Prokýrorlar alaıaqtardan aldanbaýdyń 8 túrli amalyn atady
Sońǵy kezderi elimizde alaıaqtyq saryndaǵy oqıǵalar tym jıilep barady. Táptip saqshylary alaıaqtyqty jasaýshylardyń kóbisi áıelder ekenin aıtady. Ákkilerdiń quryǵyna aldymen túsetinderdiń qataryn da názik jandylar quraıdy. Olardyń basym bóligi áleýmettik jaǵdaılardy túzep berýge, atap aıtqanda, jumysqa ornalastyrýdan bastap, tipti memlekettik járdemaqylardy taǵaıyndaýǵa kómektesýge de ýáde etedi. «Jeńildetilgen nesıe alyp beremin» dep sazǵa otyrǵyzyp ketetin "qamqor" alaıaqtar da jeterlik.
Jalpy, alaıaqtardyń arbaýyna túsip qalmaýdyń joly qaısy?
1. Úıdiń esigin beıtanys adamdarǵa ashpaý, tipti olar arnaıy qyzmet, polıtsııa, emxana, turǵyn-úı kommýnaldyq sharýashylyǵy qyzmetkerleri dep tanystyrsa da, aldymen mindetti túrde telefon arqyly olardyń dál sol organdardan kelgenin muqııat anyqtap alyńyz.
2. Eger sizderdi kóshede beıtanys adamdar sózge tartýǵa tyryssa, asqan saqtyq tanytyńyz. Olardyń usynystaryna kelispeńizder, óz úılerińizge ol kisini esh shaqyrmańyzdar.
3. Til, kóz tııýden aryltyp, bolashaqty boljaımyn dep kelgen adamdarmen aralaspaýǵa tyrysyńyz, bul - sengish adamdardyń qarajatyn ıemdenip ketýdiń jaqsy amaly.
4. Sizdiń týysyńyz nemese tanysyńyz áldebir qıyndyqqa tap boldy jáne ony alyp shyǵý úshin iri soma kerek degen aqparatqa esh senbeńiz.
5. Syılyq oınatylatyn oıyndarǵa, júz dertke shıpa dári-dármekterdi, qurylǵylar men arzan zattardy satyp alýǵa kónbeńiz.
6. Aıyppul tóleý jáne kommýnaldyq tólem jasar aldynda túbirtekti muqııat tekserińiz.
7. Bank kartochkasyn buǵattaý týraly aqparatty teksergen abzal, ol úshin tek bank bólimshesine qońyraý shalý jetkilikti.
8. Eger sizdi aldaıtynyn sezseńiz, polıtsııaǵa xabarlasýdan uıalmańyz, - sizge mindetti túrde kómektesedi.
Qazaqstanda alaıaqtyq úshin qylmystyq jaýapkershilik belgilengen. Qylmystyq kodekstiń 190-babyna sáıkes osy qylmys úshin olar jaýapqa tartylady. Alaıaqtyq úshin beriletin eń joǵary jaza - bas bostandyǵynan 10 jylǵa deıin aıyrý. Alaıaqtyqtyń negizgi prıntsıpi - ózi qurban etip otyrǵan adamdy aldaý, sol arqyly ózine aqsha, múlik, basqadaı nárselerdiń quqyn erikti túrde bergizý bolyp tabylady.