Prezıdent janyndaǵy «Jasyl ekonomıkaǵa» kóshý jónindegi keńes otyrysy ótti

ASTANA. KAZINFORM – Premer-mınıstr Oljas Bektenovtiń tóraǵalyǵymen ÚEU ókilderi men qoǵam belsendileriniń qatysýymen Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy «Jasyl ekonomıkaǵa» kóshý jónindegi keńes otyrysy ótti. 

Zııandy shyǵaryndylardyń aýaǵa taralýyn azaıtý, kásiporyndarda eń úzdik qoljetimdi tehnıkalardy engizý jáne ornyqty damý týraly eseptilik (ESG) boıynsha nysanaly ındıkatorlarǵa qol jetkizý jónindegi is-sharalardyń oryndalý barysy qaraldy. 

– Memleket basshysynyń «Taza Qazaqstan» jalpyulttyq bastamasy aıasynda elimizde ekologııalyq jańarýdyń aýqymdy is-sharalary júzege asyrylýda. Sonymen qatar óndiristiń qorshaǵan ortaǵa tıgizetin zııandy áserin azaıtýymyz kerek. «Jasyl» ekonomıkaǵa kóshý jáne kómirtegi beıtaraptyǵyna qol jetkizý úshin ozyq tehnologııalardy engizýdi eskere otyryp, ónerkásip sektoryn jańǵyrtýdy jandandyrý qajet. Basym baǵyttardyń biri – atmosferaǵa shyǵaryndylar men parnıktik gazdardy qysqartý, sondaı-aq óndiristiń energııa tıimdiligin arttyrý, - dep atap ótti Oljas Bektenov. 

Qaraǵandy, Shyǵys Qazaqstan oblystary men Ulytaý oblysyndaǵy ekologııalyq jaǵdaıǵa áser etý máselesi boıynsha «Qazaqmys» korporatsııasy JShS, «Kaztsınk» JShS jáne Qarmet AQ basshylyǵynyń óndiristerdi jańǵyrtý salasynda atqarylǵan jumystar týraly esepteri tyńdaldy.

«Qazaqmys» korporatsııasy JShS baıytý fabrıkalarynda shań ustaý júıeleri ornatylǵan, bul shań jınaý úderisiniń tıimdiligin 99,9%-ǵa deıin arttyrýǵa múmkindik berdi. Jezqazǵan mys balqytý zaýytyn gazdandyrý esebinen atmosferaǵa shyǵaryndylardyń 16%-ǵa qysqarýyna qol jetkizildi. Balqash mys balqytý zaýytyndaǵy sý salqyndatý júıeleriniń jabdyqtaryn aýystyrý tuşy sý alý kórsetkishiniń 35%-ǵa tómendeýin qamtamasyz etti. Óndirilgen qoj kóleminiń 100% mys kontsentratyn, óreskel qorǵasyndy jáne t. b. alý arqyly óńdeledi.

«Qazmyrysh» JShS Óskemen metallýrgııalyq alańynda jumystar júrgizildi, nátıjesinde shyǵaryndylar 4 eseden astam tómendedi. 2001 jylǵy 69 myń tonnadan qazirgi ýaqytta 15 myń tonnaǵa deıin. Negizgi óndiristik alańdarda eń úzdik qoljetimdi tehnologııalardy engizý josparlanýda: bul gazdardan kúkirt dıoksıdin kádege jaratý jónindegi jańa jabdyqty ornatý, qatty bólshekterdi ustaýǵa arnalǵan súzgilerdi qaıta jańartý jáne taǵy basqalar osy maqsattarǵa arnalǵan ınvestıtsııalardyń jalpy kólemi 108 mlrd teńgeden asady.

«Qarmet» AQ 2024-2030 jyldarǵa arnalǵan Jol kartasyn iske asyryp jatyr. Onyń sheńberinde koks gazyn tereń tazartatyn jańa koks batareıalaryn salý, Qaraǵandy metallýrgııa kombınatynyń JEO-2 jáne JEO-Bý-aýa úrleıtin stansasynda qazandyq jabdyqtaryn jańǵyrtý, birqatar peshti tabıǵı gazǵa aýystyrý, aýa men sýdy tazartý júıelerin qaıta jańartý jáne taǵy basqalary kózdelgen. Eki jyl ishinde «Qarmet» AQ-nyń atmosferalyq aýaǵa naqty shyǵaryndylary 10,3%-ǵa qysqardy, qaldyqtardyń túzilýi 19,8%-ǵa tómendedi.

«Jasyl Akademııa» ǵylymı-bilim berý ortalyǵynyń dırektory Baqyt Esekına, «Qazaqstannyń ekologııalyq uıymdary qaýymdastyǵy» zańdy tulǵalar birlestiginiń basqarma tóraǵasy Aıgúl Soloveva, KazWaste qaldyqtardy basqarý jónindegi qazaqstandyq qaýymdastyqtyń atqarýshy dırektory Vera Mustafına bıznespen jańa tehnologııalardy engizýdi yntalandyrý, kómirqyshqyl gazy shyǵaryndylaryn tsıfrlandyrý, iri kompanııalardyń eseptiliginiń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý jáne taǵy basqa máseleler men usynystar boıynsha jurtshylyq atynan sóz sóıledi.

Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstri Erlan Nysanbaev Qazaqstandaǵy ónerkásip kásiporyndarynyń qyzmetinen aýaǵa teris áserdi boldyrmaý úshin ekologııalyq ruqsattar berý sheńberinde qaldyqtar jónindegi normatıvter jyl saıyn tómendeıtinin baıandady. Otandyq óndiristerdiń jańa tehnologııalarǵa kóshýi nátıjesinde 2035 jylǵa qaraı atmosferaǵa zııandy shyǵaryndylardyń 300 myń tonnadan astam qysqarýy kútilip otyr. 

Oljas Bektenov Qazaqstannyń kómirtegi beıtaraptyǵyna qol jetkizýi boıynsha Úkimettik emes sektor, ǵylymı qoǵamdastyq jáne bıznes ókilderiniń birlesken jumysynyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Sonymen qatar ónerkásip kásiporyndary óndiristerde qaýipsiz eńbek jaǵdaılaryn qamtamasyz etý úshin belsendi jumys isteýi kerek. Úkimet tarapynan osy másele boıynsha baqylaý kúsheıtiledi.

Keńes qorytyndysy boıynsha Premer-mınıstr jaýapty mınıstrlikterge birqatar tapsyrma berdi:

• Ekologııa mınıstrligi ónerkásip kásiporyndarmen birlesip – Qazaqstan Respýblıkasynyń «jasyl ekonomıkaǵa» kóshýi jónindegi tujyrymdamanyń ındıkatorlaryn strategııalyq qujattar men tabıǵatty qorǵaý is-sharalarynyń josparlaryna engizýdi qamtamasyz etsin. Kompanııalar óndiristiń ekologııaǵa áseri týraly barlyq aqparatty ózderiniń ınternet-resýrstaryna ornalastyrýy kerek.

• Ónerkásip jáne qurylys mınıstrligi «Qazaqmys» jáne «Qazmyrysh» kompanııalarymen birlesip – energııa tıimdiliginiń nysanaly ındıkatorlaryn, sondaı-aq júrgizilgen energııa aýdıtiniń qorytyndylary boıynsha energııa únemdeý jáne energııa tıimdiligin arttyrý jónindegi josparlardy qaıta qarasyn.

• Ekologııa, Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrlikteri qoǵam qaıratkerlerimen jáne halyqaralyq uıymdarmen birlesip – ónerkásip kásiporyndary úshin ornyqty damý jónindegi eseptilikti engizý boıynsha birqatar semınar men kezdesýler ótkizý múmkindigin qarastyrý jáne jurtshylyq úshin aqparattyń qoljetimdiligin qamtamasyz etýi tıis.

• Densaýlyq saqtaý, Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrlikteri – tıisti usynymdar ázirleı otyryp, óndiristiń zııandy faktorlarynyń halyq densaýlyǵyna áserine qatysty tereń ǵylymı zertteýler júrgizý máselesin pysyqtasyn.