııalar tartý úshin ǵylymı zertteýlerdi jandandyrý jáne ozyq sheteldik tehnologııalardy engizý qajet ekenin aıtty.
Gennadıı Shıpovskıh buzaqylyqtyń, ásirese qaıtalanǵan quqyq buzýshylyqtardyń aldyn alý jáne onymen kúresý jumystaryn kúsheıtýdi usyndy.
Senat otyrysyn senate.parlam.kz resmı saıtynda, «24kz» telearnasynda, sonymen qatar Senattyń YouTube, Telegram arnalarynda kóre alasyzdar.