Reseı mektepterinde tártipke baǵa qoıý júıesi engiziledi
MÁSKEÝ.KAZINFORM – Bıylǵy jyldyń 1 qyrkúıeginen bastap Reseıdiń jeti óńirinde mektepterde tártipke baǵa qoıý júıesi pılottyq rejımde engiziledi. Bul týraly «Izvestııa» mýltımedııalyq aqparattyq ortalyǵynda (MAO) ótken baspasóz máslıhatynda Reseıdiń Ata-analar komıtetteri men qaýymdastyqtary tóraıymy Olga Letkova málimdedi, dep habarlaıdy agenttik tilshisi «Izvestııa» basylymyna silteme jasap.
Spıkerdiń aıtýynsha, bastama Novgorod, ıAroslav, Týla, Lenıngrad oblystarynda, Lýgan halyq respýblıkasynda, Sheshenstan men Mordovııada iske asyrylady. Barlyǵy 84 bilim berý uıymy jobaǵa qatysady.
Mektepter balalardyń tártibin baǵalaý tásilin ózderi tańdaıdy. Úsh nusqa usynylǵan: eki deńgeıli (ótti/ótpedi), úsh deńgeıli (úlgili, qabyldaýǵa bolatyn, qabyldaýǵa bolmaıtyn tártip) nemese bes deńgeıli («óte jaqsy», «jaqsy», «qanaǵattanarlyq», «qanaǵattanarlyqsyz», «múldem qanaǵattanarlyqsyz»). Eksperıment qorytyndysy boıynsha osy modelderdiń biri bekitiledi.
Tártipke baǵany synyp jetekshisi, balamen jumys isteıtin muǵalimder men bilim berý uıymy ákimshiliginiń pikirin eskere otyryp qoıady. Baǵalaý krıterııleri: tártiptilik, oqýshylar men eresektermen qarym-qatynastaǵy mádenıet normalaryn saqtaý, áleýmettik belsendilik jáne zańǵa saı minez-qulyq.
Tómen baǵa alǵan jaǵdaıda shaǵymdaný mehanızmi ázirge jarııalanǵan joq.
Reseı Bilim mınıstrliginde atap ótkendeı, bolashaqta tártipke qoıylǵan baǵa oqý ornyn bitirý qujatynda (attestatta) kórsetilýi múmkin. Jańa júıeniń negizgi maqsaty – oqýshylardyń sanaly tártibin nyǵaıtý. Birinshi kezeńde bir jyl boıy 1-8 synyp oqýshylarynyń tártibi baǵalanady. Joǵary synyp oqýshylary emtıhan aldyndaǵy artyq stressti boldyrmaý úshin bul júıeden bosatyldy.
Qalǵan mektepterde burynǵydaı ereje buzǵany úshin qoldanylatyn jaýapkershilik sharalary saqtalady. Qoldanystaǵy tártip boıynsha, mektep jarǵysyn, ishki tártip erejelerin jáne tártip talaptaryn oryndamaǵan oqýshylarǵa eskertý, sógis nemese mektepten shyǵarý sharalary qoldanylýy múmkin. Bul sharalar balabaqsha tárbıelenýshilerine, bastaýysh synyp oqýshylaryna, múmkindigi shekteýli balalarǵa qoldanylmaıdy. Al oqýdan shyǵarý tek 15 jasqa tolǵan soń ǵana múmkin bolady. Sondaı-aq, oqýshylardy naýqastanyp jatqanda, kanıkýl kezinde, akademııalyq demalysta nemese júktilik demalysynda jazalaýǵa bolmaıdy.
Eske sala keteıik, KSRO-da tártipke baǵa qoıý júıesi bolǵan, biraq ol 1989 jyly alynyp tastalǵan. 2024 jylǵy 10 jeltoqsanda Azamattyq qoǵamdy jáne adam quqyqtaryn damytý keńesiniń otyrysynda mektepterde tártipke baǵa qoıýdy qaıtarý usynyldy. Prezıdent V. Pýtın bul ıdeıany qoldap, mundaı baǵalar pándik baǵalarmen teń bolýy kerektigin jáne baǵalaý krıterıılerin Reseı bilim akademııasy bekite alatynyn atap ótti.