Prezıdent tapsyrmasy: Óńirlerde teatrlardy damytý úshin ne isteý qajet
ALMATY. KAZINFORM — Almatyda teatrtanýshylar aımaqtyq teatrlardyń hal-kúıi jáne damý úderisin talqylady.
Jıyn M.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń uıymdastyrýymen Almaty qalasy «Áýezov úıi» ǵylymı-mádenı ortalyǵynyń májilis zalynda ótti.
T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń professory, ónertaný kandıdaty, teatrtanýshy Anar Erkebaı Prezıdenttiń Ulttyq quryltaıdyń IV otyrysynda aımaqtyq teatrlar týraly aıtqan syny ózekti ekenin atap ótti.
— Prezıdentimiz Semeı teatrynyń ǵımaratynda 3 teatr otyrǵanyn aıtty. Ókinishke qaraı, mundaı teatrlar óńirlerde bar. Mysaly, Óskemende de dál sondaı jaǵdaı. 3 trýppa bir sahnada kezektesip oınaıdy. Aqtóbedegi Taýahı Ahtanov atyndaǵy teatryn da aıta alamyz. Biraq Memleket basshysy Aqtóbe óńirine barǵannan keıin ol jaqta jańa ǵımarattyń qurylysy bastaldy. Sonymen qatar Tarazda eki teatr bir ǵımaratta jumys istep jatyr. Osy máselege mán berilse, árıne olardyń jumysy jemisin bere bastaıdy, — dedi ol.
Anar Erkebaı qazirgi ýaqytta kóptegen teatrda teatrtanýshylardyń joq ekenine de nazar aýdardy. Aıtýynsha, bul mamandardyń jumysy óńirlerdegi óner ordalarynyń joǵalyp ketpeýine septigin tıgizedi.
— T.Júrgenov atyndaǵy óner akademııasy men K.Baıseıitova atyndaǵy óner ýnıversıteti teatrtanýshylardy daıyndap jatyr. Bul oqý oryndarynan shyqqan teatrtanýshylar qulshynyspen oblystarǵa baryp jumys isteıdi. Degenmen, onyń ózi azdyq bolyp otyr. Sebebi kóp teatrda teatrtanýshylar joq. Al bul mamandyq tek ádebıet bóliminiń meńgerýshisi qyzmetin atqarýmen shektelmeıdi. Olar sol teatrdyń tarıhyn jazady, shejiresin tizedi, akterlerdiń shyǵarmashylyq portretterin jazyp, sol teatrdyń joq bolyp ketpeýine úlesin qosady, — dedi ol.
Teatrlar repertýary qalaı ózgerdi
Al Qazaqstan teatr synshylar birlestiginiń prezıdenti Baqyt Nurpeıis uıym tarapynan júrgizilgen saýalnama nátıjelerimen bólisti. Qazaq teatrlarynyń repertýarlaryna qatysty zertteýge 60-qa jýyq teatr qatysqan. Onyń nátıjesine sáıkes, sońǵy 3 jylda 239 pesa tól dramatýrgterdiń (zamanaýı dramatýrgııa) negizinde qoıylǵan. Odan bólek zamanaýı aýdarma dramatýrgııa — 109, orys klassıkalyq dramatýrgııasy — 67, shetel klassıkalyq dramatýrgııasy — 84, qazaq klassıkalyq dramatýrgııasy — 44.
— Qazir M.Áýezov, Ǵ.Músirepov syndy dramatýrgterimizdiń pesalaryn qoıýǵa oblystyq teatrlar júreksine bastaǵan. Onyń sebebin izdesek, ulttyq klassıkanyń basty rólderin oınaıtyn akter, aktrısalardyń tapshylyǵy bar. Eńlik, Kebekter joq. Teatr festıvalderin ótkizgen kezde ózimiz qınalyp júrmiz. Ásirese, áıel beınesin somdaıtyn jas aktrısalardy tappaımyz, — dedi Baqyt Nurpeıis.
Sondaı-aq ol qoıylymdarǵa qatysty synshylar men teatrtanýshylardyń syny eskerilmeı jatqanyn atap ótti.
— Qaraǵandy oblystyq teatrynda kórsetilgen Gúlnaz Balpeıisova qoıǵan «Qaragóz» spektakli úlken synǵa ushyrady. Teatrtanýshylar tarapynan keri pikir aıtylǵanyna qaramastan, halyqaralyq festıvalderge deıin shyǵyp keldi. Biz salt-dástúrimizdi osylaı keleke qylyp kórsetýge qarsy ekenimizdi aıtqanbyz. Al Ońtústik Koreıada búkil qoıylymdar, fılmder úlken saraptaý komıssııasynan ótedi. Eger ulttyq ıdeologııa, salt-dástúrge keri dúnıeler bolsa, qansha qarjy jumsalǵanyna qaramastan toqtatylady. Sonda biz qarap otyryp, bárine jol bere beremiz be, — dedi synshy.
Sóz sońynda Baqyt Nurpeıis teatr synshylary teatrlardaǵy kórkemdik keńestiń jumysyna shaqyrylsa, jumys ońǵa basatynyn tilge tıek etti.
Teatr týraly zań qajet
Anar Erkebaı teatr týraly zań qabyldaýdy usyndy. Onyń aıtýynsha, álemniń kóptegen memleketinde mundaı zań bar.
— Tipti postkeńestik elderde bul zań qabyldanǵan. Bizde onyń joqtyǵy keı tustarda kedergi bolyp tur. Árıne, elimizde mádenıet týraly zań bar jáne onyń ishinde teatrǵa qatysty tarmaǵy bar. Biraq ár teatr basshysynyń, ondaǵy qyzmetkerlerdiń quzyrettiligin kórsetetin, jumysy men shyǵarmashylyǵyna baǵyt-baǵdar beretin zań óte qajet, — dedi ol.
Anar Erkebaı mınıstrlik tarapynan teatr basshylary, rejısserler, teatrtanýshylar, Teatr qaıratkerleri odaǵy, Teatr assotsıatsııasy, Teatr synshylary birlestiginen adamdar iriktelip, jumys toby qurylsa, aıtylǵan zańdy jasap shyǵarýǵa bolatynyn atap ótti.
Eske salaıyq, Býrabaıda ótken Ulttyq quryltaıdyń IV otyrysynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev aımaqtyq teatrlardyń jaı-kúıi týraly másele kóterdi jáne jergilikti bıznes ókilderin teatrlarǵa qoldaý kórsetýge shaqyrdy.