Sal aýrýyna shaldyqqan sportshy qol kúrespen aınalysyp, álemdik dodalarda top jaryp júr
ÓSKEMEN. KAZINFORM – Shyǵys Qazaqstan oblysy Rıdder qalasynda turatyn Danııar Aýdanbek ómir esigin ashqanda tserebraldy sal aýrýy dıagnozy qoıylǵan. Taǵdyrdyń synaǵyna saǵyn syndyrmaǵan ol qol kúrespen aınalysyp, birneshe dúrkin álem chempıony atandy. Kazinform tilshisi jýyqta 25 jastaǵy parasportshyny áńgimege tartyp kórdi.
— Qol kúreske qyzyǵýshylyǵyńyz qalaı oıandy?
— Rıdderdegi «Shańyraq» mektebiniń túlegimin. Sol jerde qol kúres úıirmesi bar. Dene shynyqtyrýdan sabaq beretin Ádiljan aǵa sonda jattyqtyrýshy edi. Sol kisi shaqyrdy. Ol kezde 6-shy synyptamyn. Armrestlıng álippesin oqyp, tehnıkasyn úırenip alǵansha biraz ýaqyt ketti. Іri jarystarǵa 10-shy synyp oqyp júrgende shyǵa bastadym. Oblystyq chempıonattar ótip jatty. Keıde júldege iliktim, keıde jolym bolmady. Al 2017 jyly Polshaǵa Álem kýbogine jol tarttyq. Ol básekede júldeger atandym. Arada jyl ótkende ózimniń alǵashqy Álem chempıonatyma bardym. Kil myqtylar Túrkııanyń Antalıa qalasyna jınaldy.
— Qobaljý bolǵan shyǵar?
— Árıne. Ókinishke qaraı, ol kezde medal buıyrmaı qaldy. 55 kelige deıingi salmaqta óner kórsettim. Armrestlıngte múmkindigi shekteýli jandar arasynda bólinetin sanattar bar. Men aıaq aqaýy boıynsha baq synastym. Odan bólek, kórý qabileti tómen jáne estý qabileti nashar sportshylar bolyp bólinedi. Osyndaı úsh kategorııa bar.
Sátsizdikke qaramastan taýymdy shaqpaı, berilmeı jattyǵýdy jalǵastyra berdim. Sonyń nátıjesinde áıteýir 2021 jyly tuńǵysh ret Álem chempıony atandym. Taǵy da Antalıada ótken dodada altyn buıyryp, 15 adamnyń ishinen úzdik shyqtym. Jalpy jarysta 40-qa jýyq memleketten parasportshylar kelip qatysty. Adamnyń daıyndyǵyna baılanysty yńǵaısyz nemese qıyn qarsylastary bolady. Biraq namysqa tyrysyp, tek birinshi oryn alamyn dep barǵanmyn. Qudaıǵa shúkir, maqsatyma jettim.
Túrkııa tórinde elimniń Ánurany shyrqalqanda júregim eljirep, kóńilim bosady. 2018-shi jyly bolǵan sátsizdiktiń esesi osylaı qaıtty.
— Halyqaralyq dárejedegi sport sheberi ataǵyn qaı jyly aldyńyz?
— Álem chempıony atanǵan soń túrli halyqaralyq jáne qurlyqtyq jarystarda úzdik boldym. Norvegııa elindegi Álem kýbogine qatysyp, 55 kelige deıingi salmaqta jeńis tuǵyrynan kórindim. Álemdik arenada Túrkııa, Grýzııa elderiniń ókilderi negizgi qarsylastarym boldy. Olardyń daıyndyǵy árkez tyńǵylyqty.
Halyqaralyq dárejedegi sport sheberi ataǵyn 2019 jyldyń naýryzynda aldym. Barlyǵy Qazaqstan birinshiligin bes ret, Azııa chempıonatyn tórt márte utyp, Álem chempıonatynda eki ret top jardym. Osynyń bári ońaılyqpen kelmedi, árıne. Jattyǵýlardan bólek, salmaq ustap turý, keıin dıeta saqtaý degen bar. Іri básekelerdiń birinde 63-ten 55 kelige salmaq túsirdim. Bul ońaı sharýa emes. Azııa men Álem chempıonatynda naqty bir salmaqtarǵa lıtsenzııa beriledi. Soǵan ıkemdelseń ǵana, jarysqa bara alasyń.
— Salmaq tastaý barysyn aıta ketseńiz…
— Úsh jyl kóleminde 63-64 keliden 8-9 kelideı túsirip keldim. Bir jyldary 10 keli, eń azy 6 keliden arylýǵa týra keldi. Sol kezde qatań dıeta saqtaımyz. Gazdalǵan sýsyn, makaron, táttiler degendi múlde umytamyz. Mundaıda sýǵa qaınatylǵan qaraqumyq, taýyq eti, kúrish jep, lımon qosylǵan shaı ishýge kóshemiz. Bastapqyda qatty qınala qoımaǵan edim, sońǵy kezderi salmaq túspeı sharshatty. Negizi sý kóp ishý kerek.
Dıetany iri jarys aldynda bir aı buryn bastaımyz. Azannan keshki saǵat 18:00–den keıin tamaq degendi umytasyń. Kúndelikti jattyǵýdy Rıdderdegi sport modýlinde jasasaq oqý-jattyǵý jıyndary kóbinde Shyǵys Qazaqstan sheńberinde ótedi. Máselen, Ulan aýdanyna qarasty Prıvolnoe aýylyna birneshe ret baryp qaıttym. Ol jerde bilikti bapker Erlan Ýálıev baptaıtyn qol kúres sheberlerimen birge jattyǵamyn. Qalǵan ýaqytta yńǵaıyna qaraı Óskemen men Rıdderdiń eki ortasynda júremin.
— Jarys aldynda qorqynysh sezimi bola ma?
— Tájirıbesi mol sportshynyń ózi saıys aldynda qobaljıdy, keıbiri júreksinedi. Bul qalypty jaǵdaı. Biraq men qorqynysh ataýlyny túbegeıli joıǵan durys dep esepteımin. Sonda nátıje bolady.
— Shyǵys Qazaqstandaǵy armrestlıng deńgeıine qandaı baǵa beresiz?
— Oblysta bul sport túri qarqyndy damyp keledi. El kóleminde shyǵysqazaqstandyq sportshylardyń shoqtyǵy bıik. Shardara men bizdiń oblys alma-kezek kósh bastaıdy dep senimmen aıta alamyn.
Qýanyshyma oraı, osy ýaqytqa deıin jarystar men jattyǵýlarda aýyr jaraqat almadym. Áıtpese, oqys qımyl jasap, opyq jegender joq emes. Máselen, qarsylasyn birneshe sekýndta jeńip úırengen adam men qara kúsh ıesi jolyqsa, dárigerlerdiń jaqyn jerde júrgenderi durys. Biriniń shyntaǵy taıyp, súıegi synyp ketýi múmkin. Jalpy, qol kúreste joǵary tartý jáne ishke qaraı enip baryp jyǵýǵa bolady. Sportshylar ózara muny «verh» jáne «krıýk» deıdi. Joǵary tartyp kúresý arqyly jaraqattan qashýǵa bolady.
— Áńgimeńizge kóp rahmet!
Eske salsaq, byltyr batysqazaqstandyq sportshy qol kúresinen Álem chempıony atanǵan bolatyn.