Senat búgin aýmaqtyq qorǵanys týraly zańdy qaraıdy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin saǵat 10:00-de Senattyń jalpy otyrysy ótedi. Onda senatorlar aýmaqtyq qorǵanys týraly jáne oǵan ilespe zańdy talqyǵa salady.
Sonymen joǵary palata otyrysynda depýtattardyń qaraýyna myna máseleler engiziledi:
- Májilis qabyldaǵan «Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaqtyq qorǵanysy týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy jóninde.
- Májilis qabyldaǵan «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine aýmaqtyq qorǵanys máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy jóninde (birinshi oqylym).
Bul zańdar qoǵamdyq qatynastardy retteýdi jáne aýmaqtyq qorǵanys salasyndaǵy memlekettik saıasattyń quqyqtyq negizderin belgileýdi kózdeıdi.
Jalpy otyrystyń kún tártibine shyǵarylǵan máseleler talqylanyp bolǵannan keıin senatorlar Úkimet músheleriniń atyna depýtattyq saýaldaryn joldaýy múmkin. Al búgin zań jobalary boıynsha negizgi baıandama jasaǵan tulǵalar BAQ ókilderiniń aldyna shyǵyp, tilshiler tarapynan týyndaǵan saýaldarǵa jaýap beredi.
Esterińizge sala ketsek, 16 sáýirde Májilistiń jalpy otyrysynda aýmaqtyq qorǵanys týraly zańdy tanystyrǵan depýtat Maksım Rojın qujat eldiń qorǵanys júıesine «erikti» jáne «ózin-ózi qorǵaýdy qalyptastyrý» uǵymdaryn engizetinin aıtty.
- Sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasy azamattary úshin soǵys ýaqytynda ózin-ózi qorǵaý quralymdaryna eriktiler retinde kirý múmkindigi kózdeledi, - dedi depýtat.
Zańdy qabyldaýdaǵy maqsat — eldiń qorǵanys qabiletin arttyrý, halyqtyń, aýmaqtyq qorǵanys obektileriniń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyn jumyldyrý, soǵys jaǵdaıy kezeńinde ári soǵys ýaqytynda qorǵaý.
Esterińizge sala ketsek, 29 maýsymda Senat spıkeri Máýlen Áshimbaevtyń tóraǵalyǵymen palata otyrysy ótti. Onda senatorlar qarjy naryǵyn damytý jáne tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý máseleleri týraly zańdy qarady.
Zań birinshi oqylymda maquldandy. Alaıda, talqylaý barysynda birqatar eskertý men usynys aıtyldy. Qarjy jáne bıýdjet komıteti zańnyń jekelegen baptaryn maquldamaýdy jáne jańa redaktsııasy men zańdy Májiliske qaıtarýdy usyndy. Osyǵan oraı, salystyrmaly kestege 24 túzetý engizildi.
− Eń aldymen, memlekettik organdardyń aqparattyq júıeleri men kredıttik bıýrolar arasynda merzimdi áskerı qyzmetke shaqyrý týraly aqparatty almasý máselesi bar. Osy túzetý aıasynda azamattyń merzimdi áskerı qyzmetke shaqyrylǵany týraly aqparat bolǵan jaǵdaıda ǵana bankke, jekelegen bank operatsııalaryn júrgizetin uıymǵa jáne mıkroqarjy uıymyna mundaı azamattarǵa nesıe berýge tyıym salynatyny naqtylanady, − dedi Senat depýtaty, Qarjy jáne bıýdjet komıtetiniń hatshysy Sergeı Karplıýk.
Ekinshiden, bank qupııasy men mıkronesıe berý qupııasy bar aqparatqa zańsyz qol jetkizý saldaryn joıý boıynsha shara qabyldaý merzimi naqtylandy. Bul úshin bankterge, keıbir bank operatsııalaryn júrgizetin uıymdarǵa jáne mıkroqarjy uıymdaryna klıentke jáne ýákiletti organǵa habarlaý, zańsyz áreketter men olardyń saldaryn joıý sharalaryn qabyldaıtyn naqty merzimdi belgileý usynyldy.
Úshinshiden, baılanys operatorlarynyń antıfrod (alaıaqtyqtyń aldyn alý) júıelerin qurýy úshin quqyqtyq negizder belgilendi. Usynylǵan túzetý aıasynda Ulttyq banktiń Antıfrod-ortalyǵynyń derekter bazasy men uıaly baılanys operatorlary bazalarynyń ıntegratsııasy reglamentteldi, almasýǵa jatatyn málimetter tizbesi aıqyndaldy, sondaı-aq alaıaqtyq belgileri bar qońyraý anyqtalǵan jaǵdaıda baılanys operatorlarynyń áreketteri naqtylandy.
Tórtinshiden, Qazaqstan Respýblıkasynyń rezıdenti bolyp sanalmaıtyn qarjy uıymynyń rezıdent emes bank holdıngi mártebesin alý sharttary naqtylandy.
Besinshiden, venchýrlik qorlardyń qyzmetine qatysty memlekettik retteýdiń maqsattary, mindetteri men qaǵıdattary aıqyndaldy. «Sottan tys bankrottyq rásimi» uǵymyna ózgerister enip, bul rásim qoldanylatyn adamdardyń toby anyqtaldy.
Sondaı-aq, úshinshi tulǵalardyń mindettemeleri boıynsha kepilgerler, kepil berýshiler men kepilzat ıeleri bolǵan boryshkerlerdiń kredıtorlar aldyndaǵy mindettemeleri toqtatylmaıtyny týraly ózgeris engizildi.
- Qaralǵan zań Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń tapsyrmalaryn iske asyrý maqsatymen ázirlengen. Qujat elimizdiń qarjy sektorynyń quqyqtyq rettelýin keshendi túrde jetildirýge arnalǵan aýqymdy túzetýler toptamasyn qamtıdy. Bul túzetýler bank sektoryndaǵy básekelestikti arttyrýdy jáne qundy qaǵazdar men saqtandyrý naryqtaryn odan ári damytýdy kózdeıdi. Sondaı-aq elimizge sheteldik bankterdi tartý úshin ruqsat berý talaptary ońtaılandyryldy. Tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaýdy jáne alaıaqtyqqa qarsy is-qımyldy kúsheıtýdi kózdeıtin normalar da qarastyryldy. Zańdy qaraý barysynda senatorlar azamattardyń quqyqtaryn qorǵaýdy kúsheıtýge jáne zań normalaryn jetildirýge arnalǵan usynystaryn da berdi, – deıdi Senat tóraǵasy Máýlen Áshimbaev.
Jalpy, osy zań arqyly múgedektigi bar adamdardyń quqyqtaryn qorǵaýdy kúsheıtý úshin bankter, mıkroqarjy jáne saqtandyrý uıymdary áleýmettik osal toptarǵa jatatyn azamattarǵa qyzmet kórsetý standarttaryn engizýge mindetteledi. Bul – ınklıýzıvti jáne ádiletti qoǵam qurý jolyndaǵy mańyzdy qadam. Ómirlik qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan azamattardy qorǵaý jónindegi normalar da aıryqsha mánge ıe.
Bankter men mıkroqarjy uıymdary tótenshe jaǵdaı saldarynan zardap shekkenderge jáne halyqtyń áleýmettik osal toptaryna qaryzdar boıynsha keıinge qaldyrýdy usynýǵa tıis. Sondaı-aq qaryzdaryn merziminen buryn ótegeni úshin turaqsyzdyq aıyby joıylady. Al, merzimdi qyzmettegi áskerı qyzmetshiler qaryz ala almaıdy. Mundaı aldyn alý sharasy armııadaǵy jarǵylyq emes qatynastardy odan ári joıýdy kózdeıdi.
Osyǵan baılanysty otyrysta senatorlar engizgen túzetýlermen zańdy Májiliske qaıtarý týraly sheshim qabyldandy.
Palata otyrysynda depýtattyq saýaldar da joldandy. Atap aıtqanda, Ernur Áıtkenov brýtsellezben aýyrǵan mal etiniń taralýyna alańdaýshylyq bildirdi. Osyndaı qaterdiń aldyn alý úshin senator vaktsınalar men qulaq belgilerin ortalyqtandyrylǵan satyp alýdy uıymdastyrýdy, sondaı-aq, brýtsellezge qarsy vaktsınalardy satyp alýdy qarjylandyrýdy qamtamasyz etýdi usyndy.
Al Murat Qadyrbek otandyq maqta ósirýshiler tap bolǵan problemalarǵa nazar aýdardy. Ol bul salada ádil básekelestikti qamtamasyz etý jáne barlyq taraptyń quqyqtaryn qorǵaýdy kózdeıtin birqatar naqty sharany atap ótti.
Talǵat Júnisov bolsa oqýshylardyń jazǵy demalysyn sapaly uıymdastyrýǵa kedergi keltiretin júıeli máselelerge toqtalyp, osyǵan baılanysty óz usynystaryn jetkizdi.
Sonymen qatar Amangeldi Tolamısov Qazaq ulttyq qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń stýdentterine tamaqqa ótemaqy tóleýdi toqtatýǵa qarsy boldy. Depýtattyń aıtýynsha, mundaı jaǵdaı halyqtyń áleýmettik osal toptaryna jatatyn otbasylardyń qyzdary úshin aıtarlyqtaı saldaryn tıgizýi múmkin.