Rıdderdegi elektr jelisi qurylysynyń sozbalańǵa salynyp kele jatqanyna 7 jyldan asty

ÓSKEMEN. KAZINFORM — Shyǵys Qazaqstandaǵy «saqaldy» qurylystardyń biri — Rıdderdegi elektr jelisi. Qaraǵanda kóz qumaryn qandyratyn kórikti jerleri kóp kenshiler shaharynyń tirshiligin qyj-qyj qaınatyp jiberetin bul jobanyń aıaqtalmaı kele jatqanyna 7 jyldan asqan. Buǵan ne sebep bolǵanyn Kazinform tilshisi zerdelep kórdi.

Rıdder — aspanmen astasqan Altaı taýlary ekojúıesiniń bir bóligi. Osynda «Batys Altaı» memlekettik tabıǵı qoryǵy da oryn tepken. Jazdyń ózinde shyńynda qar erimeıtin taýy men ıt tumsyǵy ótpeıtin qalyń ormandy aımaqqa Qazaqstannyń ár oblysynan bólek, shetelden de týrıster keledi. Biraq sol qonaqtar kelgende órkenıetten qalys qalǵan mekendi kóredi. 

— Osynda 700 shaqyrym jol júrip jettik. Búkil otbasymyzben, týystarymyzben eki kólikke otyryp keldik. Olardy Qazaqstan tabıǵatynyń sulýlyǵymen tańqaldyrǵym keldi. Alaıda demalys oryndarynda elektr qýaty joq. 21 ǵasyrda ómir súrip jatyrmyz ǵoı! Tipti jaryq ta joq munda. Uıaly baılanys pen ınternet týraly múlde jaq ashpaı-aq qoıaıyn, — deıdi pavlodarlyq týrıst Darhan Ábiqanov.

Oblys bıligi bul máseleden habardar. Onyń ústine elektr qýaty 2018 jyly qosylýy kerek bolatyn. Budan bir jyl buryn olar Rıdderden Reseı Federatsııasynyń shekarasyna deıin demalys oryndaryn ǵana emes, qoryqtyń ózin de jaryqpen qamtamasyz etetin elektr jelisin tartýǵa kirisken. Alaıda áli kúnge deıin «baıaǵy jartas — bir jartas» bolyp tur.

Ázirge osyndaǵylar kún batareıalaryn paıdalanyp júr. Biraq ol uıaly baılanys úshin ǵana jaraıdy. Áıteýir kenetten órt shyǵyp, kómekke shaqyrý kerek bolsa — paıdasy tıedi.

— Kóbisi týr baǵasy nege qymbat dep surap jatady. Bizde basqalaı bolýy múmkin emes. Sebebi úılerdi salýǵa, jóndeýge, tipti qonaqtarǵa tamaq daıyndaýǵa da benzın generatoryn qoldanamyz. Bul orasan shyǵyn, — deıdi demalys bazalarynyń biriniń burynǵy ıesi Aleksandra Kýcher.

Budan sharshaǵan áıel kásibin satyp jibergen. Qazir Rıdderde 7 demalys orny óz jumysyn jalǵastyrýda. 

2017 jyly elektr jelisin salýǵa josparlanǵan 697 mıllıonnyń 436 mıllıon teńgesi bıýdjetten bólingenimen, bir jyldan sál astam ýaqyt ótken soń jumys turalap qaldy. Merdigerdiń jumysy sylbyr dep baǵalandy. Onyń ornyna basqasy kiristi. Biraq ol da jumysty urshyqsha úıirip ákete almady. Tipti bótenniń múlkin asa iri kólemde jymqyrǵany úshin sot bolyp, merdiger uıymnan 122 mln teńge óndirildi. Rıdder qalalyq turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq bóliminiń burynǵy basshysy Qýat Muhamedchınov te oryndalmaǵan jumystar týraly aktilerge qol qoıǵany úshin 4 jylǵa sottaldy.

Sot protsesi 2021 jyly ǵana aıaqtalyp, joba qaıta qolǵa alynyp, oǵan taǵy 233 mıllıon teńge bólindi. Biraq sol kezde eń mańyzdy máseleniń beti ashyldy. Osy ýaqyt ishinde orman qory jerlerin paıdalanýǵa ruqsat alynbaǵan. Sóıtip, ormandy paıdalanýǵa ruqsat berýge qajetti qujattardy daıyndaý jumystary birneshe jylǵa sozyldy.

— Biz máseleni sheshýge tyrystyq, qujattardy tapsyrdyq, kúttik, hat jazdyq. «Qazavtojolǵa» habarlasyp, jer bólip berýin suradyq. Óıtkeni elektr jelisiniń tirekteri tasjol boıymen ótedi. Biraq olar da kómektese almady. Sonyń saldarynan 2021 jyly ıgerilmeı qalǵan 233 mıllıon teńge bıýdjetke qaıtaryldy. Qazir joba boıynsha múlde qozǵalys joq, — deıdi Rıdder qalalyq turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq bóliminiń basshysy Raýan Qurmetuly.