«Rýhanı jańǵyrý» kitaphanasy jańa 30 oqýlyqpen tolyqty
Jıyn barysynda QR Prezıdenti ákimshiligi Іshki saıasat bóliminiń meńgerýshisi, «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyn júzege asyrý jónindegi ulttyq komıssııa hatshysy Aıda Balaeva baǵdarlama aıasynda 2 jylda atqarylǵan is sharalar týraly aıtty.
«JOO baǵdarlamasy aıasynda kóptegen aýqymdy joba júzege asyrylyp jatyr. Bul jumystar «Uly dalanyń jeti qyry» maqalasynda belgilengen sharalarmen ulasady dep senimdimin. Eki jyl ishinde 90 astam ekspedıtsııa jasaldy, 2000 jýyq is shara uıymdastyryldy. Baǵdarlamanyń barlyq baǵyty boıynsha ǵylymı jumystar jasaldy. Osy ýaqytta 7000 ǵyl maqala jarııalandy. 17 ǵylymı joba júzege asyryldy. Jalpy halyqtyq keleli jumysqa stýdentter de belsendi qatysyp otyr. Jastar óz betterimen izdenip, pikirtalas alańynda telestýdııalar ashyldy. 4000 astam materıal ınternet betine qoıylyp, áleýmettik jelige jarııalandy. Byltyr ýmanıtarlyq ǵylymnyń mańyzdy degen 18 oqýlyǵy qazaq tiline aýdarylsa, bıyl mine taǵy 30 oqýlyq tizimdi tolyqtyryp otyr», - dedi Aıda Balaeva. «Jańa gýmanıtarlyq bilim. Qazaq tilindegi 100 jańa oqýlyq» jobasy shynymen teńdesi joq baǵdarlama. Bul joba birinshiden, gýmanıtarlyq ǵylymdardyń halyqaralyq deńgeıin tanýǵa jol ashty. Ekinshiden qazirgi qazaq qazaq tilindegi ǵylymı stıl men akademııalyq termınologııanyń normaǵa túsýin údetti. Úshinshiden, túpnuqsa tilden, atap aıtqanda aǵylshyn tilinen tikeleı aýdarma mektebiniń qalyptasýyna negiz qalady. Bıyl aýdarylǵan oqýlyqtar da osy baǵytta jumys jasaıtynyna senimim mol», - dedi «Ulttyq aýdarma bıýrosy» qoǵamdyq qorynyń atqarýshy dırektory Raýan Kenjehanuly.
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-da ótken sharaǵa tanymal ǵalymdar men qoǵam qaıratkerleri, joǵarǵy oqý oryndarynyń basshylary, ǵylymı ortalyqtardyń mamandary, ustazdar men stýdentter, aýdarma isine aralasqan aýdarmashylar men redaktorlar, baspagerler qatysty.
Jańa oqýlyqtarǵa arnalǵan konferentsııa barysynda jańa oqýlyqtardyń mazmuny men qurylymy, olardy oqý baǵdarlamasyna engizý máseleleri, aýdarma sapasy, jańa ǵylymı uǵymdar men termınderdiń qoldanysy keńinen talqylandy.
Oqýlyqtardyń jańa toptamasy dúnıejúzi tarıhy, ádebıet teorııasy, halyqaralyq quqyq jáne bıznes, qazirgi zamanǵy pedagogıka, óner tarıhy, ınternet psıhologııasy, strategııalyq menedjment, marketıng negizderi, uıymdyq minez-qulyq, medıa jáne bıznes-kommýnıkatsııa, adam resýrstaryn basqarý, dıplomatııa, orıntalızm jáne semıosfera sekildi baǵyttardy qamtyǵan.
Atap aıtsaq, MakGroHıl baspasynan shyqqan 2 tomdyq «Panorama: dúnıejúzi tarıhy» oqýlyǵy tarıhty oqytýda bizde qalyptasqan formatsııalyq ustanym men uǵymdy buzyp, adamzat damýyn biz úshin múlde jańa turǵydan tanystyrady.
Bir top batys ádebıetshileri daıyndaǵan, kirispe jáne 4 tomdyq antologııadan turatyn «Ádebıt teorııasy» toptamasy ádebıettanýdy basqa salalarmen baılanystyra otyryp, oǵan anaǵurlym keń kózqaras qalyptastyrady. Jınaq ádebıettegi orys formalızmi, strýktýralızm, fenomenologııa, poststrýktýralızm, psıhoanalız uǵymdary, postotarshyl jáne transulttyq tanym týraly túsinik beredi.
Bedeldi zańger maman, ári tanymal ǵalym Malkolm Shonyń 2 tomdyq «Halyqaralyq quqyq» atty oqýlyǵy osy saladaǵy dúnıejúzi tanyǵan asa qundy kitaptyń biri. Oqýlyq halyqaralyq quqyq salasyna sholý jasaıdy, quqyq
júıelerin salystyra otyryp, saladaǵy teorııa men tájirıbe jaıly jan-jaqty túsinik qalyptastyrady.
Jańa zamanǵa laıyq pedagog mamandar daıyndaýǵa qajet oqýlyqtar qatarynda «Oqytý teorııasy: bilim berý kókjıegi», «Pedagogıkany tsıflyq dáýirde qaıta zerdelý: XXI ǵasyrdaǵy oqytý dızaıny» jáne kópshilik oqyrmanǵa asa qyzyqty bolatyn Kembrıdj ýnıversıteti daıyndaǵan «Internet psıhologııasy» oqýlyqtary bar.
Ekonomıka jáne kásipkerlik baǵytyndaǵy bilim berýge qajetti oqýlyqtar qataryn tolyqtyrý maqsatynda birqatar álemge tanymal avtorlardyń qundy eńbekteri aýdaryldy. Atap aıtsaq, Djon Gembl bastaǵan avtorlyq toptyń «Strategııalyq menedjment negizderi», Nık Ýıltonnyń «HR menedjmentke kirispe» atty oqýlyǵy, Stıven Robbınstiń «Uıymdyq minez-qulyq negizderi», Charlz Hılldiń «Halyqaralyq bıznes: jahandyq naryqtaǵy báseke», Larrı DıMatteonyń «Halyqaralyq bıznes quqyǵy jáne zańnamalyq orta» oqýlyqtary bar. Bul rette erekshe atalýy tıis kitap - qazirgi marketıngtiń negizin qalaýshy sanalatyn Fılıp Kotlerdiń «Marketıng prıntsıpteri» oqýlyǵynyń 17-shi basylymy.
Sondaı-aq, dúnıe júziniń ónertanýshylary negizgi oqý quraly dep tanıtyn Ernst Gombrıhtyń tasqa qashalǵan sýretterden bastap, bertindegi eksperımentaldy kezeńge deıingi ónerdiń damýyn qamtıtyn «Óner tarıhy» oqýlyǵynyń 16-shy basylymyn erekshe ataýǵa bolady.
Munyń syrtynda, álemdik gýmanıtarlyq ǵylymǵa yqpal etken jekelegen avtorlardyń keıbir monografııalary da qamtyldy. Mysaly, semıotıka ǵylymynyń negizin qalaýshy ıÝrıı Lotmannyń «Semıosferasy», til bilimi men bıologııany ushtastyrǵan Stıven Pınkerdiń «Til-ınstınkt» atty zertteýi, batystaǵy ǵylymı ortanyń shyǵysty taný ádestemesin jańa turǵydan tujyrymdaǵan Edýard Saıdtyń «Orıentalızmi» aýdaryldy.
Munyń barlyǵy - ondaǵan tilge aýdarylǵan, álemdik gýmanıtarlyq bilimniń damýyna zor úles qosqan, árqaısysy óz salasynda jańa uǵymdar júıesin qalyptastyrǵan aıtýly eńbekter. Bul kitaptardyń qazaq tiline aýdarylýy qazaqstandyq joǵarǵy mektep pen ǵylymı ortanyń kúsheıýine, tilimizdiń zamanǵa saı áleýetin arttyrýǵa zor úles qospaq.
Joǵarda atalǵan 30 oqýlyqtyń árqaısysy 10 myń dana basylymmen shyǵarylyp, jańa oqý jylyna deıin elimizdegi 112 joǵary oqý ornyna jańa oqý jylyna deıin taratylady. Oqýlyqtardyń elektrondy nusqalary «Qazaqstannyń ashyq ýnıversıteti» portalyna ornalastyrylyp, ınternet arqyly erkin qoldanysqa beriledi.
Aýdarma jumysyna Qazaqstannyń aldyńǵy qatarly oqý oryndarynyń ǵalymdary, tájirıbeli aýdarmashylar, tilshi jáne ádebıetshiler ortasynan iriktelgen redaktorlar, jalpy sany 300-den asa maman qatysýda. Oqýlyq mátinderi birneshe kezek ádebı jáne ǵylymı redaktsııadan ótti.
Joba aıasynda álemdegi oqýlyq shyǵarýǵa mamandanǵan «Cambridge University Press», «Oxford University Press», «Pearson», «Cengage», «Penguin Random House», «McMillan» jáne basqa da iri halyqaralyq baspa úılerimen áriptestik qarym-qatynas ornady.
Joba QR Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń tapsyrysy boıynsha «Ulttyq aýdarma bıýrosy» qoǵamdyq qorynyń úılestirýimen júzege asýda.
