Prezıdent: Qutqarýshy bolý – óte abyroıly is, jaýapty qyzmet
ASTANA. KAZINFORM — Prezıdent qutqarýshylardy kásibı merekesimen quttyqtady. Bul týraly Aqordanyń baspasóz qyzmeti habarlady.
Memleket basshysy beıbit kúnniń batyrlaryna shynaıy rızashylyǵyn bildirip, azamattyq qorǵaý salasynyń elimiz úshin strategııalyq mańyzy erekshe ekenin atap ótti.
– Konstıtýtsııamyzdyń alǵashqy babynda «Adam jáne adamnyń ómiri – memlekettiń eń qymbat qazynasy» ekeni anyq kórsetilgen. Azamattyq qorǵaý salasynyń ár qyzmetkeri el qaýipsizdigi jáne azamattarymyzdyń amandyǵy úshin qajyrly eńbek etýde. Shyn máninde, qutqarýshy bolý – kez kelgen tótenshe jaǵdaıǵa daıyn turý, eshqandaı qaýip-qaterge qaramastan adam ómirine arasha túsý degen sóz. Bul – árıne, óte abyroıly is, jaýapty qyzmet. Halqymyz ózderińiz sııaqty batyl, erjúrek jáne eń bastysy, naǵyz otanshyl azamattardy árdaıym maqtan tutady. Sizderdiń adal qyzmetterińiz – óskeleń urpaq úshin óte jaqsy úlgi-ónege, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdent sońǵy jyldary elimiz bastan ótkergen tabıǵı apattardyń eń aýyr salmaǵy qutqarýshylarǵa túskenin aıtty.
– Byltyr alapat sý tasqyny kezinde sizder jurtty qaýipsiz jerge kóshirip, apattan aman alyp qaldyńyzdar. Qostanaıda, Semeıde jáne basqa da aımaqtarda bolǵan orman órtine qarsy turyp, tilsiz jaýmen kúrestińizder. Tótenshe jaǵdaı bolǵan aımaqtarǵa ózim de arnaıy bardym. Erlikke bergisiz naǵyz eńbekti óz kózimmen kórdim. Sondyqtan azamattyq qorǵaý salasy mamandarynyń kásibı sheberligi jáne tabandy eńbeginiń arqasynda biz bir el bolyp barlyq qıyndyqty eńserdik dep tolyq senimmen aıtýǵa bolady. Jalpy, qutqarýshylarymyz sońǵy 5 jylda 225 myńǵa jýyq adamnyń ómirin saqtap qaldy. Sondaı-aq sheteldegi gýmanıtarlyq mıssııalarǵa qatysyp, kásibı deńgeıi joǵary ozyq maman ekenin dáleldedi. Sol arqyly elimizdiń halyqaralyq bedelin arttyrýǵa atsalysty. Osy oraıda búgin men elimizdegi barlyq qutqarýshylarǵa taǵy da zor alǵysymdy aıtamyn, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev memleket azamattyq qorǵaý salasyn kúsheıte túsýge basa mán beretinin aıtty.
– Osydan bes jyl buryn Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi qaıta quryldy, al osy salaǵa respýblıkalyq bıýdjetten bólinetin qarjy eki jarym ese kóbeıdi. Bir sózben, naqty jáne tıimdi sharalar qabyldana bastady. Atap aıtqanda, 1700-den astam arnaıy tehnıka alyndy. 42 órt sóndirý deposy jáne qutqarý stantsııasy salyndy. Aýdandyq tótenshe jaǵdaı bólimsheleri zaman talabyna saı jańǵyrtyla bastady. Qutqarýshylardyń áleýmettik jaǵdaıyn jaqsartý jumysy da basty nazarda. Sońǵy eki jyl ishinde sala mamandarynyń eńbekaqysy 77 paıyzǵa ósti, endi olarǵa arnaıy ústemeaqy tólenetin boldy. Sondaı-aq turǵyn úı tólemderi men áleýmettik jeńildikter berile bastady. Jalpy, bul jumys mindetti túrde óz jalǵasyn tabady. Osyndaı sharalardyń arqasynda azamattyq qorǵaý salasynyń kadrlyq áleýeti artyp keledi, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy jer júzinde túrli sebepterge baılanysty tabıǵı jáne tehnogendik apattar kóbeıip ketkenine toqtalyp, kásibı turǵydan bilikti, myqty mamandardy, ıaǵnı jańa zaman qutqarýshylaryn daıarlaýǵa erekshe nazar aýdarý qajet ekenin tilge tıek etti.
– Osy maqsatpen Kókshetaý tehnıkalyq ınstıtýty Málik Ǵabdýllın atyndaǵy Azamattyq qorǵaý akademııasy bolyp qaıta quryldy. Qutqarýshy elimizdegi eń bedeldi mamandyqtyń birine aınalýǵa tıis. Memlekettik organdar qutqarýshylarǵa qoǵamda laıyqty baǵa berilýi úshin barynsha shara qabyldaýǵa mindetti. Óte qıyn, qaýipti, bir emes, birneshe baǵytta daıyndyqty qajet etetin osynaý mamandyqty nasıhattaýǵa buqaralyq aqparat quraldary, óner adamdary úles qosa alady. Naǵyz qutqarýshylar áskerı is, ekonomıka, qurylys jáne basqa da kóptegen saladaǵy arnaıy bilimdi meńgergen. Olardyń arasynda sportshylar da az emes, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdenttiń pikirinshe, Úkimet pen salalyq mınıstrlik tótenshe jaǵdaılardy ýaqtyly eskertýdiń jáne saldaryn joıýdyń tıimdi joldaryn qarastyrýǵa basa mán bergen jón.
– Ortalyqtaǵy jáne jergilikti qutqarý qyzmetteriniń is-qımyly – birtutas, naqty júıelengen mehanızm. Basqarý úderisin avtomattandyrýǵa, tsıfrlandyrýǵa, ózge de zamanaýı tehnologııalardy, sonyń ishinde jasandy ıntellektini keńinen engizýge kúsh salý mańyzdy. Sonymen birge mınıstrlik qazirdiń ózinde «Zań jáne tártip» ıdeologııasy aıasynda ónerkásip nysandaryndaǵy qaýipsizdikti kúsheıtip, órtke qarsy talaptar men qurylys normalaryn qatańdatý sharalaryn qabyldap jatyr. Azamattarǵa, eń aldymen, balalar men jastarǵa órt, sý tasqyny, jer silkinisi kezindegi qaýipsizdik erejelerin muqııat, túsinikti tilmen jetkizý qajet. Olar apat kezinde qalaı áreket etetinin bilýge tıis. Sonymen qatar kúndelikti ómirde, tynysh ýaqytta qaýipsizdik sharalaryn udaıy este saqtaǵany jón. Kópshilikti tabıǵat aıasynda demalý, sý aıdynynda shomylý, taýǵa shyǵý, aýa-raıy jaısyz kezde jáne basqa da jaǵdaılarda kólik júrgizý sııaqty azamattardyń densaýlyǵy men ómirine qater tóndiretin sátterde jaýapkershilik tanytýǵa úndeý mańyzdy, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev tártip, janashyrlyq, járdem berý sekildi ómirlik mańyzy bar qaǵıdalardy qoǵamda ornyqtyrý isinde qutqarýshylar óskeleń urpaqqa úlgi bolýy kerek dep sanaıdy.
– Oqý oryndaryna Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi bólimsheleriniń beıresmı qamqorlyq kórsetý tájirıbesin belsendi túrde engizgen durys. Qutqarýshylar qoǵamda salaýatty ómir saltyn nasıhattaýǵa, balalar men jastar arasynda sportty dáripteýge zor úles qosa alady. Bul – shyn máninde strategııalyq mańyzy bar másele. Sebebi rýhy myqty, salaýatty urpaq tárbıeleý – qazirgi jahandyq ózgerister zamanynda ult sapasyna tikeleı áser etetin jaǵdaı. Osy baǵytta Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi sport federatsııalarymen ózara baılanys ornatyp, belsendi jumys istegeni jón. Jalpy, búgingi tańda sport federatsııalary abyroı-bedel jınaıtyn qurylymǵa aınalyp ketti. Kóptegen federatsııany iri bıznes ókilderi jáne memlekettik mekeme basshylary basqaryp otyr. Biraq ashyǵyn aıtýymyz kerek, kásipkerler osy qoǵamdyq mańyzy bar iske óz qarjysyn salýǵa qulyqsyz, tek memleketten bólinetin qarajatqa qarap otyrady. Memlekettik qyzmetshiler de osy joǵary qoǵamdyq laýazymdardy ózin «jarnamalaý» quraly retinde kóredi, ıaǵnı sporttyń mánisine tereń boılamaıdy. Tipti, sportshylardyń jetistigin ózderiniń jeke jeńisi dep sanaıtyndar bar. Mundaı teris, jaǵymsyz úderiske tosqaýyl qoıý kerek. Osy másele boıynsha jan-jaqty taldaý júrgizý qajet. Bul jumysty Prezıdent Ákimshiligine tapsyramyn, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysynyń paıymdaýynsha, sport jáne dene shynyqtyrýǵa qoldaý kórsetýdi qurmetti qoǵamdyq mıssııa jáne úlken azamattyq jaýapkershilik retinde qarastyrǵan jón.
– El ishinde jáne shetelde ataq-abyroıyńdy asqaqtatý úshin federatsııa basqarý durys emes. Oǵan jol berýge bolmaıdy. Sondyqtan memleket kásipkerlerdi, sonyń ishinde iri bıznesmenderdi qoldaıdy. Biraq memleket pen qoǵam da olardyń osyǵan saı áreket etkenin kútedi. Atap aıtqanda, bul sportty, mysaly fýtboldy kommertsııalandyrý máselesine qatysty. Týrızm jáne sport mınıstrligi men sport federatsııalarynyń arasynda teń quqyly dıalog órbip, mindetteri men quzyretteri naqty aıqyndalǵan yntymaqtastyq jolǵa qoıylýǵa tıis. Kásipkerlerdiń bastamalaryn yntalandyrý – memlekettik saıasatymyzdyń negizgi basymdyǵy. Men buǵan erekshe mán beremin. Ótken aptada ekonomıkalyq ahýalǵa qatysty arnaıy jıyn ótkizdim. Onda elimizdegi bıznesti damytý máseleleri qarastyryldy. Keshe Premer-mınıstrge bergen tapsyrmamda shaǵyn jáne orta kásipkerlikti qoldaý qajettigine taǵy da basa nazar aýdardym. Qazir birqatar sport federatsııasyna bıznesmenderdiń, metsenattardyń jańa býyny kele bastady. Olarǵa sportty damytý salasyndaǵy jaǵdaıdy jaqsartý mindeti júkteldi. Qazirdiń ózinde jumysqa jaýapkershilikpen qarap, mańyzdy jeńiske qol jetkizýge bar yntasymen umtylatyndaryn baıqap otyrmyz, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Bul rette Prezıdent TJM qyzmetkerleri, qutqarýshylar árqashan jáne ár kezde el qamyn oılap, azamattardyń qaýipsizdigin kúzetetinin atap ótti. Sondaı-aq azamattyq qorǵaý júıesin jańǵyrtýdyń keshendi jumystary jalǵasyp, qutqarýshylarǵa jan-jaqty qoldaý kórsetiletinin jetkizdi. Qazirgi jumys qarqynyn tómendetýge bolmaıdy. Óıtkeni azamattardyń ómiri men turmysy osyǵan tikeleı baılanysty.
– Ózgeniń ómirin saqtaý úshin óz basyn qaterge tigý – naǵyz erlik. Qıyndyqqa tap bolǵan jandar eń aldymen qutqarýshylardan kómek kútedi. Búginde azamattyq qorǵaý salasynyń qyzmetkerleri óz mindetin minsiz atqaryp keledi. Olar syn saǵatta janqııarlyq kórsetýge daıyn turady. Tipti, osy jolda qurban bolǵan erlerimiz az emes. Ótken otyz jylda 72 qutqarýshy erlikpen qaza tapty. Biz batyrlarymyzdyń esimin eshqashan umytpaımyz. Olar otanshyl jáne antqa adal bolýdyń tamasha úlgisin kórsetti. Sondyqtan ómirin qutqarý isine arnaǵan erlerdiń esimderin tarıhymyzda máńgi saqtaý úshin tıisti is-áreketterdi der kezinde qoldanýymyz kerek. Naǵyz erlik jasaǵan batyl azamattarymyzdyń rýhyna taǵzym ete otyryp, olardyń esimderin el ishinde ulyqtaı berýimiz qajet. Halqymyz «Eńbek erlikke jetkizer, erlik eldikke jetkizer» dep aıtqan. Túptep kelgende, qaısar rýhty qutqarýshylarymyz Ádiletti jáne Qaýipsiz Qazaqstandy qurýǵa mol úles qosyp jatyr, – dedi Memleket basshysy.
Saltanatty jıyn sońynda Prezıdent qyzmettik boryshyn atqarý barysynda kórsetken erligi men janqııarlyǵy úshin bir top azamatqa memlekettik nagradalar tapsyrdy.
Aıta keteıik, Prezıdent bir top qutqarýshyny memlekettik nagradamen marapattady.