Saıramsý ańyzdary: Túrkistanda jańartylǵan týrıstik baǵyt tanystyryldy
Birikken Ulttar Uıymy Damý baǵdarlamasynyń (BUUDB) málimetinshe, Batys Tıan-Shan taýlarynyń biregeı tabıǵatyna negizdelgen baǵytty saıahattaýshy shamamen alty-segiz saǵatta júrip ótedi. Demek, marshrýtty tolyq aınalyp shyǵýdyń jalpy uzyndyǵy – shamamen 16 shaqyrym.
Búgingi tańda erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar (EQTA), atap aıtqanda ulttyq parkter ekologııalyq týrızmdi damytýda sheshýshi ról atqaryp otyr.
Qazaqstanda ormandardyń, taýlardyń, shólder men kólderdiń bıologııalyq alýantúrliligine baı 14 ulttyq park bar. Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń deregi boıynsha 2022 jyly elimizdiń ulttyq parkterine 2 mıllıonǵa jýyq týrıst kelgen, bul – 2021 jylmen salystyrǵanda 25 paıyzǵa joǵary.
BUUDB qoldaýymen Saıram-Ógem ulttyq parkinde ekotýrızmdi damytýǵa baǵyttalǵan josparly jumys júrgizilip otyr. Tabıǵı aýmaqtardaǵy týrıstik marshrýttar men soqpaqtardy jaılastyrý áýesqoı saıahattaýshylardyń qaýipsizdigin arttyryp, sonymen qatar rekreatsııalyq júktemeni birkelki bólýge múmkindik beredi.
Byltyr Saıram-Ógemge 68 350 adam, al 2023 jyldyń basynan beri 64 500 adam barǵan.
«Kóptegen jyl boıy BUUDB Qazaqstannyń turaqty damý maqsattaryna qol jetkizýge degen beıildiligin taıynbaı qoldap keledi. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń áleýetin arttyrý, ekologııalyq týrızmdi damytý, jergilikti qoǵamdastyqtardy qoldaý osy joldaǵy negizgi mindetterdiń biri bola otyryp, óńirlerdiń ekonomıkalyq jáne áleýmettik amandyǵynyń negizin quraıdy jáne bıoalýantúrlilik pen ekologııalyq júıelerdi saqtaýǵa oń áser etedi. Búginde BUUDB ulttyq áriptesterimen birge Qazaqstannyń EQTA-larynda ekologııalyq týrızmdi damytýǵa baǵyttalǵan birqatar bastamany júrgizip, jergilikti halyqty belsendi qoldaıdy jáne bıoalýantúrlilikti joǵaltýmen baılanysty táýekelderdi azaıtýǵa baǵyttalǵan keshendi sharalardy qabyldap keledi», - dep atap ótti Qazaqstandaǵy BUUDB Turaqty ókili Katarjına Vavernıa.
Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesi komıteti tóraǵasynyń orynbasary Danııar Turǵambaevtyń sózinshe, ekotýrızmdi turaqty damytý maqsatynda erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar salasyndaǵy zańnamalyq negizdi jetildirý boıynsha jumys júrgizilip jatyr.
«Ekotýrızm boıynsha 1993-2017 ulttyq standarty jańartyldy. Qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy paıdalaný úshin tólemaqy jınaýdyń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý men ulttyq parkterde sybaılas jemqorlyq táýekelderin azaıtý maqsatynda baqylaý-ótkizý pýnktterin avtomattandyrý boıynsha jumystar júrgiziledi. Baqylaý-ótkizý pýnktilerin avtomattandyrý jónindegi pılottyq jobalar «Kólsaı kólderi» men Іle-Alataý ulttyq parkterinde iske asyrylyp jatyr. Sharyn men Altynemel ulttyq parkterinde Sharyn shatqaly men Aıǵaıqumdaǵy tanymal marshrýttar jaılastyryldy. Ulttyq parkterdiń kópshiligi kelýshilerge kirý bıletterin onlaın satyp alý múmkindigin qamtamasyz etý úshin bankterdiń tólem qyzmetterine qosylǵan», - dedi ol.
Aıta keteıik, BUUDB qoldaýymen týrıstik marshrýttar Qatonqaraǵaı ulttyq parki men «Kólsaı kólderi» ulttyq parkinde de jańartylǵan. Sondaı-aq, turaqty týrızmdi damytý bóliginde BUUDB tarapynan Saıram-Ógem ulttyq parkiniń tabıǵı nysandary týraly egjeı-tegjeıli aqparatty qamtıtyn vırtýaldy týr iske qosylǵan. Vırtýaldy týrlar barlyǵy elimizdiń bes EQTA-synda – Batys Altaı qoryǵy men Qatonqaraǵaı, Saıram-Ógem, Tarbaǵataı jáne «Kólsaı kólderi» ulttyq parkterinde engizilgen.
Sońǵy 14 jyl ishinde BUUDB qoldaýymen segiz jańa erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaq qurylyp, qoldanystaǵy úsh erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtyń aýmaǵy keńeıtildi. «Aqjaıyq», «Altyn Dala», «Іle-Balqash» tabıǵı rezervattary men «Buırataý», «Jońǵar Alataý» jáne «Tarbaǵataı» ulttyq parkteri paıda boldy. Qazaqstanda alǵash ret 2,9 mln ga alqapta «Qapshaǵaı-Balqash» jáne «Yrǵyz-Torǵaı-Jylanshyq» ekologııalyq dálizderi quryldy.
Budan bólek BUUDB qyzmeti sheńberinde jalpy bilim beretin mektepterde qosymsha ekologııalyq bilim berý baǵdarlamasyn engizýge erekshe nazar aýdarylyp, jergilikti turǵyndarmen jumys júrgiziledi jáne bıznestiń turaqty túrlerin damytý jolynda aýyl kásipkerlerin qoldaý júzege asyrylady. BUUDB qoldaýymen «Eko-Damý» nesıeleý baǵdarlamasy aıasynda jalpy somasy 227 mln teńge mólsherinde 39 bıznes-joba qarjylandyryldy.
