Sangadjı Tarbaev: Eki halyqtyń, eki jurttyń da balasymyn
- Eń aldymen ózińizdiń búgingi jumysyńyz týraly aıtsańyz? Qazaqstanǵa qandaı maqsattar jetelep keldi?
- Astana qalasynda 19 mamyrda aralas jekpe-jekten Fight Nights Global kompanııasynyń alǵashqy týrnıri ótedi. Bizdiń kelgen maqsatymyz da osy - týrnırdiń jumysyn uıymdastyrý. Áriptesim ári dosym Kamıl Gadjıevpen, baýyrymyz Gadjı Gadjıevpen birlesip, biz Qazaqstanda aralas jekpe-jek boıynsha alǵash ret týrnır ótkizsek dep sheshtik. Bul 65-shi mereıtoılyq týrnır. Jalpy osyndaı aıtýly dodany Qazaqstanda ótkizsek dep biraz armandaǵan edik. Endi mine, ol oryndalatyn tárizdi.
-Aralas jekpe-jektiń jetistigi nede? Jalpy jurtshylyqty sporttyń osy túri nesimen qyzyqtyrady?
- Meniń oıymsha, bul kórermen úshin tartymdylyǵy jaǵynan jekpe-jek óneriniń damyǵan túri. Burynyraqta bundaı ónerden sportta tek boks qana edi, onda boksshylar sharshy alańǵa shyǵyp, tek eki qolymen ǵana judyryqtasatyn. Sosyn qolymen qatar aıaqty da sermeıtin kıkboksıng paıda boldy, al endi mine, jekpe-jekte kúresýge de ruqsat berilip otyr. Saıysta osy úsh nárseniń bárin qoldaný sózsiz bul jekpe-jektiń tanymaldylyǵyn tez arada arttyrdy, tartymdylyǵy men qyzyǵýshylyq ta joǵarylady.
- Sizdi kóbinese jurt belgili telejúrgizýshi, KVN sańlaǵy dep biledi. Endi Fight Nights Global promoýterlik kompanııasynyń prodıýseri ekenińizdi de bilip jatyrmyz. Siz ózińizdi áli tappaı júrgen joqsyz ba, álde bárine de qyzyǵatyn jan-jaqty adamsyz ba?
- Meniń ómirimde úsh negizgi baǵyt bar, bular - televıdenıe, sport jáne qoǵamdyq sala. Meniń oıymsha, osy úsh baǵytty da tıimdi ári tabysty etip biriktirýge bolady, olar eshqashan bir-birine qaıshy kelmeıdi. Sosyn meniń osy úsh baǵytqa degen qyzyǵýshylyǵym da erekshe. Tipti osylardyń árqaısysynda da belgili bir jetistikterge jetken adammyn desem, ol artyq aıtqandyq emes. Men muny maqtan tutamyn ári ol jetistikterimdi damyta túskim de keledi.
Degenmen, televıdenıe salasy túsinikti, men KVN-da júrip óstim, ómir boıy KVN-da oınadym. Budan soń biz kompanııa quryp, sol arqyly oıyn-saýyq sıpatyndaǵy baǵdarlamalardy, telejobalardy jasaýǵa kirisken bolatynbyz. Sportqa da kezdeısoq kelgen joqpyn, bala kúnimnen aınalysamyn. Otbasymyzdyń ózi sportqa jaqyn jandar boldy. Jastaıymnan jekpe-jek sportyn tańdadym, bir kezderi tipti taekvandodan qara belbeý ıegeri atanǵan edim. Al 11-synypty bitirgennen soń bazalyq bilim alý kerek boldy, sosyn shyǵarmashylyqpen de, sportpen de áýestendim.
Ýnıversıtetti aıaqtaǵannan soń meniń sport álemine qaıta oralǵym keldi. Áıteýir udaıy tartyp turatyn. Árıne, ol kezde endi kásibı sportshy retinde sportqa qaıta oralý tym kesh edi. Degenmen, osyndaı deńgeıde sharalar uıymdastyrý men úshin eń ońtaıly dúnıe bolatyn. Qudaıǵa shúkir, Batý Hasıkov, Kamıl Gadjıev sekildi azamattarmen jolyqtym. Olar sport jaǵynan myqty bolsa, meniń televıdenıe jaǵynan, uıymdastyrýshylyq turǵysynan bilimim barshylyq. Osyndaı bilim men bilikti ushtastyra otyryp, biz Fight Nights Global kompanııasyn qurdyq.
Qoǵamdyq jumystarǵa kelsek, men birneshe qoǵamdyq uıymdar qurǵanmyn. Reseıdiń Qoǵamdyq palatasynyń múshesimin, bolashaqqa ınvestıtsııa retinde qarastyrylatyn jastar saıasatymen aınalysamyn. Meniń oıymsha, qoǵamdyq qyzmet erte me kesh pe, áıteýir óziniń jemisin beredi.
- Sizde qazaqtyń qany bar. Bilýimizshe, qazaqqa jıensiz, anańyz - qazaq. Boıyńyzdaǵy qandaı qasıet qazaqqa tán der edińiz?
- Iá, men muny ylǵı aıtyp júrmin. Eger kóshpendiler mádenıeti turǵysynan kelsek, qalmaq pen qazaq negizinde bir-birine óte jaqyn halyq. Áıtse de mádenı qyrlary arasynda aıyrmashylyǵy da joq emes. Qazaqtar - túrkitildes, qalmaqtar - mońǵoltildiler tobyna jatady. Sosyn qazaq - musylman, qalmaq - býddıster. Negizgi aıyrmashylyq ta osy ekeýi ǵana. Solaı bola tura, negizinen qoǵamdaǵy ózara baılanysymyz, turmysymyz boıynsha bir-birine óte jaqyn halyq. Sondyqtan da men óz boıymnan qazaqtyń da, qalmaqtyń da qanyn sezemin. Ákem - qalmaq, sondyqtan da ózimdi qalmaq sanaımyn. Alaıda naǵashylarymdy ekinshi jurtym sanap, Qazaqstandy ózimniń ekinshi otanym retinde qurmetteımin. Óıtkeni, Qazaqstanǵa qurmet - bul eń birinshi kezekte anama qurmet. Men osyndaı qurmettiń arqasynda qazaq mádenıetin zerttep, bilip, oǵan qyzyǵamyn, barlyq jerde de, barlyq deńgeıde de qazaqtarmen baılanysýǵa talpynamyn. Osy turǵydan alǵanda qazaqtyń qany men úshin jat emes, kerisinshe bul meniń tańdaýym, meniń ómirim. Men úshin bul boıyma bitken tabıǵı nárse. Keıde bireýler «sen qazaqsyń ba, qalmaqsyń ba» dep surap ta jatady. Shynyn aıtsam, ol ekeýiniń arasyn bólip aıtatyndaı másele eshqashan da týǵan emes. Men eki halyqtyń, eki jurttyń da balasymyn.
- Siz Qazaqstanda qandaı da bir jobalar jasaý jóninde oılap júrsiz be? Televıdenıe nemese sport salasynda? Bolashaqta qandaı jobalardy júzege asyrǵyńyz keledi?
- Joǵaryda aıtqanymdaı, biz sport baǵytyndaǵy jobany júrgizip kelemiz. Alǵashqy týrnır Astanada 19 mamyrda ótedi dep josparlanǵan bolatyn. Osy alǵashqy jarysty sátti ótkizsek, onda Qazaqstanda turaqty negizde jarystar ótkizsek, olardy dástúrge aınaldyrsaq degen oıymyz bar. Shynymen nege istemeske?
Máselen, Reseıde osyndaı týrnırler negizinde tutastaı ındýstrııalar damyǵan. Bularǵa sport akademııalaryn da, áýesqoılar sportyn da, sporttyq medıtsınany da, buqaralyq sport úshin telearnalarda nasıhattalatyn sporttyq ónimderdi de, azyqtardy da jatqyzýǵa bolady. Al televıdenıe turǵysynan kelsek, meniń dostarym da tanystarym da kóp. Qazaq KVN-shylary Nurlan Qoıanbaev, Daýt Shaıhıslamov, Nurtas Adambaev bárimen de jaqsy tanyspyz. Aralas-quralastyǵymyz da joq emes. Olarmen áńgime bolǵanda ylǵı birdeńe isteý kerek edi deımiz, biraq áli qolǵa eshteńe alǵan emespiz. Erte me kesh pe áıteýir birlesken joba dúnıege keledi dep oılaımyn.
- Ulyńyzdyń aty Tımýdjın eken. Mundaı esimdi ıelengen ulyńyzdyń boıynan qandaı qasıetterdi kórgińiz keledi?
- Birinshiden, bul esimniń tarıhyn kópshilik bile bermeıdi. Árıne Qazaqstandy aıtpaımyn, óıtkeni qazaq elinde bundaı atqa erekshe qaraıdy. Tipti, Qazaqstanda kimnen surasań da ol attyń qaıdan shyqqanyn jaqsy biledi. Al Reseıde, ókinishke qaraı, bul baǵytta bilimdiler az. Men balama osy Tımýdjın atyn qoıǵan kezde, eń birinshi kezekte onyń boıyna aldyǵa qoıǵan maqsattary bala kúninen qalyptassa dep oıladym. Óıtkeni, Shyńǵyshan álemge áıgili bıleýshi retinde tanylmaı turyp, aldymen Tımýdjın bolyp dúnıege kelgen. Shyńǵys sekildi áıgili han bolý úshin oǵan ómirde óte úlken ister atqaryp, durys ister jasaýy kerek boldy. Sol isteri arqyly adamdar ony moıyndap qana qoımaı, qurmet tutýy kerek, ol óziniń ákesiniń, óz halqynyń laıyqty uly retinde qoshemetke bólenýi tıis.
Jalpylama alsaq, men balaǵa jastaıynan úlken mán berip, olardyń qaı jolmen jetistikke jete alatynyn, nege beıimdiligin erte bastan baıqaý kerek dep sanaımyn. Ózim de osyndaı joldan ótkenmin, bala kúnimde skrıpkada oınadym, taekvondomen aınalystym, KVN-ǵa shyqtym, osyndaı men qyzyqqan nárseniń bárin ata-anam qoldady, maǵan jaǵdaı jasady. Sondyqtan da, balaǵa barynsha nazar aýdaryp, olardyń damýyna qajet kezinde ómirlik tájirıbeni eksheı otyryp, basymdyqtardy durys tańdaı bilý kerek. Ulym óskende osy aqylmen júredi dep senemin.
- Suhbatyńyzǵa raqmet, qyzmetińizde Sizge jemis tileımiz!