Psıholog lýdomannyń jaqyndary tarapynan jiberiletin eń úlken qatelik týraly aıtty

QYZYLORDA. KAZINFORM – Lýdomanııa kúnnen-kúnge órship barady. Biraq mıdy arbaǵan, sanany shyrmaǵan dertten qutylý qıynnyń qıyny. Psıholog Nazıra Aımahanova óz tájirıbesinde qumar oıynǵa adam eki túrli sebeppen baratynyna kóz jetkizgen. 

— Birinshisi — kórsoqyrlyq, ıaǵnı ústi-ústine aqsha tapsam, ońaı ári tez baıysam degen oı. Jalpaq tilmen aıtqanda, kúrek ustamaı «Leksýs» miný. Ekinshisi — oıynnyń rahatyna batý. Biraq oǵan baspen kirip ketkenin, qaryzǵa batyp, otbasyna zııan keltirip jatqanyn ózi baıqamaıdy, — dedi maman. 

Onyń aıtýynsha, bul dertke ushyraǵan adam ózimen-ózi oqshaý qalady, tuıyqtalady, kóp adamnan qaryz suraıdy. Qaryz bergen kisiler oǵan habarlasa almaıdy. Sondyqtan áke-sheshesin, baýyry nemese áıelin mazalaýǵa májbúr bolady. Et jaqyndary onyń qumar oıynnyń quryǵyna ilingenin sol kezde bir-aq biledi eken.

— Patsıentterdiń qumarlyǵy byltyr, eki ne bes jyl buryn paıda bolmaǵan. Eń árisi jetinshi synypta oqyp júrgende bastalǵan. Mektepte oqıtyn balada neniń aqshasy dep oıladym. Sóıtsem, tómengi synyptyń oqýshylaryna qysym kórsetip, kishigirim álimjettik jasaýǵa daǵdylanǵan eken. Stýdent kezde dostarynyń «júr de júr» deýimen júz teńgeden bás tigip bastaǵan patsıentter boldy. Qumar oıynnyń túri óte kóp. Kazıno, kompıýterlik oıyndar bar, instagram, TikTok-ta da ondaı tolyp jatyr. Qoǵamnyń basty kapıtaly — adam ekenin eskersek, muny adamǵa jasalǵan jaýyzdyq dep esepteımin, — dedi Nazıra Aımahanova.

Psıhologqa júginetinder arasynda qyz-kelinshekter kóbeıgen. 

— Olar bul jolǵa bala kúninde kórgen joqshylyqtyń ornyn jabý úshin barady deı almaımyn. Mysaly, bala kútimimen úıde otyrǵan bir áıel kúıeýine kómekteskisi kelip TikTok arqyly 5 myń teńge salǵan. Ony 50 myńǵa aınaldyryp alamyn dep oılaǵan. Ústi-ústine qaryz alyp, endi sol 5 mln-nyń ústine shyǵyp otyr. Kúıeýi ekeýi ajyrasýǵa májbúr boldy. Eki ortada bes balaǵa obal. Lýdomannyń jaqyndary tarapynan jiberiletin eń úlken qatelik — onyń qaryzyn jaýyp berýi. Sodan meni qaryzdan taǵy qutqarady degen túsinik qalyptasady. Biraq adamnyń júıkesi temir emes. Bir tóleıdi, eki tóleıdi, shamasy qurıdy. Oıynǵa salynǵan ul-qyzdyń jolynda úıin, mal-múlkin salyp «endi tek ózimdi berý qaldy, qarańdy batyr» dep bezingen ata-analar boldy. Qyzylordalyq jigit anasynyń atyndaǵy úıdiń qujatyn urlap, syrtynan rásimdep, satyp jibergen, — dedi maman.

Psıholog adam tyǵyryqtan jalǵyz ózi shyǵa almaıtynyn aıtty. 

— Oıynqumar adamnyń týǵan-týystary habarlasqan kezde «ol óz erkimen kelmeıinshe kúshtep kómektese almaısyz» dep birden bas tartamyn. Kelgen kúnniń ózinde bir ǵana psıhologtyń kómegimen ońalyp ketý qıyn. Biz tek onyń ózine-ózi qol jumsamaýyna, qalpyna kelýine kómektese alamyz. Odan ári biryńǵaı lýdomandardy emdeýmen aınalysatyn tájirıbeli psıhologqa, psıhıatrǵa qaralyp, úzbeı em alǵanda ǵana nátıjege qol jetkizýge bolady, — dedi ol.

Jaqynda qazaqstandyq otbasylyq psıholog, psıhoterapevt Serikgúl Sálı mekteptegi býllıng, qysymdy toqtatýdyń joldaryn atady.

Nazerke Sanııazova.