Respýblıkalyq bıýdjetti kirister men shyǵystar turǵysynan teńgerimdi etý kerek - Máýlen Áshimbaev
Esepti tyńdaý barysynda Senat tóraǵasy ótken jyldyń óte kúrdeli bolǵanyn, Parlament koronavırýs daǵdarysyn eńserý úshin Úkimetpen birlesip, belsendi jumys istegenin atap ótti. Qolǵa alynǵan jumystardy zańnamalyq turǵydan qamtamasyz etý úshin depýtattar mańyzdy zańdardy jedel túrde qabyldady.
«Qazirgi tańda jaǵdaı birtindep turaqtalyp keledi. Bıylǵy bes aıda ekonomıkanyń ósimi 1,6 paıyzdy qurap otyr. Memleket basshysy belgilep bergen mindetterdiń kelesi kezeńin iske asyrý úshin de Úkimet músheleri men Parlament depýtattary, bárimiz osylaı jumyla jumys isteýimiz kerek. Aldymyzda turǵan basty mindetterdiń biri - ekonomıkalyq ósimdi qalpyna keltirý jáne azamattarymyzdyń ómir súrý deńgeıin arttyrý ekeni anyq», – dedi Máýlen Áshimbaev senattyń jalpy otyrysynda.
Osy oraıda ol búgin jalpy otyrysta birqatar problemalar oryndy kóterilgenin atap ótti.
«Aldaǵy ýaqytta Úkimet bul máselelerge nazar aýdaryp, jumysta eskeredi dep oılaımyz. Birinshiden, Respýblıkalyq bıýdjetti kirister men shyǵystar turǵysynan teńgerimdi etýge umtylýymyz kerek. Óıtkeni bes jyldyń ishinde respýblıkalyq bıýdjettiń shyǵystary 2 esege deıin ósken. Byltyr shyǵystardyń tek 44 paıyzy «taza kirister» esebinen jabylǵan. Al, qalǵan 36 paıyzyn Ulttyq qordan transfert pen 20 paıyzyn qaryz quraǵan. Osyǵan baılanysty depýtattardy bıýdjet tapshylyǵynyń ósimi alańdatady. Mundaı úrdisti ózgertý qajet. Bul jóninde mamyr aıynda bıýdjetke engizilgen túzetýlerdi qaraǵan kezde de aıtqan edik. Biz qaryzdardy kóbeıte bermeı jáne bolashaq urpaqtyń qoryn ysyrap etpeı, «qaltamyz» ben múmkindigimizge qaraı ómir súrýimiz kerek», – dedi Senat tóraǵasy.
Sonymen qatar Senat spıkeri bıýdjettiń teńgerimdiligin qamtamasyz etý úshin tıimsiz shyǵyndardy ońtaılandyrý jáne qysqartýdy usyndy. Ol Esep komıtetiniń derekterin tilge tıek etip, 2020 jyly tıimsiz jumsalǵan jáne ıgerilmegen bıýdjet qarajatynyń kólemi shamamen 570 mıllıard teńgege jetkenin aıtty. Bul – 2019 jylǵy kórsetkishten 33%-ǵa kóp.
«Sońǵy jyldary kvazımemlekettik sýbektilerdi qarjylandyrý úshin respýblıkalyq bıýdjetten aýqymdy qarajat bólinip keledi. Tek byltyrdyń ózinde bul kórsetkish 817 mıllıard teńgeden asqan. Sonymen birge, qarajattyń aıtarlyqtaı kólemi tıimsiz jumsalatyny anyqtalyp otyr. Kvazımemlekettik sektordyń 25 sýbektisin qamtyǵan aýdıt qorytyndysy boıynsha Esep komıteti shamamen 380 mıllıard teńgeni quraıtyn buzýshylyqtardy anyqtaǵan. Osyǵan oraı Úkimetten jaýapty tulǵalarǵa qatysty tıisti sharalar qabyldaýdy jáne bolashaqta mundaı buzýshylyqtardyń aldyn alýdy suraımyz», – dedi Palata tóraǵasy.
Senatorlardyń aıtýynsha, bıýdjettiń tıimsiz shyǵystaryn qysqartý úshin birqatar nysandy jekeshelendirý isiniń bereri mol. Sol sebepti, Máýlen Áshimbaev bul baǵyttaǵy jumystardyń qarqynyn arttyrý jáne barlyq rásimniń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý kerektigin atap ótti.
Sonymen qatar Senat spıkeri el bıýdjetindegi ekonomıkanyń ósimine salynatyn qarajattyń úlesin ulǵaıtý máselesine de toqtaldy.
«2020 jyldyń qorytyndysy boıynsha bıýdjet shyǵystarynyń 61% aǵymdaǵy muqtajdyqtarǵa jumsalǵan. Tek 15% ǵana damý maqsattaryna baǵyttalǵan. Ekonomıkadan túsetin «taza kirister» respýblıkalyq bıýdjettiń shyǵystaryn jappaı otyrǵan qazirgi jaǵdaıymyzda, ósý draıverlerine basa mán berý kerek. ıAǵnı, bıýdjet qarajatyn óndiris oryndaryn salýǵa nemese rekonstrýktsııalaýǵa, ınfraqurylymǵa, kommýnıkatsııaǵa, bıznesti kredıtteý men sýbsıdııalaýǵa jáne taǵy basqa ınvestıtsııalyq maqsattarǵa jumsaýdyń mańyzy zor», – dedi Máýlen Áshimbaev.
Budan buryn habarlanǵandaı, QR Senatynyń jalpy otyrysynda QR Úkimetiniń jáne Respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń 2020 jylǵy respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýy týraly esepteri qaraldy.
