Saýytbek Abdrahmanov: Qazaq úshin azdyń bireýi — Ábish
ASTANA. KAZINFORM — Astana qalasy Tilderdi damytý jáne arhıv isi basqarmasynyń qoldaýymen Qazaqstan Jazýshylar odaǵy Astana fılıaly «Qalamger ustahanasy» jobasy aıasynda belgili ádebıettanýshy, QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Saýytbek Abdrahmanovtyń «Ábish álemi» atty dárisi ótti.
Sóz basynda ádebıettanýshy ǵalym Saýytbek Abdrahmanov óziniń Ábish Kekilbaev taqyrybyna qalaı kelgeni, ómir joldarynyń qalaı toqaılasqany týraly baıandady. Sonymen birge, kópshilikke Ábish Kekilbaevtyń uly oıshyldyǵyn tolǵaǵan «Abyz Ábish» eńbeginiń qalaı jazylǵany jaıynda syr shertip, jazýdaǵy, izdený jolyndaǵy ádis-tásilderimen bólisti. Jazýshynyń asyl almastaı alýan qyry jan-jaqty zerdelengen bul kitapta Ábish Kekilbaevtyń álemdik aýqymdaǵy asqan oıshyldyǵy, qaıtalanbas darynynyń mádenıettanýshylyq, ónertanýshylyq, saıasattanýshylyq, tarıhshylyq, ádebıettanýshylyq sıpattary aıqara ashylǵan.
— Qaı halyqta da maqtan tutatyn tulǵalar bolady. Ulttyń óz ishinde ardaq tutatyn adamdar az emes. Biraq, halyqtyń ózge dúnıege, álemge mańdaı etip ustaıtyn tulǵalary kóp bolmaıdy. Sol qazaq úshin azdyń bireýi - Ábish. «Ábish álemi» atty dáristiń aýqymy óte keń, baıtaq álem, ony dál qazir tutas qamtyp aıtý qıyn. Sondyqtan búgin Ábish talantynyń negizgi bir qyryna ǵana toqtalaıyq. Ol qyry buryn kóp sóz etilmegen, arnaıy zerttelmegen mádenıettanýshylyq salasy. Buny keń aýqymda, anyq, týra túsiný úshin «Kekilbaev kýltýrologııasy» dep qaraǵanymyz durys. Kekilbaevtyń aıtqanyn qarapaıym tilmen túsindirsek, qudaı jaratqannyń bári tabıǵat, adam jaratqannyń bári mádenıetke jatady. Taǵy bir qyrynan túıindep aıtasaq mádenıet degenimiz ómir súrý óneri dep te túsindiredi, — dedi Saýytbek Abdrahmanov.
Sonymen birge ǵalym Kekilbaevtyń kenen oıshyldyǵyn, taý tulǵaly dara talantyn baıan etip, qyzyqty dálel-dáıekter keltirip, estelikter aıtty.
— 2003 jyly «Mádenı mura» memlekettik baǵdarlamasynyń aıasynda 100 tomdyq «Álem ádebıeti» serııasyn jasaqtaýǵa kirisetin boldyq. Ábish aǵamen aqyldasyp, aldynan ótip alaıyq dep, jazýshy Álibek Asqarov ekeýmiz úıine bardyq. Sonda Ábekeń aınalasy úsh saǵattyń ishinde ejelgi zamandardan búgingi kúnge deıingi ádebıettiń bar asylyn aǵyl-tegil aqtaryp ótti. Qaı zamanda, qaı qoǵamda qandaı tizginúzdi týyndylar dúnıege keldi, 100 tomdyq tizimge kirgizýge kimderdiń shyǵarmalary laıyqty, olardyń qaısylary buǵan deıin aýdarylǵan, aýdarylsa qalaı aýdarylǵan, degen sııaqty qat-qabat máselelerdiń bárin dáýiri, aǵymdary, janrlary, avtorlary, elderi boıynsha jipke tizip, aıtyp shyqty. Sol joly 100-den astam shyǵarmany atap berdi. «Býnındi bólip-jarmaı Qalıhanǵa tutas berý kerek. «Soǵys jáne beıbitshilikti» Tólen, «Tynyq Dondy» Dýlat ústinen qaıta qaraǵany jón, solardyń oń jambasyna keledi» degen sııaqty naqtylap ta kórsetti. Álemdegi bylaıǵy jurt asa joǵary baǵalap, tipti Nobeldi berse de qazaq oqyrmanynyń dúnıetanymy, dili qabyldaı qoımaıtyn kitaptardy aýdarýdan bas tartýdy da usyndy. Demek, aǵamyz búkil álem ádebıetin jańǵaqtaı shaǵady. Adamzat ardaqtaıtyn kórkem shyǵarmalardyń bárin oqyǵan. Ózeginen ótkizgen, — dedi ádebıettanýshy ǵalym Saýytbek Abdrahmanov.
Eske sala keteıik, buǵan deıin Talasbek Ásemqulovtyń «Taltús» romany túrik tilinde jaryq kórgeni týraly jazǵan edik.