Reseı men Iran strategııalyq seriktestik týraly kelisimge qol qoıdy
ASTANA. KAZINFORM – Reseı men Iran qorǵanys, lańkestikpen kúres, energetıka, qarjy, kólik, ónerkásip, aýyl sharýashylyǵy, mádenıet, ǵylym jáne tehnologııa sııaqty kóptegen salany qamtıtyn kelisimge qol qoıdy.
17 qańtarda Iran Islam Respýblıkasynyń prezıdenti Masýd Pezeshkıannyń Reseıge resmı sapary bastaldy.
Eki eldiń kóshbasshylary Vladımır Pýtın men Mahmýd Pezeshkıan kelissózder júrgizip, onyń barysynda Taıaý Shyǵystaǵy ahýal, onyń ishinde Sırııadaǵy jáne palestınalyq-ızraıldik qaqtyǵys, Zakavkazedegi, Irannyń ıadrolyq baǵdarlamasy tóńiregindegi jaǵdaı, sondaı-aq, ekijaqty yntymaqtastyqty keńeıtý máselelerin talqylady.
Kelissózder nátıjesinde prezıdentter Reseı men Iran arasyndaǵy jan-jaqty strategııalyq áriptestik týraly kelisimge qol qoıdy.
Sapar barysynda Iran prezıdenti Reseı premer-mınıstri Mıhaıl Mıshýstınmen de kelissózder júrgizdi. Kezdesý barysynda ekijaqty yntymaqtastyqtyń túrli máseleleri talqylandy.
Sarapshylardyń pikirinshe, kelisimge qol qoıý Reseı-Iran qarym-qatynasyndaǵy mańyzdy oqıǵa.
Taıaý Shyǵysty zertteý ortalyǵynyń sarapshysy, saıasattanýshy Farhad Ibragımov qazirgi ýaqytta Reseı-Iran qarym-qatynasy sońǵy birneshe jylda óte belsendi túrde damyp keledi dep sanaıdy. Bul kelisimniń negizin qalaýshylardyń biri, Irannyń burynǵy prezıdenti Ibrahım Raısı Islam respýblıkasy Reseı jáne Qytaı, Ortalyq Azııa, Ońtústik Kavkaz jáne Túrkııa elderimen qarym-qatynasyn keńeıtýi qajet dep málimdegen.
– Bul kelisimniń máni – Reseı-Iran qarym-qatynasyndaǵy jaǵdaıdy qaǵaz júzinde bekitý, – deıdi sarapshy.
Ol sondaı-aq qazir elderdiń strategııalyq seriktes ekenin, al Iran bul úshin birqatar shara qabyldaǵanyn – ShYU men BRIKS-ke múshe bolǵanyn atap ótti.
Reseı ǵylym akademııasynyń Shyǵystaný ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri Aleksandr Vorobev bul kelisim jan-jaqty sıpatta bolady jáne Reseı Federatsııasy men Irannyń ártúrli salalardaǵy kópjaqty jáne uzaq merzimdi yntymaqtastyǵyn nyǵaıtýǵa arnalǵan dep baǵalady.
Onyń pikirinshe, ótken jyly Reseı men KHDR arasynda jasalǵan uqsas kelisimnen aıyrmashylyǵy, Iranmen kelisimde qatań áskerı-saıası sıpat bolmaıdy.
– Kóp vektorly saıasatty ustanatyn Iran Máskeýdi eń aldymen negizgi saýda-ekonomıkalyq jáne energetıkalyq seriktesterdiń biri retinde qarastyrady, onymen baılanystardy nyǵaıtý Iran ekonomıkasynyń ósýine jáne saýda-ekonomıkalyq salanyń odan ári keńeıýine yqpal etýi tıis. Máskeýmen ǵana emes, sonymen qatar Reseıdiń EAEO jáne TMD-daǵy kórshilerimen: mysaly, Belarýs, Qazaqstan jáne Ázerbaıjanmen de baılanystar nyǵaıa túsedi, – dep atap ótti A.Vorobev.
Reseı ǵylym akademııasynyń qyzmetkeri kelisim Reseıdiń Iranmen qarym-qatynasynda sońǵy birneshe jylda oryn alǵan ózgeristerdi resimdeıtinin atap ótti. Bul «Soltústik-Ońtústik» dálizin damytý arqyly kólik-logıstıkalyq kommýnıkatsııalardy nyǵaıtý jáne Iranda reseılik bıznestiń qatysýyn keńeıtý jáne gýmanıtarlyq baılanystar sanyn arttyrýdy kózdeıdi.
Máskeý úshin Iranmen baılanystardy damytý opportýnıstik emes, strategııalyq bolyp tabylady, ony júzege asyrylyp jatqan jáne josparlanǵan jobalar (kólik dálizi, energetıkalyq yntymaqtastyq, EAEO-men erkin saýda týraly kelisim) dáleldeıdi.
Taıaý Shyǵysty zertteý ortalyǵynyń (Reseı) prezıdenti Mýrad Sadıǵzade de taraptar kópjaqty jáne ekijaqty kún tártibiniń ártúrli salalaryndaǵy baılanystaryn shynymen de nyǵaıtqanyn atap ótti. Osyǵan baılanysty bul qujat Máskeý men Tegeran arasyndaǵy qarym-qatynasty nyǵaıtý jolyndaǵy birqatar ekonomıkalyq jáne saıası kedergini azaıtýy kerek.
Ol kóptegen aspektilerde saýda-ekonomıkalyq jáne gýmanıtarlyq baılanystardy keńeıtýge basty nazar aýdarylatynyn, biraq elder arasyndaǵy áskerı-saıası yntymaqtastyqqa erekshe kóńil bólinýi ábden múmkin ekenin, bul álemdegi jaǵdaıdyń shıelenisýine baılanysty óte qısyndy ekenin atap ótti.
Aıta keıtik, buǵan deıin Iran men Eýropalyq Odaqtyń úsh eli sanktsııalardy joıý týraly kelissóz júrgizgenin habarlaǵan bolatynbyz.