Safýra Temýrbaeva: Ustazdyń basty mindeti – sapaly bilim, sanaly tárbıe berý
«Óziniń ýaqytyn aıamaıtyn, ózgeniń baqytyn aıalaıtyn» ustazdyq jolyn tańdaǵan ulaǵatty ustaz QazAqparat tilshisine óz mamandyǵy týraly maqtanyshpen aıtyp berdi.
– Safýra Sálimbaıqyzy aldymen ózińizdi tanystyryp ótseńiz ?
– Men 1976 jyly 26 jeltoqsanda Ońtústik Qazaqstan oblysy, Kentaý qalasy, Aşysaı kenishinde dúnıege keldim. Aşysaı kenishindegi №7 J.Jabaev atyndaǵy mektepti 1993 jyly bitirip, 1997 jyly Abaı atyndaǵy Almaty Memlekettik ýnıversıtetiniń fılologııa fakýltetin qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi mamandyǵy boıynsha támamdaǵanmyn. Alǵash eńbek jolymdy stýdent kezimnen 1996 jyly Almaty qalasy M.Áýezov atyndaǵy №128 jalpy bilim beretin orta mektepten bastadym. Qazir Almaty qalasy Bilim basqarmasy «M. Maqataev atyndaǵy № 140 gımnazııa» kommýnaldyq memlekettik mekemesinde qazaq tili men ádebıeti páninen sabaq berem. Jalpy pedagogıkalyq eńbek ótilim – 25 jyl, onyń ishinde dırektordyń oqý isi jónindegi orynbasary qyzmetindegi eńbek ótilim – 10 jyl.
– Pedagog mamandyǵyn nelikten tańdadyńyz ?
– Mamandyq tańdaýǵa baılanysty árkim ártúrli pikir aıtady. Men bala jastan ustaz bolýdy armandaıtynmyn. Ata-anam da maǵan únemi «Sen ustaz bolasyń!» deıtin. Qaı jerde bolmaıyn, ózimmen qatarlas balalar: «Oıyn oınaıyq!» dese, men: «Apaı, aǵaı!» bolyp oınaıyq, sabaq ótkizeıik!» deıtinmin.Ustazdarymnyń áreketin qaıtalap, ózimmen qatarlas qurbylaryma sabaq úırete bastaıtynmyn. Kún sanap ustazdyq mamandyqqa degen qyzyǵýshylyǵym arta bastady.
– Qazaq tili men ádebıeti pánin tańdaýyńyzdyń sebebi ne ?
– Jastaıymnan ádebıetke qushtar bolyp óstim. Sheshendik ónerge, danalyq aforızmder men bılerdiń naqyl sózderine, qazaqtyń maqal-mátelderine jaqyn bolatynymdaı-aq bar edi. Óıtkeni anam men ákem shaı ústinde jaı sóılesip otyrsa da, Qazybek, Áıteke, Tóle bılerdiń qanatty sózderimen qııýyn kelistirip sóılegende eldi aýzyna qaratatyn, tapqyrlyqtary kim-kimdi bolmasyn tamsandyrmaı qoımaıtyn. Eń súıikti pánim –gýmanıtarlyq baǵyttaǵy pánder bolǵandyqtan, sol sabaqtarǵa erekshe qulshynyspen qatysatynmyn. Ádebıetten shyǵarma ne oıtolǵaý jazýǵa tapsyrma berilse, ony birden oryndap, ustazdarym men synyptastarymnyń aldynda daýystap oqyp berýge asyǵatynmyn.
Altyn uıa mektebimniń mereıin asqaqtatyp, qazaq tili men ádebıeti pánderi boıynsha qalalyq, tipti respýblıkalyq baıqaýlarda baq synap, júldeli oryndar ıemdenip júrdim. Birtindep óleń jazýǵa degen qushartylyǵym oıana bastady. Meniń ustaz bolýyma septigin tıgizgen ózime sabaq bergen ustazdarym desem ábden bolady. Osy oraıda, gýmanıtarlyq pánderden sabaq bergen ustazdarym Fatıma apaı, Saǵat apaıdy erekshe atap ótkim keledi. Olardyń ustazdyq joldaǵy ustanymy men ustazdyq bolmystary meni qatty tańdandyratyn.
– Ustaz degen uly mamandyqtyń bedelin túsirmeý úshin ne isteý kerek dep oılaısyz ?
– Ustazdyq - mamandyq ataýlynyń kıelisi. Onyń kıeli ekenin uqpaǵandar ǵana bedelin túsiredi. Ustaz degen atqa laıyq ár maman onyń kıesin uǵady, eshqashan bedelin túsirmeýge tyrysady. Ustaz degen ardaqty atty alyp júrý úshin abyroıly is jasap, adaldyqty tý etý kerek. Eń aldymen, ustazdyń basty mindeti – sapaly bilim, sanaly tárbıe berý. Osy jolda qaltqysyz eńbek etip, shyǵarmashylyq izdeniste júrgen muǵalim ǵana jeńisterge jol bastaıdy. Men pedagog mártebesin arttyrý jolynda tynbaı eńbektenetin, naǵyz ustazǵa tán qasıetterge ıe barsha áriptesterimmen maqtanamyn.
– Bilim berý - jańalyqty, ınnovatsııany qajet etedi. Sabaq berýde ózińizge ǵana tán erekshelikter bar ma ?
– Iá, qazirgi tańda bilim berý júıesi jańashyldyqty, ınnovatsııany qajet etedi. Osy oraıda, ár ustaz jańashyldyqtyń kóshinen qalmaı, ózindik qoltańbasymen, tyń jobalarymen bilim úderisin damytýǵa ózindik úlesin qosýda. Men de shama-sharqym jetkenshe óz jobalarymdy qoldanyp, oń nátıjege qol jetkizdim desem bolady. 5-11-synypqa arnalǵan «Muqaǵalıtaný», «Halyq aýyz ádebıeti», «Kórkem mánerlep oqý», «Abaıtaný» t.s.s. (jalpy jıyny - 10) avtorlyq baǵdarlamalar jazdym. Qazirgi tańda bul baǵdarlamalar respýblıka kóleminde qoldanysta.
– Táýelsizdik alǵanymyzǵa bıyl 30 jyl. Osy ýaqyt aralyǵynda bilim salasy qalaı damydy ?
– Meniń jalpy pedagogıkalyq eńbek ótilim 25 jyl. Ótkenge kóz júgirtsem, shynynda da, bilim salasynda kóp oń ózgerister boldy. Rýhanı da, materıaldyq turǵyda da ósý bar. Pedagog mártebesin arttyrý aıasynda jasalyp jatqan ıgi bastamalardyń ózi - bilim salasyn damytýdyń negizi.
– Qazirgi jas muǵalimderge kóńilińiz tola ma ?
– Shyny kerek, izbasar áriptesterime, jas mamandarǵa qarap qyzyǵamyn, qýanamyn, marqaıamyn, maqtanamyn, shabyttanamyn. Jalyndaǵan, jigerli, ozyq oıly, jańashyl, shyǵarmashyl, talaı jas maman kórdim. Aldaǵy ýaqytta olardyń talaı belesterdi baǵyndyraryna, bilimdi azamattar qalyptastyrý jolynda aıanbaı eńbek eterine senemin.
– «Shákirtiniń jeńisi - ustazynyń jemisi» degendeı, bıikten kóringen shákirtterińiz bar ma ?
– 1996-2021 jyldar aralyǵynda ózimniń 300-den astam, oqýshymnyń 400-den asa zertteý jáne shyǵarmashylyq izdenis jumystary, óleńderi, oıtolǵaýlary, maqalalary respýblıkalyq basylymdarda jaryq kórdi. UBT-ǵa daıyndaǵan oqýshylary sońǵy eski formatta qazaq tilinen 23 baldy, qazaq ádebıeti páninen 25 baldy kórsetti. Jańa formattaǵy UBT tapsyrýda oqýshylarym 140 baldan 129 orta ball, oqý saýaty boıynsha 20 ball, qazaq tili men ádebıeti páninen 40 ball kórsetip keledi. 200 shákirtim aýdan, qala, respýblıka kóleminde túrli baıqaýlarǵa qatysyp, jeńimpaz atandy.
– 11 synypqa arnalǵan «Qazaq tili» oqýlyǵynyń, «Dıktanttar jınaǵy», «Qazaq tili jáne ádebıet páninen UBT-ǵa daıyndaýdyń tıimdi joldary» ádistemelik quraldarynyń avtorysyz. Osy týraly aıta ketseńiz...
– Qazirgi tańda atalmysh oqý quraldary men «Qazaq tili jáne ádebıet páninen UBT-ǵa daıyndaýdyń tıimdi joldary» atty ádistemelik qural áli de suranysqa ıe. Bul onyń ómirsheńdigi men ózektiligin kórsetedi.
Osy oraıda, bıylǵy oqý jyly «Úzdik uıym» atanǵan Almaty qalasyndaǵy №140 gımnazııanyń ustazdaryn jáne respbýlıkanyń túkpir-túkpirindegi barsha áriptesterimdi Ustazdar merekesimen quttyqtaǵym keledi. Ustaz degen ardaqty atty ıelengen shyǵarmashyl jandardyń eńbekterine tabys tileımin. Óskeleń urpaqqa sanaly tárbıe men sapaly bilim berý jolynda ár qadamy sátti, shákirtteri zeıindi bolsyn degen tilek bildirgim keledi.
– Suhbatyńyzǵa rahmet!