Seksenniń seńgirinen asqan ájeı shpagatqa qalaı otyrdy – nemeresiniń áńgimesi
Kámálbek Qaıyrǵazına 1938 jyly 3 maýsym kúni Samar aýdany Úlgilimalshy aýylynda týǵan. Es bilgeli beri Kókjota aýylynda turady.
«Ol ýaqytta zaman basqa. Mynaý erkektiń, anaý áıeldiń jumysy degen joq. Aýyr jumystan qashpaıtynbyz. Kezindegi «Jambyl» degen kolhozda eńbek ettim. Traktordan bastap, aýylǵa kelgen túgel derlik tehnıkany aıdap shyqtym. Eske alyp otyrsam, tek tuqym sepkishke ǵana otyrmaǵan shyǵarmyn», - deıdi ájeı.
Uzaq jyldyq eńbegi elenip, «Eńbek qyzyl tý» ordeniniń ıegeri atanǵan. Qudaı qosqan qosaǵynyń aty – Qalymbek. Ekeýi 3 ul tárbıelep ósirdi. Qazir sol atustarlarynan 8 nemere súıip otyr.
«Apamnyń emshilik qasıeti de bar. Biraq, ony eshqashan jurtqa jarııalap, syrtqa shyǵarǵan emes. Tek aýyl-aımaqtaǵy qoly synǵan, aıaǵy shyqqan, tobyǵy taıǵan, kóz tıgen, keıde aýrýhanadaǵy aq halattylar gıpspen qate orap bergen naýqastardy emdeıtin. Úıimizge sondaı kisiler jıi keletin edi. Balasyn ushyqtatyp alýǵa, joǵalǵan malyna, alystan jolǵa shyqqan jolaýshynyń amandyǵyna qumalaq ashtyratyndar kóp boldy. Kókpar oınap júrip bir jeri maıyp bolǵan, tóbeleste aıaq-qoly synǵan jigitter nemese attan qulaǵandar da esigimizdi qaǵatyn», - deıdi nemeresi Aıan Qalymbek.
Únemi qozǵalysta bolǵannan shyǵar Kámálbek áje áli de tyń. 70 jasyna deıin eshkimniń kómegin kútpeı dúkennen 25 keli qantty nemese undy úıge ózi kóterip ákelip júripti.
«Jún jýyp, ony sabap, odan keıin tútip, urshyq ıirip, toqyma toqyǵandy jaqsy kóretinmin. Qazir kózim nashar kóre bastaǵan soń, amal joq qoıdym. Tigin mashınasymen tikken talaı quraq kórpelerim qazir úıde tur. Osydan 9 jyl buryn (2014 jyly) bólmemdegi shkaftyń ústinde turǵan shabadandy alamyn dep tósekke shyǵyp, odan qulap, qolymdy syndyryp aldym. Týra sol kezde úıde eshkim joq edi. Nemereler sabaqta, otaǵasy mal sýaryp dalada júrgen. Shyntaqtan tómen jiligim mort synyp, saýsaqtarym keıin qaıyrylyp qalǵan ǵoı. Bosaǵaǵa súıenip, qolymdy keýdeme qatty qysyp turdym da, qaıyrylyp qalǵan 4 saýsaǵymdy bilekpen qosyp tartyp qaldym. Syrt etip ornyna tústi. Sosyn baryp telefondy alyp, ulyma habarlastym», - deıdi keıýana.
Aıan nemeresi – sýyryp salma aqyn. Oblystyq, respýblıkalyq aıtystarǵa qatysyp, júldeli oryndardy ıelenip júr. Qazir Óskemendegi «Ákeler mektebinde» dombyra páninen sabaq beredi. Onyń sóz ónerinde qanat qaǵýyna áje tárbıesi sep bolǵan.
«Tilim erte shyqty. 1-den asqan soń 14 jasyma deıin apamnyń qoınynda jattym. 3 jasymnan bastap neshe túrli taqpaqtar jattatyp, kitap oqytqyzatyn. Solardyń barlyǵy áli esimde», - deıdi nemeresi.
Kámálbek Qaıyrǵazınanyń týysqandary men aýyldastary kóp bile bermeıtin taǵy bir qyry bar. Ol – baý-baqsha isin jaqsy kóretindigi.
«Ózime qatty unaıdy. Qurma, órik, apelsın, lımon, shabdaly, júzim sekildi jemisterdiń súıekteri qolyma tússe, baqshanyń bir buryshyna ege salamyn. Sol tastaǵan dánder ósip shyqqanyn kórgende erekshe qýanamyn. Áli kúnge deıin jyl saıyn jaz ben kúzde úıdiń artynda ósip turǵan toshala, tańqýraı, qaraqat, raýaǵashtardy jınap alyp, tosap qaınatamyn. Biraq, ónerden óte alyspyn. Ómir boıy tek eńbekti janymyzǵa serik ettik», - deıdi zeınetker.
Endi Kámálbek ájeniń shpagatqa qalaı otyrǵany jaıly sóz eteıik. Bul oqıǵa 2021 jyly bolypty. Ol jaıly nemeresi áńgimelep berdi.
«Qarasha aıynyń orta sheninde apam ekeýmiz Astanaǵa baratyn boldyq. Taksı taýyp, kelisilgen ýaqytta «Toyota Alphard» kóligine otyrdyq. Júrgizýshi kólik ishin toltyryp sálemdeme jınap alǵan eken, apam ekeýmizden basqa eshkimdi almady. Dál sol kúni keshke qar aralas jańbyr jaýyp, kún raıy kúrt nasharlap ketti. Men kóliktiń aldyńǵy oryndyǵynda otyrmyn. Apam artqy oryndyqta kóldeneń jatyr. Bárinen buryn «apamnyń beli aýyrmaı baratyn boldy» dep qýanyp kelemin», - deıdi ol.
Pavlodarǵa jete bergende olar ájethanaǵa toqtaǵan. Biraq, ájeıdi túsireıin degende, esik ashylmaı qalypty.
«Avtomatty túrde ashylyp-jabylatyn esikti ishinen júrgizýshi, syrtynan men ıterip, tartqylap, julqyladyq. Qar aralas jańbyrdan muz bolyp qatyp qalypty. Kóliktiń tóbesi, artqy esikteri men terezeleri bir qabat muz astynda. Bolmaǵan soń júk salǵyshqa júgirdik. Júk salǵyshy da tas bolyp qalǵan. Kúshke salsaq syndyryp alatyn túrimiz bar. Endi ne isteımiz? Apam qalaı shyqpaq? Sol kezde júrgizýshi men otyrǵan aldyńǵy oryndyqty eńkeıtti. Sonyń ózinde dóńkıip, sandyq sekildi bolyp qaldy. «Áı, apam budan attaı almaıdy-aý» dep basqa amalyn izdep daǵdaryp tur edim. Aldyńǵy esik ashyq bolatyn. Bir ýaqytta apam sol aıaǵyn sozyp jiberdi de, oń aıaǵyn artyna qaldyryp, eńkeıtip jatqyzyp qoıǵan aldyńǵy oryndyqtyń betimen syrǵyp kele jatyr. Jyljyp-jyljyp tabaldyryqqa da sol aıaǵy tıdi áıteýir. Odan soń artynda qalǵan oń aıaǵyn jınap aldy da, asyqpaı eppen dalaǵa shyqty. Aýzym ashylyp qalypty. Taza shpagatqa otyryp shyqty. Áıtpese, attaı salatyn uzyn boıly kisi emes. Apam qaıtyp kelgenshe, ana qurǵyr esikti qansha julqylasaq ta asha almadyq. Otyrǵanda da dál sol ádisimen oń aıaǵyn birinshi kirgizip, sol aıaǵyn dalada qaldyryp, shpagatqa otyryp kirdi», - deıdi Aıan Qalymbek.
Onyń aıtýynsha, apasynyń minezi jumsaq, únemi sabyrly qalpynan tanbaıdy. Nemelerine árkez «Bireýdiń ala jibin attamańdar. Adam balasyna kesirlerińdi tıgizseńder, jamandyq mindetti túrde qaıtyp keledi» dep otyrady eken.
«Men apammen maqtanamyn, ony úlgi tutamyn. Habarlasyp, aqyl-keńes surap, jetken jetistikterimdi aıtamyn. Maǵan tileýles bolyp, jol nusqaıdy, baǵyt beredi. Qazynaly qarttarymyz aman bolsyn!» - deıdi nemeresi.
Foto: suhbat berýshiniń jeke qorynan