Rekord ornatqan bas kıim: Kımeshekte analarymyzdyń kóz jasy bar…
ASTANA. KAZINFORM — Kúni keshe Ertis boıynda tigilgen alyp kımeshek halyqaralyq rekordtar kitabyna engenin jazǵan edik. Ulttyq bas kıimdi daıyndaǵan etnodızaıner Jibek Joly arnasynyń «Búgin LIVE» baǵdarlamasyna onlaın baılanysqa shyǵyp, suhbat berdi.
— «Alyp kımeshek» jobasynyń ıdeıasy maǵan byltyr keldi. Bizdiń qazaqtyń kımeshegin nege halyqaralyq deńgeıge shyǵarmasqa dedim. Meniń maqsatym — osy ulttyq kıimimizdi álemge pash etý boldy. Osy alyp kımeshekti tikkende uzyndyǵy sýaǵarymen birge 4 metrdeı boldy. Al aldyńǵy bóligi 2,35 metr boldy. Negizinen «Qazaqtardyń ulttyq kıimi» degen ǵylymı katalog bar. Sol katalogtiń 99-betinde 1950 jyly tigilgen kımeshektiń úlgisi boıynsha jasadym. Sol úlgini 2,5-3 esege úlkeıtkende osy ólshemder shyqty, — deıdi Gúlaıym Akýmbaeva.
Dızaıner alyp kımeshekti daıyndaýǵa 2 aı ýaqyt jumsapty.
— Bul kımeshekti tikkenime 1-2 aı bolǵan shyǵar. Árıne, bar nazardy soǵan salyp isteseń, tez bitedi ǵoı. Biraq men basqa tirlikterimmen qatar alyp júrgen soń 2 aıǵa sozylyp ketti. Ol kımeshektiń 80 kúmis jáne metall áshekeıleri bar. Bul — Jeńistiń 80 jyldyǵyna arnalǵan. Oǵan 2025 monshaqty tiktik. Bul — rekord jasalǵan jyldy bildiredi, — deıdi rekord ıesi.
Uzyndyǵy 4 metrge sozylǵan bas kıimdi daıyndaý úshin 40-qa jýyq adam jumyla jumys istegen eken.
— Bul jobama demeýshi retinde maǵan 40-qa jýyq adam járdem berdi. «Qazaq analary — dástúrge jol» jobasynyń analary men apalary óz aq nıeti men qarajatyn osy ıdeıama salyp, osy maqsatymyzdy oryndadyq. Halyq bul jobany óte jaqsy qabyldady. Bárimiz qýandyq, — deıdi keıipkerimiz.
Etnodızaıner kórermenderge kımeshektiń qadir-qasıetin túsindirdi.
— Kımeshektiń árbir bólsheginiń qadir-qasıeti bar. Óıtkeni qazaqtyń kımesheginde bizdiń analarymyz ben ájelerimizdiń kóz jasy bar. Mysaly, mańdaılyq mańdaıdy jaýyp turady, shash, qajet deseńiz, ájim kórinbeıdi. Shash tamaqqa, bala emizip otyrsa, balanyń betine túspeıdi. Al aldyńǵy óńiri — ol áıeldiń asylyn, balanyń torsyǵyn jaýyp turady. Artqy bóligin quıryqsha, shalǵaı dep ataıdy. Shalǵaıda da analarymyzdyń kóz jasy bar. Sol úshin kımeshek — baǵaly, sol úshin kıeli, sol úshin birinshi orynǵa qoıamyz, — deıdi ol.
Gúlaıym Akýmbaeva mundaı óneri anasynan daryǵanyn aıtady.
— Qolóner sheberligi anamnan daryǵan qasıet dep oılaımyn. Kishkentaı kezimnen osynyń bárin kórip óstim. Anamnan úırendim. Kishkentaı kezimnen osylaı kıimderdi tigip júrdim. Al naqty ulttyq kıimderdi tigip júrgenime sońǵy 5-6 jyldyń kólemi boldy. Bas kıim, kımeshekterdi tigip júrgenime 2 jylǵa jýyqtady. Qazir meniń «Úkili taqııa, kıeli kımeshegim» degen toptamam bar. Onda 40-qa jýyq ulttyq bas kıim bar. Kishkentaı ıt taqııadan bastap, úkili taqııa, syrǵa taǵar, aıdarly taqııa, bórikter, soraba, sáýkele, qasaba jáne kımeshekpen aıaqtalady dep aıtýǵa bolady, — deıdi etnodızaıner.
«Alyp kımeshek» avtory kımeshektiń qurylymyna da toqtaldy.
— Kımeshekter de ózara bólinedi. Mysaly, oıyqtyń sheti qyzyl bolsa — ol jas kelinshektiń kıimi, sary bolsa — orta jastaǵy áıel degendi bildiredi, aq kımeshekti ájeler kıgen. Jáne uzyndyǵyna da baılanysty arqa jabar, bel jabar, qylta shalǵaı jáne ókshe qaǵar degen 4 ólshemi bar, — deıdi tiginshi.
Aıta keteıik, Qazaqstanda ulttyq kıim úlgisin qoǵamǵa engizý jáne jastar arasynda sánge aınaldyrý úshin qarqyndy jumystar atqarylyp jatyr.