Sadyqovqa bir saýal nemese arandatýshylardy qatań jazalaý kerek
Sonaý Ýkraınada turatyn Sadyqovtyń qolyna bul qujattyń qalaı túskeni jumbaq. Ol týraly bir aýyz da tis jarmaǵan Aıdos tujyrymnyń aldynda mynadaı pikirin jazady: «KNB schıtaet chto Maks ı Talgat - "..sovershılı ýgolovnye pravonarýshenııa protıv mıra ı bezopasnostı chelovechestva..."OBVINITELЬNOE ZAKLıÝChENIE PO DELÝ MAKSA BOKAEVA I TALGATA AıANA. Sýdıa po zaklıýchenııý sledstvıe vernýlos k versıı svıazı s Týleshevym, odnako s pıvnıkom svıazyvaıýt tolko Talgata Aıana. V ranee vylojennyh protokolah doprosa, vy vıdelı chto Talgata ogovorılı, dva predatelıa ız Almaty ı Semeıa, Kıbraev ı Esılbaeva, dvoe podnevolnyh rabotnıka ız pıvzavoda Týlesheva ı sam nesostoıavshıısıa vıtse - prezıdent RK. Sam Talgat Aıan nıkakıh pokazanıı ne daval, otkazalsıa ot dachı pokazanıı, Maks Bokaev sdelal toje samoe. Poetomý vse chto prıdýmalo KNB stroıtsıa lısh na nadýmannyh ı sfabrıkovannyh ýlıkah. Ot Maksa ı Talgata onı ne dobılıs nıchego, nı prıznanıı, nı daje pokazanıı, raskaıvatsıa ı prosıt proşenıe, onı tem bolee kategorıcheskı otkazalıs».
Alaıda aıyptaý qorytyndysyn oqyp otyryp, kóp nársege kóz jetkizesiń. Qujatta kúdiktiler M. Boqaev pen T. Aıannyń isi boıynsha sotqa deıingi tergeý nátıjesinde qandaı qylmystar jasaǵany anyq aıtylady. Aıdos Sadyqov óz paraqshasynda áýeli aktiniń 6 betin salyp, qalǵandaryn túsiniktemede jarııalapty. Oqyrmandar oqıǵalardyń jelisin durys túsinýi úshin aıyptaý qorytyndysyn bir sholyp shyǵaıyq. Tergeýdiń nusqasy boıynsha, 2003 jyldan beri «Arlan» qoǵamdyq qoryn basqaryp, belsendi qoǵamdyq qyzmetpen aınalysqan Maks Boqaev atyraýlyq qoǵam belsendisi Talǵat Aıanmen tyǵyz baılanysta bolǵan. Óz kezeginde qoǵamdyq qyzmetpen aınalysýyna oraı T. Aıan Ońtústik Qazaqstan oblysynyń turǵyny, kásipker T. Tóleshovtiń nazaryna iligedi. Bılikti kúshpen basyp alýǵa baǵyttalǵan is-qımyldaryn júzege asyra otyryp, shymkenttik kásipker 2015 jyldyń jeltoqsan aıynda óziniń qaramaǵyndaǵy adamdary N.B. Dosanbaev jáne O. E. Bekbaýov arqyly Aıanǵa Tóleshovtiń múddesine oraı qarsylyq aktsııalaryn uıymdastyrýǵa jáne ótkizýge 100 000 AQSh dollaryn berip jiberedi. 2016 jyldyń kókteminde Boqaev pen Aıan jer zańnamasyndaǵy ózgeristerge qoǵamnyń qyzyǵýshylyǵy artqanyn paıdalanyp, jeke basynyń múddesi úshin, ıaǵnı, qoǵamdyq-saıası tanymaldyǵyn arttyryp, «saıası upaı» jınaý úshin, al Aıan paıdakúnemdik qyzyǵýshylyǵy maqsatynda Tóleshovten alǵan aqshaǵa «jer máselesi» boıynsha qoǵamdyq-saıası aktsııa ótkizýge sheshim qabyldaıdy.
Ortaq qylmystyq pıǵylyn iske asyra otyryp, M. Boqaev aldyn-ala T. Aıanmen sóz baılasyp, áleýmettik alaýyzdyqty qozdyrý, qoǵamdyq-saıası ahýaldy turaqsyzdandyrý, qoǵamdyq tártipti buzý, azamattardyń, uıymdardyń jáne zańmen qorǵalatyn qoǵam men memlekettiń múddelerine aıtarlyqtaı zııan keltirý jolymen 2016 jyly 14 sáýirde Atyraý qalasynyń ákimdigine 24 sáýir kúni Isataı-Mahambet atyndaǵy alańda sherý ótkizýge ótinish beredi. Jer zańnamasyndaǵy jerdi sheteldikterge jalǵa berý merziminiń uzarýy halyqtyń nazaryn aýdarmaýy múmkindigin eskerip, sol kúni Maks pen Talǵat «Facebook»-tegi jeke paraqshalaryna jáne «Grajdanskaıa ınıtsıatıva Atyraý - Azamattyq bastamasy Atyraý» tobyna el bıligi aýyl sharýashylyǵyndaǵy jerlerdi shetel kompanııalary men azamattarynyń menshigine berýdi josparlap otyr degen sıpattaǵy jalǵan aqparatty sala bastaıdy. Olar jer taqyrybyn jeleý etip, bılikke qarsy qoıý úshin azamattardyń patrıottyq sezimin ádeıi óz múddesine paıdalanǵan.
Aıyptaý aktisinde buǵan kóptegen dálelder keltiriledi. Aıtpaqshy, Boqaev pen Aıannyń qylmystyq pıǵyly 14 sáýirde jurtty arandatýǵa kirisýinen birden baıqalady. Atap aıtqanda, 14 sáýirde Boqaev «Facebook»-tegi «Grajdanskaıa ınıtsıatıva Atyraý - Azamattyq bastamasy Atyraý» tobynda sherý ótkizýge bergen ótinishiniń fotosýretin jarııalaıdy, sol kúni Aıan fotosýretti óz paraqshasynda kóshirip basyp, oǵan «Repost. Rodına v opasnostı!» degen túsinikteme jazady. Olardyń aram nıeti 18 sáýirde qala ákimi N. Ojaevpen (oǵan Aıan ǵana barǵan) kezdesýde de áshkerelengen. Bılik ókilderi T. Aıanǵa sherýdi Isataı-Mahambet alańynan basqa jerde ótkizýge, óz talaptaryn hat túrinde ákimdikke tapsyrýǵa usynys jasaǵanda, ol birden bas tartyp, 24 sáýirde atalǵan alańda sherý ótkizetinin ashyq aıtady. Jáne sol kúni «Facebook»-tegi «Grajdanskaıa ınıtsıatıva Atyraý - Azamattyq bastamasy Atyraý» tobynda ákimdiktegi kezdesý týraly habarlap, mynadaı jalǵan aqparatty qosa beredi: «...málim bolǵandaı, 1,7 mln. gektar jer jekemenshikke beriledi, oǵan qosa 1 mln. gektar jer sheteldikterge 25 jylǵa jalǵa beriledi».
18 sáýirde Atyraý qalasy ákiminiń qaýlysymen Isataı-Mahambet alańynda sherý ótkizýge ruqsat berilmeıdi, ol týraly 19 sáýirde M. Boqaev pen T. Aıanǵa resmı habarlanady. Biraq T. Aıan aram pıǵylyn jalǵastyra otyryp, sol kúni keshke óziniń «iPhone 6» markaly mobıldik telefonynyń kómegimen «WhatsApp» qosymshasy arqyly óziniń 20 tanysyna mynadaı mátindegi habarlama joldaıdy: «Atyraýchane! Mıtıng! Kak vy znaete, pravıtelstvo sobralos s 1 ııýlıa otdat Kıtaıý v arendý 1 mln gektarov selskohozıaıstvennoı zemlı na 25 let. Prıshla pora sobratsıa ı potrebovat otmenıt etı ızmenenııa v zemelnom kodekse! Inache býdet pozdno, poterıaem zemlıý ı stanem rabamı, a vam ı vashım detıam prıdetsıa ýchıt kıtaıskıı ıazyk! Ne vremıa otsıjıvatsıa doma! Nerazreshennyı mıtıng po trebovanııý ob otmene dachı Kıtaıý rodnoı zemlı sostoıtsıa 24 aprelıa 2016 goda, v 14-00 chasov na ploşadı batyrov Mahambeta ı Isataıa! Prosba peresylat dalshe po vatsap, vk, Feısbýk». Osy habarlamany ol 19 sáýirde skrınshot túrinde «Grajdanskaıa ınıtsıatıva Atyraý - Azamattyq bastamasy Atyraý» tobynda jáne «Facebook»-tegi paraqshasynda jarııalaǵan. Buǵan qosa, belsendiler kópe-kórineý jalǵan aqparatty atyraýlyqtarmen júzdeskende, telefonmen sóıleskende taratyp otyrǵan. «Facebook»-tegi beınematerıaldarynda jáne jarııalanymdarynda elimizdegi qoǵamdyq-saıası jáne áleýmettik-ekonomıkalyq ahýalǵa, bılik ókilderiniń qyzmetine (Prezıdentke, depýtattarǵa, quqyq qorǵaý organdarynyń ókilderine), qytaı ultynyń ókilderine jaǵymsyz baǵa berip, jurtty sherýge shyǵýǵa, eldegi bılikti aýystyrýǵa baǵyttalǵan is-qımyldar jasaýǵa úgittegen.
Osy jerde Aıdos Sadyqovqa bir saýal qoıǵym keledi. Eger Maks pen Talǵat shynaıy el múddesiniń qorǵaýshylary bolsa, nelikten sherýdi basqa jerde ótkizýge, óz talaptaryn ákimdik arqyly joǵarǵy bılikke jetkizýge, jer reformasy jónindegi komıssııanyń jumysyna qatysýǵa kelispedi? Óıtkeni olar aram aqshany paıdaǵa jaratty. Sonyń jolynda adamzattyń tynyshtyǵy men qaýipsizdigine qarsy aýyr qylmystar jasady. 7 qyrkúıekte áleýmettik jelilerde jarııalanǵan ókinish hatynda T. Tóleshov T. Aıanǵa 100 000 dollar jibergenin tolyq moıyndaǵan joq pa? Túptep kelgende, «syra koroliniń» sózin rastaǵan basqa kýágerlerdiń túsinikterin qaıda qoıamyz? Aıtpaqshy, aıyptaý qorytyndysynda osyǵan qatysy bar birneshe kýágerlerdiń tizimi keltirilgen. Shyn mánisinde T. Aıannyń 100 000 dollardy T. Tóleshovten qalaı alǵanyn olar sotta aıtatyn bolar. Al áli sot bastalmaı jáne istiń aq-qarasy anyqtalmaı turyp, arandatýshylardy aqtap alýdyń ne qajeti bar? Osyny jaqsylap oılanyp kóreıikshi...
