Senat 2024 jyldyń naqtylanǵan bıýdjetin maquldady
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Senattyń jalpy otyrysynda «2024 – 2026 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet týraly» Zańyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańy maquldandy.
- 2024 jylǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjetti naqtylaý týraly zańy bıýdjettiń kelesi parametrlerine baılanysty ázirlendi. Birinshiden, respýblıkalyq bıýdjettiń kiristeri salyq túsimderin 3,1 trln teńgege azaıtýǵa jáne salyqqa jatpaıtyn túsimderdi 1,1 trln teńgege ulǵaıtýǵa baılanysty 2 trln teńgege azaıdy. Ekinshiden, ekonomıkanyń ósý qarqynyn tómendetý táýekelderi jaǵdaıynda óńirlik ósý deńgeıin ustap turý úshin, sondaı-aq, bıyl respýblıkalyq bıýdjettiń shuǵyl shyǵystaryn qarjylandyrýdy qamtamasyz etý úshin, Ulttyq qordan beriletin nysanaly transfert 2 trln teńgege ulǵaıtyldy, - dedi Qarjy mınıstri Mádı Takıev.
Osy ózgerister nátıjesinde respýblıkalyq bıýdjettiń parametrleri kelesideı qalyptasty. 2024 jylǵa arnalǵan túsimder 20,4 trln teńge deńgeıinde qarastyrylǵan. Kirister transfertterdi esepke almaǵanda, 14,1 trln teńge boldy.
- Osy jyly bıýdjet tapshylyǵy 3,7 trln teńge nemese jalpy ishki ónimge shaqqanda 2,7% deńgeıinde boljandy. Bıýdjet shyǵystary – 24,1 trln teńge. Bul kórsetkishter kepildik berilgen transfert, shyǵystardyń ósý qarqyny men bıýdjet tapshylyǵy boıynsha bıýdjettik qaǵıdalarǵa sáıkes keledi, - dedi mınıstr.
Sonymen qatar ol respýblıkalyq bıýdjet kiristeriniń 2024 jylǵa bekitilgen jospardan 2 trln teńgege deıin azaıtý máselesi boıynsha toqtaldy.
Salyq túsimderiniń tómendeýine kelesi faktorlar áser etti:
- birinshiden, «Teńiz Shevroıl» boıynsha Bolashaq keńeıtý jobasyn (BKJ) iske qosý merzimi 2025 jylǵa aýystyrýǵa baılanysty munaı óndirý kóleminiń 5,1 mln tonnaǵa tómendeýi. Bul shıki munaıǵa eksporttyq keden bajy boıynsha túsimderdiń 200 mlrd teńgege azaıýyna ákep soqty.
- ekinshiden, 2023 jylǵy 594 mlrd teńge somasynda boryshty qaıtarýǵa baılanysty qosymsha qun salyǵyn qaıtarýdyń ósýi. Byltyrmen salystyrǵanda, bıýdjetten qosymsha qun salyǵy 2,5 ese artyq qaıtaryldy.
- úshinshiden, respýblıkalyq bıýdjet túsimderiniń 216 mlrd teńgege tómendeýine úshinshi elderdiń ımport kóleminiń 6,4%-ǵa azaıýy áser etti.
- tórtinshiden, negizgi eksporttyq taýarlardyń álemdik baǵalary sııaqty syrtqy faktorlardyń turaqsyzdyǵy respýblıkalyq bıýdjettiń kiris bóligine teris áser etti. Bul úrdis jyl boıy birqatar metaldar boıynsha saqtalyp otyr.
Budan basqa, geosaıası jaǵdaıǵa baılanysty iri kompanııalardyń logıstıkalyq shyǵyndary ulǵaıdy. Tabystarynyń tómendeýine baılanysty salyq túsimderi shamamen 350 mlrd teńgege tómendedi.
Mınıstrdiń sózine qaraǵana, salyqqa jatpaıtyn tólemderdiń bekitilgen josparǵa qaraǵanda 1,1 trln teńgege ulǵaıýy «Samuryq-Qazynadan» shamamen 600 mlrd teńge somasynda, «Báıterekten» 126 mlrd teńge somasynda dıvıdendter boıynsha birjolǵy tólemderdiń túsýine, sondaı-aq memlekettik kásiporyndardyń taza tabysynyń shamamen 60 mlrd teńgege jospardy asyra oryndaýyna baılanysty boldy. Munymen qosa, bıylǵy 11 aıda salyq salasyndaǵy ári kedendik ákimshilendirý jáne olardy tsıfrlandyrý aıasynda shamamen 900 mlrd teńge somasynda qosymsha túsimder qamtamasyz etildi.
- Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq qorynan 2 trln teńgege nysanaly transfert tartý barlyq shuǵyl shyǵystardy, onyń ishinde memlekettiń áleýmettik mindettemelerin qarjylandyrýǵa múmkindik beredi, - dedi Qarjy mınıstri.
Budan buryn habarlanǵandaı, QR Premer-Mınıstriniń orynbasary – Ulttyq ekonomıka mınıstri Nurlan Baıbazarov 2024 jyly Ulttyq qordyń taza valıýtalyq aktıvteri qaı deńgeıge jetetinin aıtty.
QR Ulttyq bankiniń tóraǵasy Tımýr Súleımenov Ulttyq qordan bólinetin qarajat qazaqstandyq taýarlardyń kólemin arttyrýǵa, naqty jobalardy qarjylandyrýǵa baǵyttalýy kerek ekenin aıtty.