Sarapshy: Balqashtyń jaǵdaıy Qytaı men Qazaqstannyń áreketine baılanysty
Almatyda Ortalyq Azııanyń 10 elinen, irgeles memleket ókilderi qatysqan eki kúndik óńirlik keńes ótýde. Munda transshekaralyq ózender resýrstaryn basqarý jónindegi máseleler talqylanady.
«Araldyń joıylýy sııaqty álemdik masshtabtaǵy apattarǵa kýá boldyq. Sońǵy 30 jylda Ortalyq Azııa óńirinde ornalasqan elder tuşy sýdyń jetispeýshiligi men onyń sapasynyń tómendeýin sezindi. Munyń sebebi múddeli taraptardyń arasynda kelisimniń joqtyǵy. Balqashtyń háli óte múshkil. Bul keńes zamanynan aıtylyp keledi. Zertteýler nátıjesinde kól sýynyń deńgeıi 134 metr bolǵanda ǵana ony saqtaýǵa bolatyny rastalǵan. Sonda onyń ekologııalyq júıesi qalypqa túsip, onjyldyqtarǵa ǵana emes, júzjyldyqtarǵa deıin saqtalýy múmkin»,-dedi Igor Kovalenko.
Sondaı-aq sarapshy Balqashqa shekaralyq ózender kelip quıatyndyǵyn, onyń ishinde Іle ózeniniń mańyzyn atap ótti. Onyń 70% Qytaı Halyq Respýblıkasynyń terrıtorııasynda jatyr. Sońǵy kezde áleýmettik jelilerde taraǵan, qazaqstandyqtardyń Balqashtyń jaǵdaıyna Qytaıdy kinálaýy jóninde ol óz pikirin bildirdi.
«Qazaqstan terrıtorııasynda kól sýynyń 30 % ǵana jınalady. Sondyqtan Balqashtyń taǵdyry eki elge de táýeldi. Ózender resýrsyn qorǵaý týraly kelisimdi Qytaımen 2002 jyly jasaǵanbyz. Qytaı bizdiń sýymyzdy qorshap alyp, bizge bermeı qoıady deý qate túsinik. Qytaı ekonomıkasy jaǵynan qarqyndy damyp kele jatqan álemdegi ekinshi memleket. Birinshisi atanýyna da múmkin, soǵan saı ondaǵy ekologııalyq túsinikter de almasady. Qytaıda ekologııa mınıstrligi paıda bolǵaly beri alǵash ret ekolog basshylyqqa keldi. Munyń ózi biraz ózgeris ákeledi. Áıtpese Qytaıdyń tabıǵı resýrstarmen kún kórýi jaqsylyqpen aıaqtalmaǵan bolar edi. Qazir kóp elderde qorshaǵan ortany qorǵaý túsinigi qalyptasyp keledi»,-dedi Igor Kovalenko.
Sondaı-aq ol transshekaralyq ózender qaı memlekettiń aýmaǵynda aǵyp jatsa sol elmen basqarylýy kerektigin aıtty. Qazir eki tarap arasynda sý bólisý jumystary júrgizilip jatyr. Mundaǵy Qazaqstannyń ustanymy - Balqashty saqtap qalý úshin ondaǵy sýdyń deńgeıin qajetti mólsherge kóterý.
